از کنفرانس ژنو تا جنون عربستان؛ از وضعیت میدانی سوریه تا موضع نخست‌وزیر درباره سیدحسن نصرالله

گروه بین‌الملل – رجانیوز: آنچه در زیر میخوانیم بخش اول از ترجمه کامل مصاحبه چند روز پیش نخستوزیر سوریه با روزنامه «الاخبار» لبنان است که در آن، موضوعات مختلف نظامی و سیاسی و بین‌المللی را به عنوان مقام ارشد رسمی سوری توضیح داده است:

-باید مصاحبه را از جنایاتی که هر روز رخ می دهد شروع کنیم و البته از وضعیت نظامی. تحولات جدید در صحنه ی میدانی چیست؟

چیزهایی که در سوریه رخ میدهد جنایاتی ست که از زمان جنگ جهانی دوم تا حالا بی سابقه است. ببینید مثلا همین چند روز پیش چه شد: تکه تکه کردن بدن و تجاوز و سر بریدن. می گویند گلوی یک پزشک را با تیغ جراحی بریده اند و سرش را با ساطور قطع کرده اند سر بریده شده اش را از یک ستون در خیابان آویخته اند. این کار و ده ها کار این چنینی در شهر عدرا رخ داده است. هدف مسلحین این است که ارتش را در نبردهای جزئی حاشیه ای مشغول کنند تا فشار بر رویشان در نبرد اصلی در منطقه قلمون در یبرود کم شود. الان یبرود کاملا محاصره است، یعنی از نظر نظامی باید آن را سقوط کرده تلقی کرد و فقط مانده نیروهای ارتش وارد آن شوند.

-اوضاع سیاسی در سایه این تحولات چگونه است؟

مسیر سیاسی هم به صورت موازی پیش می رود. درباره کنفرانس ژنو 2 خبر جدیدی نیست. این کنفرانس در شهر مونترو در سوئیس تشکیل خواهد شد و زمان ابتدایی، 22 ژانویه تعیین شده است. از ما خواسته شده اسامی هیئت سوری را اعلام کنیم. تا الان در این باره تصمیمی نگرفته ایم. این قضیه مرتبط است با اینکه کنفرانس در چه سطحی برگزار شود. اگر کنفرانس در سطح وزرای امور خارجه برگزار شود، طبعا نماینده ی سوریه، وزیر امور خارجه اش ولید المعلم خواهد بود. مشکل در مشخص کردن نمایندگان مخالفین است، تا امروز این قضیه حل و نهایی نشده است. فشارهایی از طرف کشورهای همسایه در جریان است و تلاش هایی از طرف سفیر آمریکا در سوریه رابرت فورد صورت گرفته تا به «جبهه اسلامی» نزدیک شود تا منافعی به این جبهه داده شود؛ در حالیکه می دانیم این جبهه خواهان ساقط کردن نظام سوریه و برقرار کردن دولت [تکفیری] اسلامی است. این در تعارض با چیزی است که آمریکا و غرب به آن دعوت می کند، یعنی به قول خودشان «سوریه ی چندصدایی غیرنظامی».

تلاش های فورد در استانبول برای اینکه جبهه اسلامی تبدیل به جناح نظامی «ائتلاف ملی مخالفین» شود، یعنی اینکه او می خواهد این طرح به سرانجام برسد. شما می دانید که چیزی به اسم «ارتش آزاد» در عرصه میدانی دیگر وجود حقیقی ندارد. سلیم ادریس [رئیس ستاد مشترک ارتش آزاد] یک شخصیت نمادین وهمی کارتونی است که هیچ پشتوانه مردمی یا حتی نیروی نظامی در اختیار ندارد. حالا می خواهند جبهه اسلامی را جایگزین ارتش آزاد کنند تا برگه ای برای حرف زدن در ژنو داشته باشند. و زهران علوش (رهبر این جبهه) یک استاد رشته مطالعات اسلامی از شهر دوما است که مرجعش رئیس دستگاه اطلاعاتی عربستان بندر بن سلطان است.

-آیا این دو هیئت با هم بر سر میز گفتگو خواهند نشست؟ یک هیئت به نمایندگی حکومت سوریه و یک هیئت به نمایندگی مخالفین.

هیئت ما آماده است. هیئت ما از زمانی که تصمیم برگزاری ژنو 2 گرفته شده آماده است. ما مشکلی نداریم. دستور کار ما روشن است و هر روز آز آن حرف میزنیم. ما اساسا می رویم تا با روحیه ی باز، با گفتگوها برخورد کنیم؛ گفتگو با هر کسی که مدعی است مخالف ملی است [یعنی وابسته به طرف های خارجی نیست]. ما به ژنو می رویم تا به دیگران بگوییم ما با روحیه باز با موضوع مشارکت برای تشکیل دولت وحدت ملی گسترده برخورد می کنیم.

