طلسمات

خانه » همه » مذهبی » اضطراب اجتماعى و کم‌رویى

اضطراب اجتماعى و کم‌رویى


اضطراب اجتماعى و کم‌رویى

۱۳۹۴/۰۷/۱۴


۱۷۹۴ بازدید

اضطراب اجتماعى و کم‌رویى

پرسش. متأسفانه با مشکل بزرگ خجالت رو به رو هستم. هنگام

پرسیدن درس توسط استاد دچار اضطراب مى
شوم و دستهایم مىلرزد و به خوبى نمىتوانم

جواب دهم. این وضعیت سبب شده مورد تمسخر دیگران قرار گیرم. این حالت در روحیه
ام

تأثیر منفى داشته است، به طورى که از دیگران کناره
گیرى مىکنم.

لطفا کمکم کنید و راهى نشان دهید تا از این حالت رهایى یابم. البته باید متذکر شوم

در جمع دختران این گونه نیستم؟

آدمى موجودى اجتماعى و نیازمند ارتباط با دیگران است؛ خجالت و

کم
رویى، آفتى است که آدمى را از کاروان رو به تعالى و

ترقّى باز مى
دارد؛ به قابلیتهاى

نهفته فرصت بروز نمى
دهد و توانها

و استعدادها را سرکوب و نابود مى
سازد.

از دیدگاه روان شناختى، کمرویى توجهى

غیرعادى و اضطراب آلود به خویشتن است که در یک یا چند موقعیت اجتماعى، تجلّى مى
کند

و فرد را در انواع تنش
هاى روانى، شرایط نامناسب عاطفى و

شناختى و نابسامانى
هاى جسمى و زیستى فرو مىبرد

و موجب بروز رفتارهاى خام و نسنجیده و واکنش
هاى نامناسب مىگردد.

این پدیده، با توجّه به ضعف و شدتش، انواع پیامدهاى زیستى و روانى و شناختى؛ –

مانند تشدید ضربان قلب، تغییر رنگ چهره، اختلال در تنفس، لرزش بدن و دستان، تغییر

فرکانس صدا، لکنت زبان، خشکى دهان، انزواطلبى، عدم پذیرش، فرار از فعالیت
ها،

عدم دفاع از خود، افت شخصیت، رکود علمى، مشکل دوست
یابى و

حتّى جهالت و نادانى – به دنبال مى
آورد.

بنابراین خجالت، افزون بر اینکه انسان را از فعالیتهاى

فردى باز مى
دارد و  زندگى شخصى را فلج

مى
کند، زمینه فعالیتهاى اجتماعى

را نیز نابود مى
سازد و اندک اندک، سلامت جسم و بهداشت روان

را در معرض تهدید قرار مى
دهد. همانگونه

که به درستى تشخیص داده و اقدام کرده
اید، با تصمیمى جدّى و

همتى بلند، به مبارزه با خجالت و کمرویى بپردازید. تصمیم جدى بگیرید و با تکیه بر

توانمندى واقعى خود، توان خدا دادى و استعداد نهفته وجودتان را هر چه زودتر، از

چنگال غول خیالىِ عجز و بى
کفایتى رهایى بخشید.

همان گونه که مىدانید وگاه تجربه کردهاید،

خجالت و کمرویی، هرگز با ناتوانى برابر نیست. خجالتی بودن به معناى ناتوان شمردن

خویش است، نه ناتوان بودن.

از سوى دیگر، بیشتر صاحب نظران معتقدند: خجالت خصلتى ژنتیکى

نیست تا خود را مقهور آن بدانید و در برابرش تسلیم شوید! این پدیده محصول شناخت

نادرست خود و دیگران و سازش نایافتگى
هاى اجتماعى و حتّى

رفتارهاى غلط آموخته شده است. بى
گمان با شناخت توانمندىهاى

خود، برخى عوامل مؤثر در بروز آنها و رعایت دقیق و مستمر و کامل راه
کارهاى

ارائه شده، مى
توان به مطلوبترین

سطح سازش یافتگى اجتماعى و مؤرترین شکل ارتباط با دیگران دست یافت. فقط کافى است

به توانایى
تان ایمان داشته باشید. توانایىهاى

خود را در فعالیت
هاى گذشته مرور کنید و موفقیتهاى

هر چند ساده خویش را برشمرید. از آنجا که عوامل بروز خجالت و کم
رویى،

در نوعى شناخت غلط از خویشتن ریشه دارد، کافى است به شناختى صحیح و واقع
بینانه

از خود دست یابید تا این سدّ تعالى و ترقّى را پشت سر گذارید. به عبارت دیگر باید

خودپنداره
اى که از خود دارید را اصلاح کنید.

