پرسشگر محترم، خوب است بدانید، پیش بینی آینده بر اساس فال، نه مورد قبول دین است و نه امضای عقل پای آن نشسته است. به چه دلیل گمان می‌کنید همیشه درست همان اتفاقی می‌افتد که در فال آمده؟ گاهی تقویت چنین توهمی به شایعاتی است که دهان به دهان می‌گردد و علاقه بجای مردم به حضرت حافظ ، به این داستان دامن می‌زند. هرچند ممکن است تصادفا مواردی هم پیش بیاید که با برداشت از شعر، موافق باشد اما این امر اتفاقی، دلیلی قانع کننده است برای مختل کردن زندگی عادی و گرفتار شدن به مشکلاتی روحی؟ اگر حافظ نبود، دنیا و آخرتمان را به کجا می‌بردیم؟! خدای حکیم آنچه برای یک زندگی آرام و سالم دنیوی و آخروی لازم است در اختیار انسان قرار داده است : وحی و عقل. اگر این دو را توشه اندیشه و رفتار خود نماییم، قطعاً هیچ ابهامی در مسیر زندگی نخواهیم داشت و جز سعادت و لذت نصیبمان نخواهد شد.

حال، کمی بیشتر در مورد فال با شما سخن خواهیم گفت :

1-اصل فال زدن به حافظ و مانند آن بدون مبنا قرار دادن آن در امور زندگی و اعتقاد به ترتب اثری خاص بر آن اشکالی ندارد.

2- در مورد دیوان حافظ و یا مثنوى و بعضى کتاب هاى دیگر، دلیلى در مورد صحت تفأل به آنها در دست نیست. البته دیوان حافظ و یا مثنوى، به دلیل آن که داراى مفاهیم بسیار متنوع و قابل تفسیرهاى گوناگون است، در بسیارى از موارد با معنویات فرد نوعى انطباق حاصل مى کند. آنچه که در این بین توجه به آن لازم است، پرهیز از معتقد شدن به نتیجه تفأل است؛ چرا که نوعا اعتقاد به مضامین آنها، زمینه را براى بروز همان معتقدات، ایجاد مى کند.

3- تفال به اشعار حافظ و …اگر فقط در حد خواندن شعر او است که وقتی که شخص دلتنگ شده و دوست دارد اشعاری از حافظ بخواند اشکال ندارد اما اگر فال می‌گیرد که مبنای کار و اقدام یا اقدام نکردن یا پیش بینی قرار می‌دهد هیچ ارزشی ندارد و فال حافظ و غیر آن در این جهت مساوی است که هیچ کدام خبر از آینده و پیشنهادی به انجام یا عدم انجام کار خاصی نمی‌دهند.

4- آنچه که در برخی روایات آمده است استخاره است که انسان قبل از عمل به کارهای مهم استخاره کند البته استخاره نوعی هدایت غیر مستقیم الهی است و هدایت مستقیم همان ارشاد و هدایت عقل و قلب است که انسان با عقل و قلب خود بفهمد که کاری که جزء مباحات الهی است یعنی جزء حرامها و واجبات نیست آیا برای او مفید هست یا نه؟

5- بنابراین فال گیری با حافظ یا شاه نعمت الله ولی و … ارزشی برای انجام یا انجام ندادن کار یا پیش بینی آینده ندارد.

اما در مورد استخاره :

پرسشگر محترم، توجه داشته باشید که انسان موجودی دارای عقل و اختیار است و برای تصمیم گیری خود بهتر است به صورت یک اصل از آگاهی خود و اطرافیان خود با مشورت استفاده کند و برای انتخاب هایش تحقیق و مشورت و تعقل را اصل قرار دهد. قرآن کریم هم می گوید : وشاورهم فی الامر فاذا عزمت فتوکل علی الله. مشورت کنید و سپس با توکل به خداوند دست به انتخاب و تصمیم گیری بزنید؛ ولی گاهی از مواقع با تمام دقتی که انسان به خرج می دهد و مشورت و تحقیق می کند، باز دچار حیرت می شود و نمی تواند تصمیم بگیرد، در این موارد استخاره و طلب خیر از خداوند بسیار راهگشا است و برای تصمیم گیری به انسان کمک فراوان می کند که مورد تایید روایات اسلامی نیز هست. در صورتی که منظور شما از استخاره و مشورت با خداوند، تفال و پی بردن به عاقبت کارتان بوده است، این کار در روایات نهی شده است. براى روشن شدن مسئله توجه شما را به نکاتى جلب مى نمائیم :