-با جبهه اسلامی هم مذاکره خواهید کرد؟

جبهه اسلامی تا الان که جزو طرف های حاضر در نشست نیست. و گروه های دیگری که با آنها مذاکره خواهیم کرد کسانی هستند که معارض خوانده می شوند ولی در ایدئولوژی های خودشان با هم تفاوت و تناقض دارند. چیزی که من می دانم این است که فورد مدعی است که ائتلاف ملی مخالفین تنها نماینده ی ملت سوریه است و تبعا این چیزی است که مشارکت هیئت های دیگر[از مخالفین] را رد می کند، یعنی گروه هایی مثل هیئت هماهنگی مخالفین سوری و هیئت عالیه ی کردی و شورای ملی مخالفین [معروف به شورای استانبول]. از طرف دیگر یک سری مخالفین هم هستند که در داخل سوریه هستند، تکلیف اینها چیست؟ آیا اینها نماینده ملت سوریه هستند؟ کسی که نماینده این ملت است باید در عرصه میدانی هم حضور واقعی، و پشتوانه مردمی داشته باشد. اینها که می بینیم همه شان پیرو یک سری طرف دیگرند و همانطور که می دانید هر کدامشان وابستگی اطلاعاتی ای دارند.

-آیا ایران و عربستان در ژنو 2 مشارکت خواهند کرد؟

تا این لحظه از ایران دعوت نشده است. یعنی در اصل اساسا دعوتنامه ها هنوز فرستاده نشده، ولی تا جایی که می دانم سی کشور در این کنفرانس شرکت خواهند کرد. ما بر حضور ایران اصرار داریم چرا که ایران یک بازیگر اساسی است؛ نه فقط الان که در قضیه برنامه صلح آمیز هسته ای اش موفقیت هایی به دست آورده، بلکه از ده ها سال قبل ایران بازیگری اساسی بوده است فلذا حضور ایران به حل مشکل کمک خواهد کرد. ولی خب شما می دانی که عربستان سعودی به یک مرض و وسواس روحی دچار شده به اسم ایران [و نسبت به ایران ترس و وسواس گرفته است]. با این وجود، من خیلی از نزدیکی ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس خوشحالم. چیزی که برای من شایان توجه بود این بود که اولین کاری که ایران در حال حاضر کرده این است که به رغم اینکه روابطش با بحرین متشنج است و بحرین در اصل مستعمره ی عربستان است، ایران مجددا خط هوایی مستقیم بین تهران و منامه را برقرار کرده است. کما اینکه [در باره ی نحوه تعامل با ایران] در شورای همکاری خلیج فارس هم شکاف به وجود آمده است [و برخی کشورها متمایل به همکاری ا ایران هستند].

-به نظر شما عربستان به مخالفین سوری اجازه خواهد داد که در کنفرانس ژنو 2 شرکت کنند؟

هنوز یک ماه تا زمان برگزاری کنفرانس باقی مانده. تا آن زمان تحرک شدید و مانورهای حادی رخ خواهد داد. حتی شاید چرخش هایی در برخی موضع گیری ها رخ دهد، خصوصا اگر اراده ی بین المللی حقیقی وجود داشته باشد. چیزی که در سوریه در جریان است این است که وضع به صورت خونینی از طرف گروه های مسلح و پشتیبانان آنها بالا می گیرد.

تعیین تکلیف مخالفین خارج نشین، با آمریکایی هاست. روسیه با سوریه در حال هماهنگی است (چه با نظام و چه با مخالفین حاضر در داخل سوریه و چه با بخشی از مخالفین خارج از کشور) فلذا موضوع تا این لحظه این است که بگذاریم مسئولین و حامیان برگزاری این کنفرانس، هر کدام نقشی که برایشان تعیین شده را انجام دهند. الان هماهنگی بین سوریه و روسیه و ایران با مخالفین حاضر در داخل سوریه وجود دارد. روسیه گفته تعامل با این ها با من. پس می ماند مخالفین خارج از سوریه و این گروه هایی که هر روز ظهور می کنند، مرجع اینها طرف غربی آمریکایی ترکی سعودی است فلذا همپیمان روس ما در باره اینها وعده ای نمی دهد.

من معتقدم که طی همین چند هفته ی آینده اتفاقات تازه ای زاده خواهد شد، در چارچوب ایجاد دستور کار نهایی بین پشتیبانان اصلی کنفرانس [روسیه و آمریکا] و دبیر کل سازمان ملل بان کی مون و نماینده ویژه اش اخضر ابراهیمی.