بر این اساس، به عنوان یک راهکار کلى،

خوب است از بعضى عوامل مؤثر در بروز خجالت آگاه شوید تا با حذف آنها به مطلوب دست

یابید. تربیت غلط  خانوادگى، آلوده ساختن محیط خانه و فضاى ذهن

خویش به حالت
هاى رعب، وحشت، تهدید، ترس، دلواپسى، مراقبتهاى

شدید و افراطى از رفتارها و اعمال خود، مقایسه خود با دیگران، خود بزرگ
بینى

و خود کوچک
بینى افراط گونه و عدم آگاهى از مهارتهاى

اجتماعى، احساس تنهایى و ترس از طرد و مسخره شدن و مقبول واقع نشدن بخشى از عوامل

کمرویى است.

روشن است هر که در فضاى آلوده بدین عوامل، به سر برد، با نوعى

احساس شرم، ترس، دلهره، گنه
کارى، بىعرضگى

و حقارت رشد مى
کند. در نتیجه همیشه خود را فردى ضعیف مىبیند

و جرأت هیچ اقدامى
در خویش نمىیابد!

این فرد حتّى از قضاوت دیگران درباره اعمال و رفتارش مى
پرهیزد؛

خود را از انظار دیگران مخفى نگه مى
دارد و از انجام دادن

عملى که مورد مشاهده و ارزیابى دیگران قرار مى
گیرد، اجتناب

مى
ورزد.

بىتردید با شناخت عوامل مؤثر در بروز

خجالت و حذف آنها از صحنه زندگى و فضاى ذهن خویش گام
هاى

مؤثرى مى
توان براى درمان آن بردارید. سپس به راهکارهاى زیر

عمل کنید تا هر چه زودتر از چنگال مخوف کمرویى نجات پیدا کنید.

 

راهکارهاى عملى

بر اساس شناختى که از علل بروز خجالت دارید، هرگز نباید درمان

آن را در داروخانه
ها و لابه لاى اقدامات پزشکى و آرامبخشها

و تقویت
کنندهها جست و جو کنید.

اساس درمان بر تغییرات شناختى و اصلاح رفتارى و از یاد بردن رفتارهاى مبتنى بر خود

کم
بینى استوار است و از روشهاى

شناخت درمانى و تغییر در باورها و نظام ارزشى و افزایش مهارت
هاى

اجتماعى و توانایى
هاى شغلى و  حرفهاى

و تحصیلى پیروى مى
کند. بر این اساس چند روش عملى ذکر مىشود؛

امید است مفید و در راه نیل به هدف مؤثر باشد:

الف. ایجاد تغییر و اصلاح در شناخت خود از خویشتن:

باید شناخت خود از توانایىها،

استعدادها، ویژگى
هاى شخصیتى خویش را اصلاح کنید و با

واقعیت تطبیق دهید. پس:

1. در برابر آینه ایستاده، جلوههاى

رفتارى خوشایند، حالات بدنى و برداشت
هاى مثبتى که از وضعیت

ظاهرى خود دارید، یادداشت کنید و روزى چند بار با صداى بلند بخوانید، مانند این

جمله: «من خوش قامت هستم» و…  .

2. فهرستى از ده لغت یا عبارت – که بیانگر ویژگىهاى

مثبت شخصیت شما است – تهیه کنید و روزى چند بار آنها را در قالب جمله کاملى بخوانید

؛ مثلاً بگویید: «من باهوش هستم» و…  .

3. خاطرات و تجارب جالب خود را براى دوستان صمیمى تعریف کنید.

4. هرگز به اندیشه و شناختهاى آزار

دهنده (مانند احساس حقارت، ناتوانى، بى
کفایتى، شرمندگى

و…) اجازه ندهید فضاى ذهن شما را اشغال کند. به محض ورود این افکار، ذهنیت
هاى

مطلوب و ویژگى
هاى مثبت خود را با صداى بلند تکرار کنید.

5. هرگز تصور کمرو بودن را به ذهن خود راه ندهید و واژهها

و عبارت
هایى چون: «من خجالتى هستم»، «من کمرو هستم» و «من

جرأت بیان ندارم» را به زبان نیاورید، بلکه جرأت و شهامت را به خود تلقین کنید، و

با صداى بلند در طول روز، چندین نوبت بگویید: من شهامت بیان این سخن، عمل و فعالیت

را دارم. اجازه ندهید خاطره شکست
هاى قبلى به اندیشه شما

راه یابد. موفقیت
هاى گذشته را به خاطر آورید.

