1- روییدن مو در محلهای مذکور، طبیعی است و برطرف کردن آن لازم است واگر بیش از اندازه بلند شد نماز وروزه باطل نمی شود!
2- لطف حق با تو مداراها کند چون که از حدّ بگذرد رسوا کند
یکى از الطاف الهیه این است که حسنات را ده برابر، بلکه هفتاد برابر، بلکه هفتصد برابر، بلکه بى حساب اجر میدهد! و سیئات را اولا تا هفت ساعت، بلکه سیئات روز را تا شب و شب را تا روز، مهلت میدهد و پس از ثبت به توبه محو میفرماید و تبدیل به حسنات میکند ! و اگر توبه نکرد به اعمال حسنه تدارک میکند یا به بلیات دنیوى یا به ادعیه دیگران اکتفاء میکند!
فرشته رقیب، مأمور به نوشتن حسنات است، و درخبرآمده که به مجرد قصد عمل خیر، مینویسد و اگر صادر شد ده برابر مى نویسند، وفرشته عتید مامور به نوشتن سیئات است و تا صادر نشود نمى نویسد، بلکه تا هفت ساعت، و در بعض اخبار سیئات روز را تا شام و شب را تا صبح مهلت مى دهد، اگر توبه کرد نمی نویسد و الا یک سیئه می نویسد و از امیر المؤمنین است فرمود: «ویل لمن آحاده اکثر من عشراته» یعنی : وای بر کسی که گناهان یک یکی اش،(هریک گناهی را همان یک گناه می نویسند) از حسنات ده دهی اش (هریک حسنه ای را ده حسنه می نویسند)بیشتر شود!
درسوره ق آیه 17: به خاطر بیاورید «هنگامى را که دو فرشته راست و چپ که ملازم انسان هستند اعمال او را دریافت مى دارند» (إِذْ یَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّیانِ عَنِ الْیَمِینِ وَ عَنِ الشِّمالِ قَعِیدٌ).
یعنى علاوه بر احاطه علمى خداوند به ظاهر و باطن انسان، دو فرشته نیز مأمور حفظ و نگاهدارى حساب اعمال اویند که از طرف راست و چپ از او مراقبت مى کنند، پیوسته با او هستند و لحظه اى جدا نمى شوند، تا از این طریق اتمام حجت بیشترى شود، و تأکیدى باشد بر مسأله نگاهدارى حساب اعمال.
در روایات اسلامى آمده است که: «فرشته سمت راست، نویسنده حسنات است، و فرشته سمت چپ نویسنده سیئات، و فرشته اول فرمانده فرشته دوم است، هنگامى که انسان عمل نیکى انجام دهد، فرشته سمت راست ده برابر مى نویسد، و هنگامى که عمل بدى از او سر زند، و فرشته سمت چپ مى خواهد آن را بنویسد، فرشته اول مى گوید: عجله مکن. لذا او هفت ساعت به تأخیر مى اندازد، اگر پشیمان شد و توبه کرد چیزى نمى نویسد، و اگر توبه نکرد تنها یک گناه براى او مى نویسد».
ودرآیه 18 ق: روى مسأله فرشتگان ثبت اعمال تکیه کرده، مى گوید: «انسان هیچ سخنى را بر زبان نمى آورد مگر این که همان دم، فرشته اى مراقب و آماده براى انجام مأموریت (و ضبط آن) است» (ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ).
آنچه در روایات معصومین (ع) در اوصاف این فرشتگان آمده مطابق همین حقیقت است. مطالب این روایات را صدوق رحمة اللَّه علیه، چنین خلاصه کرده است:
«هیچ بنده اى نیست مگر آنکه بر او دو فرشته گماشته شده اند که همه اعمال او را مى نویسند. کسى که قصد کار نیکى نماید و آن را انجام ندهد برایش یک حسنه مینویسند. و اگر انجام دهد ده حسنه مینویسند. و اگر قصد سیئه نماید آن را نمى نویسند. تا آنکه انجام دهد و چون انجام داد تا هفت ساعت از نوشتن آن خوددارى میکنند تا اگر توبه کرد نمى نویسند و اگر توبه نکرد یک سیئه مینویسند. این فرشته هر عمل کوچک و بزرگ تا دمیدن در خاکستر را مینویسند. تا مرد مسلمان ساکت است محسن نوشته میشود و چون سخن گفت محسن یا مسى ء شمرده میشود.
