مکاتبه شما با این مرکزبازگو کننده گرایش های فکری و عقیدتی پاک وگویای حُسن اعتماد به این مرکز است.امیدواریم راهنمای خوبی برای شما بوده و در این وضعیت کمک یار شما باشیم.

پرسشگر گرامی؛ممکن است خیالبافی در هر دوره از زندگی انسان ظاهر شود. خیالبافی یکی از مکانیسم-های دفاعی انسان است که در آن فرد جهت مقابله با ناکامی¬ها به صورت خیال و تصور به امیال و آرزوهای خود واقعیت می¬بخشد و گاهی هم امیال شکست خورده خود را به تخیلات فریبنده و لذت بخش تبدیل می¬کند تا آنچه را که در عالم واقع بدان نرسیده است در عالم خیال برای خود تصور کند. اولین و مهمترین اثر تخیل همانطور که لابد خود نیز به تجربه دریافته¬اید، این است که ممکن است مانع درک واقعیات شده و باعث ¬گردد فرد نتواند به طور مطلوب با محیط خود ارتباط برقرار کند و چه ضرری بالاتر از این؛ زیرا بهداشت روانی فرد در نگرش¬های مربوط به خود، دیگران و زندگی براساس اصل درک واقعیت امکان¬پذیر است تا فرد با محیط و نگرش¬های مربوط به خود و دیگران سازگار گردد.هنگامی این عمل خطرزاست که عمل خیال و تخیل به صورت عادت درآید؛ زیرا در چنین هنگامی دیگر فرد قادر نیست و توانایی آن را نخواهد داشت که واقعیت¬ها را همان¬گونه که هست، ببیند.

دانشجوی محترم حال قبل از این که عوامل به وجود آمدن خیالبافی افراطی و راهکارهایی جهت مقابله با این مسئله ارائه نماییم، توجه به دو نکته، لازم و ضروری است :

نکته اول این که از سوالتان بر می آید مدتی است که شما دچار این حالات شده اید و هنوز نیز ادامه دارد. طبیعی است که درمان آن نیز نیاز به زمان دارد و باید شما با حوصله و صبر و شکیبایی از طریق مشاوره حضوری یا حداقل مشاوره مکاتبه‌ای طی جلسات متعددی با به کارگیری راهکارهای ارائه شده از ناحیه کارشناس و متخصصین بر این شکل غلبه پیدا کنید و هیچ گاه نباید توقع معجزه‌ای از ناحیه روان شناسان و مشاورین داشته باشید.

نکته دیگر این که یکی از ویژگی های انسان این است که می‌تواند در وضعیت روانی و رفتاری خود تغییراتی ایجاد کند و هیچ گاه نباید خود را در مقابل هیچ مسئله ای ناتوان و ضعیف انگارد و قطعا شما اگر بخواهید می‌توانید با این عادتی که دارید مقابله کنید و وضعیت خود را در حد اعتدال تغییر دهید.

اکنون برای آگاهی و درک بیشتر شما نسبت به این پدیده، علل بوجود آمدن آن را به طور مختصر مطرح می کنیم. چندین علت را می توان برای خیال بافی های افراطی در نظر گرفت که برخی عبارتند از :

1. مشکلات روحی و روانی ، که بیشتر ناشی از اختلافات خانوادگی ،کمبودها و ناکامی ها می باشد و فرد برای فرار و جبران آنها رو به خیالبافی می آورد.

2. امیال و آرزوهایی ، که یا دسترسی به آنها مشکل است و یا تحت هر شرایطی نمی توان به آنها دست یافت. لذا پیشنهاد می گردد علاوه بر پیگیری راهکارهای زیر برای ریشه یابی علت خیالات و موفقیت بیشتر در از بین بردن آن به صورت حضوری به یکی از متخصصان روان¬شناسی مراجعه نمایید تا با توجه به گذشته شما در حل این مسأله یاریتان نماید.

راهکارهای درمان

برای درمان خیال بافی های افراطی توجه به نکات و عمل به راهکارهای زیر ضروری به نظر میرسد لذا برای رهایی از این مشکل کمر همت ببندید و با تلاشی مضاعف به مبارزه با آن بپردازید .

1 – همواره بدانید انسان موجودی با اراده و مختار است و همانطور که نمی گذارد هر کسی به حریم شخصی و خانوادگیش نفوذ کند ، باید با اراده خودش از نفوذ افکار و اندیشه های مزاحم و خیالی در ذهنش نیز جلوگیری نماید وکنترل افکار و اندیشه های خود را در دست خود داشته باشد .

