توبه
یکی از الطاف بیکران خداوند بر بندگانش پذیرفتن توبه است تا ازتاریکی شیطان رها شده و به نور رحمت الهی  نائل گردد. نکته مهم اینجاست که خداوند  درقرآن کریم  همه مومنان را به توبه فرا میخواند: «ای مؤمنان به سوی حق   توبه کنید تا فلاح ورستگاری   نصیب شما بشود. این آیه   نوید رحمت الهی است که همه بندگان حتی گنهکاران  را به راه سعادت میخواند تا خشنودی پروردگار را از آن خود کنند .» خداوند تبارک و تعالی انبیای خویش را با پیام رحمت و سلام به سوی مردم فرستاده است. صفات لطف و رحمت و دهها صفت خداوند ما را به این باور می رساند که انسان در هر زمان و مکانی که قصد بازگشت از گناه پیدا کرد با روی باز به بنده اش لطف کرده و او را می پذیرد. اگر در دعای جوشن کبیر امام معصوم به خدا عرض میکند که: «یا من سبقت رحمته غضبه یعنی ای کسی که رحمتش بر غضبش سبقت گرفته است.» یا در آیه 102 توبه می فرماید: وَآخَرُونَ اعْتَرَفُواْ بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُواْ عَمَلًا صَالِحًا وَآخَرَ سَیِّئًا عَسَى اللّهُ أَن یَتُوبَ عَلَیْهِمْ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ  یعنی و دیگرانى هستند که به گناهان خود اعتراف کرده و کار شایسته را با [کارى] دیگر که بد است درآمیخته اند امید است خدا توبه آنان را بپذیرد که خدا آمرزنده مهربان است (۱۰۲) و اگر بزرگترین گناه را ناامیدی از خدا معرفی می نمایند. در این راستا است که اگر انسان با شرایط لازم توبه کند از الطاف بیکران الهی بهره مند می گردد و خدا او را می بخشد.
 توبه  مقبول
حضرت علی ( علیه السلام) میفرمایند: «توبه بر چهار پایه استوار است: پشیمانی در دل، آمرزش خواهی و استغفار به زبان، عمل کردن با اعضای بدن و تصمیم بر بازنگشتن به گناه. اگر انسان با این شرایط از گناه خود؛ هر گناه باشد تاکید میکنم هر گناه باشد حتی شرک به خدا که بزرگترین گناه است مورد امرزش قرار می گیرد. ایات و روایاتی که برای پذیرش توبه گناهکار مطرح است به صورت مطلق است یعنی هر گناه صورت گرفته باشد در صورت پشیمانی انشاالله مورد عفو و بخشش خدای غفور و تواب قرار می گیرد.
قبول توبه تا آخرین لحظه
با این اوصاف انسان اگر خالصانه به سمت خدا برگردد و از گناه فاصله بگیرد تا اخرین لحظه عمر که هنوز اثار مرگ ظاهر نشده چای توبه و برگشت هست.
حضرت رسول اکرم ( صلی الله علیه وآله) در آخرین خطبه عمر شریفشان میفرمایند: «هر کس یک سال پیش از مرگش توبه کند، خداوند توبه اش را قبول میکند و آنگاه فرمودند یکسال  زیاد است، هر کس یک ماه پیش از مرگش هم توبه کند خداوند توبه اش را میپذیرد و به درستی یک ماه نیز زیاد است و هر کسی یک هفته  پیش از مرگش نیز توبه کند، پذیرفته میشود و به درستی که یک هفته نیز زیاد است و هر کس یک ساعت  پیش از مرگش توبه کند، خداوند توبه اش را قبول میکند و یک ساعت نیز زیاد است و هر کس درست لحظه ای که جانش به گلویش برسد توبه کند در این حال به گلوی خود اشاره کرد – خداوند توبه اش را پذیرا میشود.
انسان باید همیشه امیدوار باشد و تا لحظه مرگ درب توبه به رویش باز است ولی نباید توبه کردن را به تأخیر بیافکند. چرا که مرگ، ناگهانی است و یک باره ظاهر میشود. در روایت آمده است: «بیشتر صحیه های اهل آتش از به تأخیر انداختن و به آینده موکول کردن توبه است و کسی هلاک نشد مگر آنکه توبه را به آینده موکول کرد .»
همچنین روایتی از امام جواد ( علیه السلام) است که میفرمایند: «به تأخیر افکندن توبه، غفلت است و امروز و فردا کردن مایه حسرت و سرگشتگی . زیرا کسی که توبه را به تأخیر می اندازد معلوم نیست که اجل به وی مهلت دهد و او موفق به توبه شود »
توبه نصوح
خداوند در قرآن کریم میفرمایند: « یا أیها الذین ءامنوا توبوا إلی الله توبةً نصوحاً »«ای کسانی که ایمان آوردهاید به سوی خداوند توبه کنید؛ توبه ای خالص
در آیه شریفه « نصوح به معنی توبه صاف ، خالص و استوار که هرگز گناه نکند » پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله می­فرمایند : « توبه نصوح ، پشیمانی از گناهی است که مرتکب شدهای و آمرزش خواستن از خداوند و اینکه دیگر بدان بازنگردی »
امام هادی علیه السلام) در پاسخ به سؤال از توبه نصوح میفرمایند: «توبه نصوح این است که باطن همچون ظاهر و بهتر از آن شود .
به این ترتیب توبه نصوح، آن توبهای است که هم در ظاهر و هم در باطن به درگاه خدا رجوع کند و واقعاً تصمیم داشته باشد که دیگر هرگز آن گناه را مرتکب نخواهد شد .