و از جوامع الجامع از رسول خدا (ص) روایت کرده که فرمود: نویسنده حسنات در طرف راست آدمى، و نویسنده سیئات در طرف چپ آدمى قرار دارند و دست راستى بر دست چپى فرماندهى دارد، و دست چپى به فرمان او کار مى کند. بنا بر این، اگر انسان عمل نیکى انجام دهد، دست راستى ده برابرش را مى نویسد، و اگر عمل زشتى مرتکب شود به دست چپى مى گوید: هفت ساعت مهلتش بده، شاید تسبیحى گوید و استغفارى کند، (اگر نکرد آن وقت گناهش را بنویس) « نور الثقلین، ج 5، ص 111 به نقل از جوامع الجامع.».
درترجمه جوامع الجامع، ج 6، ص: 109: از پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله روایت شده است که فرشته نویسنده حسنات در سمت راست انسان و نویسنده گناهان در سمت چپ اوست و فرشته مأمور سمت راست بر فرشته سمت چپ فرمانروایى دارد، بنا بر این هر گاه ثوابى کند فرشته سمت راست ده ثواب مى نویسد و هر گاه انسان گناهى مرتکب شود فرشته سمت راست به فرشته سمت چپ مى گوید هفت ساعت او را مهلت بده شاید تسبیح و استغفار کند « عن النبى صلّى اللَّه علیه و آله: کاتب الحسنات على یمین الرجل و کاتب السیّئات على یساره و صاحب الیمین امیر على صاحب الشمال فاذا عمل حسنة کتبها ملک الیمین عشرا و اذا عمل سیّئة قال صاحب الیمین لصاحب الشمال دعه سبع ساعات لعلّه یسبّح او یستغفر.».
از ابى امامة از پیامبر خدا (ص) روایت شده است که فرمودند: فرشته دست چپ نسبت به مسلمانى که گناه کرده است مدت شش ساعت قلم خود را بر مى دارد، اگر در ظرف این مدّت پشیمان شد و توبه کرد آن گناه را نمى نویسد، و گر نه یک گناه براى او مى نویسد.
و درترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 23، ص: 257 ، در روایت دیگرى حضرت مى فرماید: فرشته دست راستى نسبت به فرشته دست چپ فرمانروا است، هر گاه مسلمان عمل نیکى انجام داد فرشته دست راست ده برابر در نامه اش مى نویسد، و هر گاه عمل گناهى انجام داد و فرشته دست چپ خواست آن را به حسابش بنویسد، فرشته دست راستى به او میگوید: دست نگهدار، و فرشته دست چپ هفت ساعت صبر مى کند، اگر از این گناه به پیشگاه خداوند پوزش خواست و آمرزش طلبید آن گناه را به حساب او نمى نویسد، و اگر توبه نکرد یک گناه به حسابش مى نویسد.
از انس بن مالک روایت شده است که رسول خدا (ص) فرمودند: خداوند بر بنده اش دو فرشته گمارده است که اعمال او را مى نویسند، هر گاه که بنده خدا فوت کرد آن دو فرشته گویند: پروردگارا بنده ات فلان کس را قبض روح کردى اینک ما کجا رویم؟ خداوند در پاسخ آنان مى فرماید: آسمان من از فرشتگانم پر است که مرا ستایش مى کنند، و زمینم نیز پر است از بندگانم که اطاعتم مى نمایند، بروید به سوى قبر بنده ام و مرا تسبیح و تکبیر و تهلیل نمائید و آنها را تا روز قیامت در زمره حسنات بنده ام بنویسید.
پس در پاسخ شما می گوییم : فقط هفت ساعت مهلت دارید!
… مسلمانى که مرتکب گناهى شود (که قابل آمرزش است) تا هفت ساعت در نامه عملش نوشته نخواهد شد. زیرا فرشته اى که ثواب ها را مى نویسد به فرشته اى که گناهان را مى نگارد و در سمت چپ انسان قرار دارد مى گوید: (در نوشتن این گناه) عجله مکن. شاید که بعد از این: حسنه (یعنى نمازى) بجاى آورد که این گناه را محو نماید. چه آنکه خداى مى فرماید: (ان الحسنات یذهبن السیآت) یا اینکه (از گناه خود) استغفار کند و بگوید: استغفر اللّه الذى لا اله الا هو عالم الغیب و الشهادة العزیز الحکیم الغفور الرحیم ذو الجلال و الاکرام و اتوب الیه. اگر این استغفار را بکند آن گناه برایش نوشته نمى شود. ولى اگر هفت ساعت گذشت و بدنبال آن گناه حسنه (یعنى نمازى) بجاى نیاورد و استغفار هم نکرد فرشته ثواب به فرشته گناه مى گوید: گناه این شقى محروم را در نامه عملش بنویس