2- استفاده از تکنیک حواست را جمع کن :

این شیوه ممکن است ظاهراً ساده به نظر بیاید، ولی در عین حال بسیار مؤثر است. هنگامی که حواستان پرت می شود و ذهنتان سرگردان است، مرتب به خودتان هشدار دهید که حواست را جمع کن. این روش کم کم سبب می شود که توجه شما به موضوع مورد نظرتان جلب شود.برای مثال، هنگامی که در کلاس هستید و ذهن شما را کنفرانس کلاسی، تکالیفی که دارید، تاریخ، ساعت صرف غذا و یا هر چیز دیگری پر کرده، به خودتان بگویید: حواست را جمع کن و به کنفرانس توجه کن. به هر حال تا حدی که ممکن است اجازه ندهید تمرکزتان به هم بریزد. و دوباره این هشدار را پیش خودتان تکرار کنید: حواست را جمع کن. هنگامی که افکار مزاحم خود را پیدا کردید، کم کم با تکنیک حواست را جمع کن به حال بر می گردید. اگر یک شخص معمولی باشید، ممکن است این عمل را صدها بار در هفته انجام دهید. ولی طی روزهای آینده مدت زمانی که افکار خاصی درذهن شما می ماند، طولانی تر می شود، یا به عبارت دیگر تمرکزتان در مورد موضوعی خاص بالا می رود. بنابر این باید صبور باشید تا شاهد پیشرفت های خود در این زمینه باشید.

3- یکی از بهترین راههای غلبه بر خیالبافی های افراطی ،تنها نبودن و جابجایی مکانی است ، یعنی به محض شروع افکار خیالی ، مکان خود را تغییر دهید . سعی نمایید خیلی تنها نباشید ،خصوصا در مواقع هجوم افکار خیالی ،زیرا تنهایی بهترین محرک برای ایجاد افکار خیالی می باشد . قبل از شروع این خیالات خودتان زمینه بروز آن را از بین ببرید .

4- فرصتی برای افکار و خیالات مزاحم :

در طول روز ، زمان ویژه ای را به فکر کردن درباره مسائل وخیالاتی که به ذهن شما خطور می کنند و تمرکزتان را به هم می زنند اختصاص دهید. به طور مثال ساعت 30/ 4 تا 5 بعد از ظهر زمانی است که شما می توانید به این خیال پردازی بپردازید. هنگامی که این افکار مزاحم در طول روز به ذهن شما خطور کرد و باعث نگرانی شما شد، به یاد آورید که زمان ویژه ای را برای آنها در نظر گرفته اید و اجازه دهید که از ذهن شما خارج شوند. کسانی که از این روش استفاده کرده اند، توانسته اند 35 درصد از افکار مزاحم را در طول 4 هفته در خود کاهش دهند. این تغییر بزرگی است.

5- موقعیت هایی که این گونه افکار و خیالبافی ها بیشتر به سراغ شما می آید را شناسایی و از رفتن به این مکان ها خودداری کنید .

6- از خیالپردازی خود به درستی و آگاهانه استفاده نمایید؛ زیرا در این صورت است که متوجه این موضوع می¬شوید که از زندگی خود چه می¬خواهید. از خیال می¬توان به عنوان یک ابزار تعیین کننده هدف برای خود استفاده کرد.

7- ورزش را جزء ضرورى ترین فعالیت هاى خود قرار داده هر روز حداقل نیم الى یک ساعت ورزش کنید. (هر ورزشى که مورد علاقه شماست)

8- روابط اجتماعى خود را افزایش دهید مثلاً شرکت در مجالس عمومى مثل مجالس جشن یا مجالس مذهبى.

9- سعى کنید هیچگاه بیکار نباشید و با برنامه ریزى براى اوقات شبانه روزى خود همه اوقات خود را به نحوه صحیح و منطقى پر کنید زیرا یکى از دلایل اینکه این خیالپردازی به ذهن خطور مى کنند بیکارى است.

10 -سعی کنید از چنین تکنیک هایی که مفید و مؤثر به نظر می رسند، استفاده کنید و حداقل به مدت یک هفته آنها را به طور صحیح به کار ببندید. اگر متوجه تغییرات کمی شدید، پیشنهاد می شود تمرینات خود را ادامه دهید، چون در تمرکز ذهن شما مؤثر خواهد بود ولی اگر علی‌رغم عمل به این راهکارها، نتیجه‌ای نگرفتید لازم است حضوراً به روان‌شناس یا روان‌پزشک مراجعه نمایید.

دانشجوی عزیز ، امیدواریم با تمام انرژی عقلی و ایمانی که دارید، لحظات سرشاری را آغاز نمایید؛ آنقدر قوی که همه سختیها رنگ ببازد و آنقدر منطقی که هیچ مشکلی، بن بست نیافریند.