6. شناخت خود از جنس مخالف را تصحیح کنید. او نیز شخصى مانند

شما و همه  انسان
هاى دیگر است. البته

رعایت حیا و عفت در مقابل نامحرم امرى مطلوب و شایسته است و هیچ
گاه

شرم و حیا، در مقابل نامحرم را مساوى با کم
رویى و خجالت

نگیرید.

ب. اصلاح رفتار و تغییرات رفتارى

بکوشید در جهت مخالف کمرویى رفتار کنید؛ پس:

1. هرگز خود را سرزنش نکنید.

2. بر اساس شناختى که از خود دارید، براى خویش هدفى در نظر

بگیرید و براى رسیدن به آن، برنامه
ریزى کنید براى مثال بر

اساس شناخت از خود، ارائه یک گزارش را به عهده بگیرید ؛ براى تهیه و کیفیت ارائه

آن، برنامه
ریزى کنید و با تمرین در خلوت و نیز ارائه آن

نزد دوستان صمیمى و گروه
هاى کوچک، خود را براى ارائه در

کلاس آماده سازید.

3. هنگام سخن گفتن، خود را گرفتار آداب و رسوم و تکلّفهاى

بى
مورد نسازید. ساده، راحت و عارى از هرگونه آداب خاصّ،

هدفتان را بیان کنید. در فعّالیت
هاى آغازین، خواسته و هدف

خود را به صورت یک جمله بنویسید و نوشته را بخوانید.

4. پرسشها و مطالب اولیه را کوتاه و

مختصر انتخاب کنید.

5. ارتباط بصرى با مخاطب را حفظ کنید.

6. همیشه سخن را با مقدمه، یا یک کلمه جالب آغاز کنید و از به

کارگیرى کلمات پیچیده بپرهیزید. کلمات آغازین باید متدوال و جذاب باشند.

7. قبل از سخن گفتن، مطلب مورد نظر را نوشته، در ذهن مرور و

تمرین کنید و شکل بیان و مهارت لازم را فراهم آورید.

8. هنگام سخن گفتن، به دیگران و قضاوت و حرکات و سکناتشان هرگز

توجّه نکنید. گفتارتان را پى
گیرید و با خونسردى به هدف

بیندیشید.

 9. موانع احتمالى و افکار و اعمال مزاحم را

شناسایى و ذهن خود را براى مقابله با آن آماده سازید ؛ مثلاً اگر خنده حاضران از

ادامه سخن باز مى
دارد، شما نیز بخندید.

10. به کار خود پاداش دهید. یک نفس عمیق، به خود آفرین گفتن، یا

باز گفتن تفصیلى و با آب و تاب آن براى نزدیکان، مى
تواند

پاداش به شمار آید.

11. از جزئیات بکاهید و اصل سخن را به صورت خلاصه و گویا بیان

کنید.

12. اجازه سوء استفاده به دیگران ندهید. کافى است به کار خود

ادامه داده، در صورت روبه
رو شدن با واکنش آنان، خود را در

مقابل آنان احساس نکنید.

13. در انجام رفتارهاى اجتماعى کوچک و در محیطهاى

دیگر – که بیشتر احساس راحتى مى
کنید – فعال باشید. این کار

را از سلام کردن، احوال
پرسى، جواب سلام دادن، نگاه کردن،

تعارف کردن و تعارف شنیدن آغاز کنید و با تمرین به کارهاى بزرگ
تر

و مهم
تر گسترش دهید.

14. با افراد فعّال و پر تحرکى که احساس خجالت نمىکنند،

بیشتر مأنوس باشید و از خجالتى
ها فاصله بگیرید.

15. همیشه کلامى براى گفتن و عمل یا هنرى براى ارائه به جمع

داشته باشید و آن را ارائه کنید. در جاهایى که کمتر احساس کم
رویى

مى
کنید و شبیه کلاس است، فعّالتر

باشید.

16. توجه داشته باشید تا زمین نخورید، راه رفتن نمىآموزید.

پس باید نقد دیگران و تمسخر آنها باشد، تا شما مجال رشد بیابید. بنابراین، اگر با

عکس العمل دیگران روبه
رو شدید، یا در فعالیتهاى

آغازین احساس ناتوانى کردید، از ادامه سخن یا عمل چشم بپوشید ؛ هر چند مى
توانید

آن را ارائه کنید و از این راه، براى ارائه بهتر و کامل
تر

مطالب آماده شوید.

در پایان باید یادآور شد، این مقصود اندک اندک به دست مىآید؛

نه با چند جلسه تمرین و خواندن چند جلد کتاب. اجراى پیوسته دستور العمل
ها، 

تکنیک
ها و رفتارها در رسیدن به هدف سودمند است.

موفقیت روز افزون شما جوانان جویاى دانش و دوستدار پاکى آرزوى ما است.

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد