در نگرش الهی، این دنیا، فقط و فقط محلّ امتحان است نه محلّ زندگی. فقر و ثروت و دیگر امور دنیا هم صرفاً سوالاتی امتحانی هستند؛ همین و بس. هیچکسی هم تا حالا نتوانسته است چیزی از این دنیا با خودش به آن سوی مرگ ببرد. تنها چیزی که افراد با خودشان به آن سوی می‌برند، فقط و فقط پاسخی است که به سوالات امتحانی داده‌اند. و همین پاسخها هستند که کیفیّت زندگی ابدی شخص را مشخّص خواهند کرد.
خوشبختی و بدبختی هم در این دنیا، توهّمی بیش نیست. این دو عنوان را شیطان بر ذهن بشر انداخته تا او را از بودن در جلسه‌ی امتحان، غافل کند. بدبخت حقیقی آن کسی است که از زندگی ابدی غافل شود، و متوجّه نشود که دنیا، فقط و فقط محلّی برای امتحان است.
امتحان هم قطعاً موهبتی است برای کسی که بخواهد به سعادت ابدی برسد. امّا آنکه نخواهد به سعادت برسد، و نخواهد دیدگاهش را نسبت به دنیا درست کند، هم دنیا هم امتحان دنیایی، برای او جز نکبت، چیزی نخواهد بود.
این ادّعا هم که فقر موجب بی‌ایمانی است، ادّعایی بی‌اساس بیش نیست. اغلب انبیاء، فقیر بوده‌اند؛ اغلب مؤمنان هم در طول تاریخ، فقیر بوده‌اند. اغلب طرفداران نخستین پیامبر صلی الله علیه و آله هم فقیران بودند. الآن هم فقیران فراوانی هستند که اهل ایمان هستند، کما اینکه ثروتمندان زیادی هستند که سست ایمان یا بی‌ایمان هستند. امروز اکثر طلّاب حتی آنانکه در قم زندگی می‌کنند، درآمدشان زیر یک میلیون تومان است؛ در حالی که ایمانشان هم از پنجره بیرون نرفته؛ با اینکه اغلبشان خانه هم ندارند و مستأجر هستند.
نه فقر موجب ایمان است نه ثروت؛ نه فقر موجب کفر است نه ثروت. بلکه هر دو، صرفاً اسباب امتحان هستند. این هم که در روایات آمده است «نزدیک است فقر، کفر باشد.» تفسیر دیگری دارد. نفرمودند: «نزدیک است فقیر، کافر شود» بلکه فرمودند: «کَادَ الْفَقْرُ أَنْ یَکُونَ کُفْرا ـ نزدیک است که فقر، کفر بشود.» مراد از این فقر، فقر درونی است نه فقر بیرونی. فقر شخصیّت و فقر معرفت نزدیکترین امور به کفر هستند.
امّا در مورد به دنیا آمدن.
ما قبل به دنیا آمدن، بودیم و در عوالم قبلی زندگی کرده‌ایم و در آن عوالم هم امتحان شده‌ایم. این خیالات است که پنداشته‌ایم ما قبل از به دنیا آمدن، نبودیم و چیزی درک نکردیم. ما قبل از دنیا آمدن هم بودیم و امتحان شدیم و با اختیار خودمان به دنیا آمدیم تا در این دنیا، آخرین مرحله‌ی امتحانی را هم سپری کنیم. آنها که در عوالم قبلی، نمره‌ی قبولی گرفته بودند آمدند تا مدارج بالاتر را طیّ کنند؛ آنهایی که در عوالم قبلی، نمره‌ی مردودی گرفته بودند زندگی دنیا برایشان یک ارفاق بود تا شاید بتوانند جبران کنند.
تا خدا بوده، ما هم بودیم. معنی ندارد که علّت تامّه‌ی ما بوده باشد و ما نبوده باشیم. به دنیا آمده‌ایم؛ یعنی در دنیا نبودیم و به دنیا آمدیم. از کجا آمدیم؟ از عوالم قبلی.