– در انجام کارها، به ویژه کارهایى که از اهمیت ویژه اى برخوردارند مانند ازدواج، بهترین راه استفاده از نیروى عقل و اندیشه است که خداوند در ما به ودیعه گذارده و باید از آن استفاده کنیم.

– براى اینکه در بکارگیرى نیروى عقل و اندیشه دچار لغزش نشویم باید با موازین شرعى و معیارهاى دینى آشنا باشیم و در صورت آشنا نبودن مسئله را با کارشناسان دینى در میان بگذاریم و نظر شارع را از آنها پیرامون مسئله اى که با آن درگیر هستیم سؤال کنیم. – علاوه بر به کارگیرى نیروى عقل و اندیشه و در نظر گرفتن معیارها و ارزش هاى دینى باید در اطراف آن موضوع قدرى مطالعه نیز داشته باشیم. مثلاً در امر ازدواج که از تصمیم گیری های مهم زندگی است، مطالعه بعضى از کتابهایى که در مورد انتخاب همسر و معیارهاى صحیح ازدواج می باشد، راهگشاست چرا که رهنمودهای مفیدی را جمع آورى کرده اند.

– بعد از طى مراحى که بیان شد نوبت مى رسد به استفاده کردن از عقل و اندیشه و تجارب و اطلاعات افراد مجرب و کارشناس؛ به عبارت دیگر باید با افراد کارشناس مشورت کنیم.

– اگر ما در انجام کارهاى خود مراحلى که بیان شد را طى کنیم معمولاً در بیشتر مسائل به یک نتیجه اطمینان آور مى رسیم و مى توانیم با توکل به خداوند و استمداد از او، کار خود را شروع کنیم و نیازى به استخاره کردن نیست؛ زیرا ما هم از عقل و هم از معیارهاى دینى و هم از نظر کارشناسى افراد مطلع و مجرّب استفاده کرده ایم و همه آنها اتفاق نظر داشته اند که انجام این کار به صلاح شما هست پس انجام بده یا به صلاح شما نیست پس انجام نده.

– گاهى اوقات ممکن است ما علیرغم اینکه همه راه هاى ممکن را رفته ایم باز هم دچار تردید شویم و اطمینان لازم را براى انجام آن کار یا ترک آن بدست نیاوریم؛ در اینجا استخاره مى کنیم یعنى از خداوند طلب خیر مى کنیم. در واقع نقش استخاره در اینجا اینست که از نظر روانى یک حالتى را در ما ایجاد مى کند که کار را با یک جدیت و اطمینان بیشترى انجام دهیم یا اینکه اگر انجام آن به صلاح ما نیست با اطمینان بیشتر آن را رد کنیم و دیگر دچار وسوسه هاى فکرى که اى کاش این کار را انجام نداده بودم یا انجام داده بودم نشویم. زیرا همه راه هایى که ممکن است رفته ایم و همه آنها اتفاق نظر بر این دارند که مثلاً فلان کار را انجام بده. حالا اگر ما آن کار را انجام دادیم و احتمالاً با مشکلاتى مواجه شدیم دیگر خودمان را سرزنش نمى کنیم که چرا من این کار را انجام دادم اى کاش انجام نداده بودم و بالعکس.

پرسشگر محترم، یگانه راهی که انسانها را به مقصد بلند موفقیت‌های مادی و معنوی خواهد رساند، عمل به آموزه‌های دین و عقل پاک است.

باز هم با ما بگویید.



نویسنده : گروه روانشناسی پرسمان