تا اینجای کار روس ها قضایا را زیر نظر دارند و [خطاب به آمریکایی ها] می گویند: من به تو آزادی عمل دادم تا با گروهی که طرف توست تعامل کنی. طرف من آماده است، ببینم به کجا رسیدی. و از اینجاست که نقش پررنگ آمریکا به میان می آید، نقش منفی ای که سفیر آمریکا رابرت فورد ایفا می کند، در تماس دائمی اش با مخالفین خارج نشین برای اینکه موضعی ایجاد شود که جهت گیری آمریکا را حمایت کند. اما به نظر می آید آمریکا هنوز به مرحله ی پیشرفته ای دست نیافته که به یک هیئت که نماینده ی همه طرف های مخالفین خارج نشین باشد برسد.

در هر حال معتقدم که کنفرانس ژنو به هیچ وجه نخواهد توانست خواسته های مورد نظر ملت سوریه را تأمین کند، اما یک مرحله از مراحل طولانی و پیچیده ی رسیدن به آن راه حل خواهد بود.

-برخی تحلیل گران می گویند که کنفرانس ژنو 2 بیش از آنکه نیاز سوریه باشد، نیاز آمریکا و روسیه است. چقدر این حرف صحیح است؟

این حرف تا حدی درست است، با توجه به موفقیت هایی که ارتش سوریه دارد به دست می آورد و دیگران را نگران کرده که این موفقیت ها در چارچوب زمانبندی شده اش (همانطور که در نیروهای مسلح نظام برنامه ریزی شده) تکمیل شود که در آن صورت [با شکست بیشتر مخالفین و نزدیکی نظام به پیروزی نهایی] دیگر نیازی به برگزاری کنفرانس ژنو 2 نخواهد بود. منظورم فقط پیروزی قاطع نظامی نیست چرا که این به تنهایی مشکل را حل نمی کند. بلکه این پیروزی ها باید در گفتگوی سیاسی سوری – سوری تکمیل شود. و این همان چیزی است که در طرح جناب رئیس جمهور در 16 ژانویه 2013 آمده بود، ولی نمی فهمم چه معنی ای دارد که کنفرانس ژنو در 22 و 23 ژانویه پیش رو برگزار شود ولی در عین حال مرزهای اردن و لبنان و ترکیه بازگذاشته شود تا سیل تروریست ها به داخل سوریه سرازیر شوند!

امروز اگر بخواهم یک خبر به شما بدهم باید بگویم (من خودم اهل درعا هستم) ارتش در درعا در حال جنگ سنگینی است. این همه گروه های مسلح از کجا آمده اند؟ همین چند روز پیش سه هزار نفر مسلح عضو گروه های [تندروی] اسلامگرا از ملیت های مختلف وارد شهر انخل در درعا شده اند. اینها از کجا آمده اند؟ از اردن [که در کنار درعا قرار دارد] آمده اند. تا این لحظه هنوز اراده ای منطقه ای [برای جلوگیری از این امر] شکل نگرفته است. خصوصا می بینیم که نظام سعودی چه می کند، عربستانی که بعد از توافقنامه ی هسته ای ایران حالت دیوانگی و جنون پیدا کرده است.

-در سفیر اخیرتان به ایران مهم ترین موفقیتی که حاصل شد چه بود؟

هر بار که به ایران سفر می کنم، احساس می کنم از سفر قبلی قیمتی تر بوده است. از نظر شخصی نسبت به رهبران ایران احساس محبت و دوستی می کنم و از آن طرف هم حس می کنم که حکومت و ملت ایران هم، نوعی همدلی با حکومت و ملت سوریه دارند. در سطح روابط کلی هم ما توافقنامه هایی که با هم آغاز کرده ایم را تکمیل می کنیم، خصوصا در چارچوب فعالیت های اقتصادی و از طریق وارداتی که نیازهای ملت سوریه را تأمین و به ایستادگی اش کمک می کند، یعنی مواد غذائی ضروری. میزان این مبادلات در حال بالا رفتن است. ما یک خط مبادلاتی به ظرفیت یک میلیارد دلار برای واردات مواد غذایی داریم و یک خط دیگر برای وارد فرآورده های نفتی و نفت خام. در کنار اینها، هماهنگی دائم استراتژیک امنیتی با ایران داریم. ما در سنگر واحد قرار داریم. این سنگر، محور مقاومت است که از تهران شروع می شود و به بغداد و دمشق و لبنان می رسد که در لبنان نماینده ی این محور، حزب الله است.

