در رابطه با خوابیدن و برنامه‌ریزی برای خواب در طول شبانه روز، راهکارهایی را ارائه می‌کنیم که با توجه به آن‌ها می‌توانید برنامه‌ای عملی و مفید برای خواب خود طراحی نمایید:

1- حتی الامکان وقت خوابتان را تنظیم کنید و سر وقت تعیین شده بخوابید.

2- حدود 6 الی 8 ساعت خواب برای شما لازم است که 85 درصد آن ترجیحا باید شب باشد.

3- قبل از خواب چند دقیقه ای قدم بزنید تا راحت‌ تر بخوابید.

4- برای بیدار شدن به موقع از ساعت زنگ دار استفاده کنید یا به خانواده و دوستان سفارش کنید شما را بیدار کنند.

5- سعی کنید به هیچ وجه برنامه خوابتان را به هم نزنید.

6- دو ساعت قبل از خواب، از مصرف چای، نسکافه و قهوه خود داری کنید.

7- قبل از خواب، به دستشویی بروید و معده و مثانه ی خود را تخلیه کنید.

8- قبل از خواب، کم تر آب مصرف کنید.

9- شب ها غذای سبک و کم مصرف کنید و به جای آن صبحانه و ناهار را به اندازه لازم بخورید.

10- به خودتان تلقین کنید که حتما به موقع بیدار می شوید.

11- بعد از بیدار شدن از خواب، حدود نیم ساعت ورزش کنید.

12- به نماز سر وقت اهمیت دهید و در مورد اهمیت نماز بیشتر مطالعه کنید.

بنا به آن چه در برخى از روایات از ائمه معصومین علیهم السلام است در روز، خواب قیلوله مستحب است و زمان مناسبى است براى استراحت بدن و داراى فوائد فراوان مى باشد. همچنین از سیره ائمه معصومین (ع) استفاده مى شود که قسمت اول شب را مى خوابیده اند و قسمت آخر شب یعنى وقت سحر را بیدار بوده اند. همچنین خوابیدن بین الطلوعین یعنى از اذان صبح تا طلوع خورشید مکروه است. خوابیدن بعد از عصر و نزدیک غروب آفتاب و بین نماز شب و نماز صبح نکوهش شده است. قابل ذکر است احیاء برخى شب هاى متبرک مانند شب هاى قدر در ماه رمضان تأکید فراوان شده است؛ بنابر این خوابیدن در این شب ها مذموم مى باشد.

*** برخی از ذکرها و دعاهایی که هنگام خواب در روایات وارد شده عبارت است از :

ا- خواندن سوره توحید 3 بار و یا 11 بار.

2- گفتن تسبیحات حضرت فاطمه سلام الله علیها.

3- خواندن آیه الکرسی.

4- خواند سوره کافرون.

5- خواندن این دعا : اعیذ نفسی و ذریتی و اهل بیتی و مالی بکلمات الله التامات من کل شیطان و هامه و من کل عین.(ر.ک: کلیه المتقین ، انتشارات هجرت ، چ 11 ، ص 233).

*** براى این که انسان در هنگام خواب هم غافل از خداوند نباشد، راه هایى توصیه شده است که برخى از آنها عبارتند از :

1- با وضو خوابیدن.

2- رو به قبله خوابیدن.

3- دعاهایى که هنگام خواب مستحب است خوانده شوند مثل خواندن سه مرتبه سوره اخلاص یا خواندن آیةالکرسى یا خواندن تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها

4- از همه مهم تر کنترل اعمال و افکار در طول روز؛ زیرا تخیلات و مشغولیت هاى ذهن آدمى در طول روز تأثیر مستقیم و فراوان بر روح هنگام خواب دارد، به طورى که حتى بسیارى از خواب هایی که انسانها مى بینند ناشى از ذهنیت ها و فعالیت هاى طول روز آنها است.(براى آگاهى بیشتر ر.ک: حاشیه مفاتیح الجنان، آداب خواب).

هر اندازه انسان در بیدارى خدا گونه تر باشد و از چنگ شیطان و دام هاى فکرى، خیالى وعملى او بگریزد در خواب نیز از دستبرد او دورتر است؛ قرائت آیه 11 سوره مجادله در این زمینه توصیه شده است.

نویسنده : مجتبی حیدری