اکرام اولیای الهی با الطاف و نعمت های صاحب اکرام

خبرگزاری شبستان: “ذی الجلال و الاکرام” اشاره به صفات جمال و جلال خدا دارد. ذوالجلال خبر می دهد که خداوند اجل و برتر از صفات سلبیه ای است که سزاوار نیست او را به آنها متصف کنیم و صاحب اکرام بودن خداوند اشاره به الطاف و نعمت هایی دارد که با آن اولیای خود را اکرام می کند و گرامی می دارد.

خبرگزاری شبستان: دعای افتتاح دعایی است که محمد بن عثمان عمری از نایبان خاص امام زمان(ع) آن را نقل کرده است. شیعیان این دعا را در شب‌های ماه رمضان می‌خوانند. مشتمل بر مضامین عالی خداشناسی است و عده‌ای از علما بر این دعا شرح نوشته‌اند. فراز آخر این دعا به چند امر اشاره دارد: اظهار علاقه به دولت اسلامی در پرتو ظهور امام مهدی(عج)، بیان هدف حکومت اسلامی و وظیفه ما در قبال آن.

دعای افتتاح با حمد و ستایش الهی آغاز می‌شود و سپس به؛ انتخاب راه صحیح و تأیید الهی، رحمت و غضب حکیمانه الهی، لزوم خوف و رجاء، توفیق عبادت منتّی الهی بر بنده، گناه بنده و دوام فیض الهی، یادآوری نعمت‌های خدا، بقای نعمت‌ها به دست خدا و لزوم تفکر در نعمت‌های خدا می‌پردازد. فقرات پایانی دعای افتتاح که بر آن بسیار تأکید شده، درباره اظهار علاقه نسبت به دولت اسلامی است که در پرتو ظهور حضرت ولی عصر(عج) برقرار می شود.

شرحی از فرازهای سی گانه دعای شریف افتتاح را از کتاب “شرح دعای شریف افتتاح” نوشته حجت الاسلام محسن قرائتی برای آگاهی از فیوضات این ماه مرور می کنیم.

فراز یازدهم

الْحَمْدُ لِلَّهِ خَالِقِ الْخَلْقِ بَاسِطِ الرِّزْقِ فَالِقِ الْإِصْبَاحِ ذِی الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ وَ الْفَضْلِ [وَ التَّفَضُّلِ ] وَ الْإِنْعَامِ [الْإِحْسَانِ ] الَّذِی بَعُدَ فَلا یُرَى وَ قَرُبَ فَشَهِدَ النَّجْوَى تَبَارَکَ وَ تَعَالَى

سپاس خداى را که آفریننده آفریدگان گسترنده روزى،شکافنده سپیده،داراى عظمت و بزرگوارى و احسان و نعمت بخشى است خدایى که از دیدگان دور است پس دیده نمى شود،و به جانها نزدیک است پس شاهد گفتگوهاى پنهان است،فرخنده و برتر است.

نکته ها

انسان یکی از موجوداتی است که توسط خدای متعال آفریده شده و این آفریده شدن یکی از بزرگ ترین نعمت هایی است که نباید از شکر آن غفلت ورزید. (الحمد لله خالق الخلق)

بسط به معنی گستردن است و باسط به معنی گسترش دهنده. بنابراین باسط الرزق یعنی گسترش دهنده روزی. خدای مهربان نه تنها روزی انسان ها را فراهم کرده بلکه روزی آن ها را گسترش داده تا در تنگنا نباشند و راحت زندگی کنند این نعمتی است که باید شکرش را به جا آورد. (الحمد لله …باسط الرزق)

رزق به عطایی گفته می شود که دائمی است خواه دنیوی باشد یا اخروی و خواه معنوی باشد یا مادی. به عبارت دیگر “الرزق” مطلق است و همه آنچه ک انسان نیاز دارد را در بر می گیرد. این نیز یکی دیگر از نعمت های خداست که هیچ بعد از ابعاد انسان را رها نکرده و او را تمام جهت مورد رشد و پرورش قرار داده است. (باسط الرزق)

صفت “ذی الجلال و الاکرام” یکی از ویژگی هایی است که قران کریم برای خداوند مطرح کرده است. ذی الجلال یعنی صاحب عظمت و ذی الاکرام یعنی کسی که صاحب احسان بسیار است و نعمت های زیادی از جانب او به دیگران می رسد.