-صحبت هایی که از کمک های نفتی و مالی عراق به سوریه می شود چقدر درست است؟

در موضوع نفت، هیچ دریافتی (به هیچ میزانی) از نفت عراق وجود ندارد. ما نفت را از دوستانمان در ایران می خریم و این نفت از راه عراق فقط منتقل می شود و ما آن را در پالایشگاه های خود تصفیه می کنیم. البته در موضعات امنیتی که به موضوع مرزها مربوط است با عراق هماهنگی داریم. طرف عراقی به صورت جدی فعالیت می کند تا از ورود تروریست ها از عراق به سوریه یا برعکس جلوگیری کند و این همکاری ما با عراق در بسیاری از موارد، ثمر بخش بوده و موجب جلوگیری از حرکت مجموعه های تروریستی و موجب دستگیری آنها شده است. و ما از رهبران عراق و در رأسشان از جناب نوری مالکی به دلیل کارهایی که در راستای این همکاری انجام می دهند، تشکر می کنیم.

-رئیس جمهور اسد، سید حسن نصر الله را «سید الوفاء [سید وفاداری و وفاداران]» خواند. شما سید حسن نصرالله را چگونه توصیف می کنید؟

هرچه با کلمات از سید حسن نصرالله صحبت کنیم نمی توانیم حق مطلب را ادا کنیم ولی می خواهم چیزی به آنچه جناب رئیس جمهور گفتند بیفزایم و بگویم سید حسن نصرالله واقعا نماد و رأس وفاداری و عطا است و همیشه مقاومت را با قول و فعلش و با کارها و رفتارهایش حمایت کرده و زیر بال و پر گرفته است. ما خودمان وقتی قرار است جلسه ای داشته باشیم ولی متوجه می شویم که سید حسن نصرالله می خواهد سخنرانی کند، بعضا جلسه مان را عقب می اندازیم تا سخنرانی او را بشنویم چراکه سید حسن نصرالله با صدق و درستی صحبت می کند.

-درباره حکومت لبنان چه می گویید؟

از وقتی من نخست وزیر شده ام هیچ ارتباطی با حکومت لبنان نداشته ایم، به استثنای وزارت امور خارجه مان. جز آن هیچ ارتباط دیگری نداریم. البته بعضا به صورت تصادفی در بعضی جاها در کنار هیئت های دیگر به مثلا رئیس جمهور میشل سلیمان هم برمی خوریم ولی این روابط فعلی بیانگر و مطابق با تاریخ ریشه دار روابط بین دو کشور نیست. می خواهم بگویم روابط سوریه و لبنان فقط سرد نیست، و فقط طبق سیاست «فاصله گرفتن [از جریانات داخل سوریه]» [سیاستی که لبنان در قبال تحولات سوریه اعلام کرده است] نیست بلکه می خواهم بگویم برخی از آنچه سوریه با آن مواجه است به دلیل سیاست هایی است که حکومت لبنان در پیش گرفته است. این سیاست ها جریان وارد شدن افراد مسلح و سلاح را از لبنان به سوریه تسهیل می کند، حتی برخی اماکن تمرین و حضور مجموعه های تروریستی مسلح، در لبنان قرار دارد. و اگر دخالت و ورود جوانان حزب الله در دو طرف مرز های لبنان و سوریه نبود (خصوصا در جبهه القصیر) کارهای تروریستی [در مناطق مرزی] تا همین الان هم ادامه می داشت. البته شما می دانید هنوز هم جریان ورود این تروریست ها (ولو کم) از مرز لبنان به سوریه ادامه دارد. فلذا سیاست «فاصله گرفتن» عبارت دقیقی نیست. در این قضیه، ورود و دخالت وجود دارد.

-درباره اردوگاه های آوارگان فلسطینی چه می گویید؟

تا همین چند روز پیش تلاش هایی صورت گرفته بود برای بستن این پرونده و برخی رهبران فلسطینی در سوریه حضور داشتند تا بر روی این قضیه کار شود مثلا عضو هیئت اجرایی، زکریا آغاء. ما به عنوان حکومت و دیپلماسی سوریه با انور عبدالهادی در ارتباطیم. 14 گروه فلسطینی وجود دارد ولی تنها سه گروه آنها مستقیما جلوی تروریست ها ایستاده اند: «جبهه خلق برای آزادی فلسطن»، «جبهه خلق، فرماندهی کل» و «فتح انتفاضه». تلاش هایی برای حل مشکل اردوگاه ها صورت گرفته بود بدین صورت که گروه های مسلح تروریستی از آنجا خارج شوند و ارتش سوریه مجددا در آنجاها مستقر شود و پرچم سوریه بر فراز مؤسسات داخل اردوگاه ها به اهتزاز در آید و شهروندان با امنیت وارد آنجا شوند ولی این تلاش ها در لحظات آخر به موفقیت نرسید. گروه های مسلح تروریستی طرح را ساقط کردند.

ادامه دارد…