یا اینکه از آیات و روایات مى توان «روش» استخراج کرد (مثلًا روش پزشکى در اسلام)؟

در این باره باید دانست؛ منابع اسلامى- که شامل آیات و روایات است- حاوى «دانش» ها و «روش» ها است. با این تفاوت که آنچه مربوط به معرفت شناسى و احکام تکلیفى شرعى مى شود، به طور حداکثر آمده است؛ زیرا معارف ملکوتى فراتر از دسترسى بشر است و اگر از طریق پیامبران و وحى القا نمى شد، راه آن بر روى بشر بسته بود. اما آنچه مربوط به

علوم تجربى و آزمودنى مى شود، به طور اشاره و حداقل آمده است؛ زیرا مشیت و اراده خدا بر آن است که دانش ها و روش هایى که تجربى و حسى است و انسان با تلاش و پویایى، توانایى دست یابى به آنها را دارد، به وسیله خود انسان به دست آید.

البته از آنجا که آیات، داراى مفاهیم و لایه هاى متعدد و فراوان است و روایات نیز بسیار گسترده است، با تفکر، جست و جو و یافتن ارتباط میان موضوعات مطرح شده در آیات و روایات، مى توان راهنمایى هاى فراوانى از جهت دانشى و روشى در خصوص علوم تجربى به دست آورد؛ در نتیجه به هر مقدار از دانش هاى مطرح شده در آیات و روایات، در یافته هاى علمى، بیشتر استفاده شود، رنگ اسلامى بودن آن بیشتر خواهد بود و پسوند اسلامى براى آن سزاوارتر است.

«مکتب» مجموعه اى از هست ها، بایدها و نبایدهاست و اگر نظام اقتصادى، سیاسى، مدیریتى، اجتماعى و تربیتى کشور بر اساس مکتب اسلام شکل گیرد و روش ها و تجربه ها، در چارچوب اجراى دستورات مکتب قرار گیرد، اضافه کردن پسوند اسلامى به علم صحیح است. به ویژه در گرایش ها و رشته هاى علوم انسانى و اجتماعى، وظیفه ما مراجعه به متن آیات، احادیث و تطبیق آنها با شرایط حاضر است. و در علوم پایه و فنى، وظیفه ما استفاده از دانش ها و تجربیات بشرى همراه با رعایت ارزش هاى دینى در جواز و عدم جواز کاربرد آنها است. در این صورت مى توان ادعا کرد جامعه در راستاى اهداف مکتب اسلام در حرکت است.