وقتی خداوند به عنوان صاحب فضل معرفی می شود یعنی چیزهایی را به انسان می دهد که می توانست ندهد. فضل به معنی زیادی است و در واقع به عطیه ای که عطا کردن آن بر عطا کننده لازم نباشد گفته می شود. (الحمد لله … ذی… الفضل)

نعمت به معنای خوشی، راحتی و زیبایی است که انسان را از سختی و گرفتاری خارج می کند. به خود یادآوری کنیم که صاحب و منشا اصلی تمامی نعمت ها خداوند مهربان است و او را حمد کنیم. (الحمد لله… ذی… الانعام)

دیده شدن و دوری و نزدیکی مکانی از ویژگی های جسم است و در مباحث اعتقادی ثابت شده که اگر خدا جسم باشد لازمه اش این است که از اجزایی برخوردار باشد و برخورداری از اجزا از یک سو به معنی نیازمندی آن شی به آنها و از سوی دیگر به معنی محدود بودن آن شی است از این رو خدا دیده نمی شود و دوری و نزدیکی مکانی را نمی توان به او نسبت داد. بنابراین اگر قرب و بعد به خدا نسبت داده می شود منظور دوری و نزدیکی مقامی و مکانتی است نه مکانی. (الذی بعد فلا یری و قرب فشهد النجوی)

نجوی به معنی سخن آهسته ای است که در گوشی و سری گفته شود خداوند آن قدر به انسان نزدیک است که هیچ سخنی از او مخفی نمی ماند. ( و قرب فشهد النجوی)

تبارک از ماده برکت است و به هر نعمتی که پایدار و با دوام باشد اطلاق می شود. هر موجودی که دارای عمر طولانی و آثار مستمر و ممتد باشد نیز موجودی مبارک یا پربرکت خوانده می شود. واژه برک وقتی به باب تفاعل برود و به صورت فعل تبارک در آید دربردارنده اختصاص معنی برکت به ذات مقدس خداوند است.

تعالی فعلی است که به باب تفاعل رفته از واژه علی گرفته شده و به این معنی است: خداوند برتر و بالاتر است.

پیام ها

1- خالقیت خدای مهربان اشاره به پیدایش هستی و آفرینش همه چیز توسط خداوند دارد و رزاق بودن خداوند اشاره به تداوم خلقت دارد چرا که پس از آفریدن به موجودات رزق می رساند. از این رو هنگام سپاس گذاری این نعمت بزرگ را نباید فراموش کرد.

2- براساس نظرسنجی برخی از صاحب نظران واژه “ذی الجلال و الاکرام” اشاره به صفات جمال و جلال خدا دارد. ذوالجلال خبر می دهد که خداوند اجل و برتر از صفات سلبیه ای است که سزاوار نیست او را به آنها متصف کنیم و اکرام به صفات ثبوتیه خداوند مانند علم و قدرت و حیات اشاره می کند که حسن و ارزش خداوند را ظاهر سازد البته احتمال دارد صاحب اکرام بودن خداوند اشاره به الطاف و نعمت هایی باشد که با آن اولیای خود را اکرام می کند و گرامی می دارد.

3- اگر ما خدای مهربان را صاحب نعمت ها بدانیم و متوجه باشیم که نعمت ها از جانب او به زندگی ما سرازیر شده نه تنها زبان به حمد خداوند باز می کنیم بلکه به خود اجازه ناسپاسی هم نمی دهیم. یادمان باشد که قارون صفتان نعمت ها را نتیجه زحمت ها و دست رنج خود می دانند.

4- درست است که خدا را با چشم ظاهر نمی بینیم ولی فراموش نکنیم که خداوند متعال بر تمام وجود ما احاطه دارد و حتی شاهد کوچکترین رفتارهای ما نیز است. پس مواظب باشیم که در محضر خدا معصیت نکنیم.

5- همه برکت ها از جانب خداوند است پس خیر و خوبی دائمی و همیشگی را از درگاه غیر او طلب نکنیم.

6- گمان نکنیم که اگر خداوند متعال را با بعضی از ویژگی هایش حمد کردیم به معنی این است که زبان ما توان توصیف آن ذات مقدس را دارد او بسیار برتر و بالاتر از آن است که بتوانیم توصیفش کنیم.