دانشجوی گرامی؛ تصمیم بسیار ارزنده شما قابل احترام بوده و امیدواریم با عنایت باریتعالی و همّت و تلاشی که از خود نشان می دهید به خواسته زیبای خود دست یابید.

در ابتدا به نظرتان خطور نموده بود که تبلیغ دین کار ساده ای است و بعد متوجه شده اید که اینگونه نیست. درست است، با مراجعه به متون دینی و یا مطالعه زندگی نامه مبلّغان بزرگی همچون پیامبر گرامی اسلام صلّی الله علیه و آله چنین برداشت می شود که تبلیغ دین، کاری بسیار پیچیده است.

البتّه دشواری مسئولیّت تبلیغ نباید موجب شود که از این حرکت انسان ساز دست بردارید، بلکه باید با همّتی بلند و تلاشی مردانه مقدّمات آن را آموخته و با مدیریّتی قوی این مسیر پرفراز و نشیب را با موفّقیّت بپیمایید.

مبلّغ دین باید با ابلاغ پیام الهی در عقل، دل و احساسات طرف مقابل خود نفوذ کند؛ لذا لازم است با فراهم آوردن لوازم چنین امری خود را چنان برای رسیدن به این هدف بزرگ آماده سازید که ناملایمات مسیری که برگزیده اید چیزی از پشتکارتان نکاهد.

به عنوان مثال موفّقیّت در این مسئولیت خطیر، آگاهی از ظرافت های ارتباطی را می طلبد؛ زیرا بدون برقرار کردن ارتباط مناسب، امر تبلیغ به خوبی شکل نمی گیرد. به عبارت دیگر تبلیغ مؤثر و سازنده، رابطه مستقیم با چگونگی برقراری ارتباط با کسی که می خواهید بر وی تأثیرگذار باشید، دارد؛ لذا پیشنهاد می گردد ارتباط تبلیغی شما با دوستتان بر اساس معیارهای (مهارت های علمی) شناخته شده باشد ( که در ادامه بدان اشاره خواهد شد). یکی از عواملی که اعتبار فرستنده پیام را افزایش می دهد، مهارت های علمی و میزان دانش اوست. همه انسان ها به طور طبیعی برای افرادی که در حیطه کاری خود، تخصص و دانش لازم را دارا هستند احترام و اعتبار ویژه ای قائل اند و سعی می کنند از نظر کارشناسی آن ها در آن زمینه استفاده کنند؛ ولی اگر فردی بخواهد در فضاهایی که تخصص ندارد، اظهار نظر کند و آن را در قالب پیام ارسال کند، مخاطبین او نه تنها به سخنانش گوش نداده و ترتیب اثر نمی دهند، بلکه اعتماد آن ها به او سلب می شود، به گونه ای که حتی در مواردی که در حیطه تخصّصی اوست، آمادگی پذیرش سخنانش را ندارند. در این رابطه امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید: «لا تقل ما لا تعلم فتتهم باخبارک بما تعلم؛ چیزی را که نمیدانی نگو، در غیر این صورت نسبت به گزارشاتت در آنچه که میدانی، مورد اتهام قرار می گیری»[1]. پس مقدمه حرکت شما آگاهی و شناخت کامل از دین اسلام و دستورات شرعی و اخلاقی آن می باشد، چرا که تبلیغ، بدون آگاهی صحیح، مخرب خواهد بود.

*** در مورد جلب نظر دوستتان به دین مبین اسلام، چند نکته مفید است :

1- به هیچ وجه تحت فشار قرار نگیرد، تا نسبت به شناخت اسلام، بی علاقه و بی انگیزه نشود.

2- معمولاً ممکن است فرد تفکرات و برداشت های غلطی در مورد اسلام در ذهن داشته باشد که ناشی از سیستم تبلیغاتی دشمنان اسلام است. گام نخست در آشنا کردن مخالفین با اسلام باید زدودن این گونه پیشفرض ها باشد. در این زمینه بهتر است ابتدا به طرف مقابل بقبولانید که خیلی چیز ها از اسلام است که او نمی داند یا به دروغ در مورد اسلام در ذهنش جای داده شده است. بهتر است خودتان در ابتدای بحث به این مباحث اشاره کنید یا از او سؤالی بپرسید که مربوط به یکی از زمینه های تبلیغی دشمنان اسلام است که معمولاً این افراد تحت تأثیر تبلیغات، پاسخ اشتباه را می دهند.

3- به عقاید وی حمله نکنید. یکی از عواملی که باعث می شود که افراد به سوی اسلام نیایند تعلّق خاطر به راه خودشان است، پس باید به طور متقابل عقاید این افراد را نیز به صورت کاملاً مؤدبانه و منطقی نقد نمایید.

4- سطح توانایی و استعداد او در درک معارف دینی، مورد توجه بوده و براساس آن کتاب هایی معرفی شود.

5- به میل و ذوق او در مباحث توجه شده و متناسب با آن کتاب هایی پیشنهاد شود. مثلاً اگر میل او به مباحث عقلی است، از کتاب های استدلالی مثل کتاب های شهید مطهری و استاد مصباح استفاده شود و اگر به مباحث معنوی عرفانی و اخلاقی علاقه دارد کتاب های متناسب با آن معرفی گردد.

6- آشنایی با معارف اصیل اسلامی از طریق قرآن و روایات اهل بیت یکی از بهترین راه های دعوت به اسلام می باشد؛ لذا با توجه به آگاهی شخص، او را با معارف قرآن و روایات به خصوص نهج البلاغه و مضامین عالی دعاها به خصوص صحیفه سجادیه آشنایش کنید.

7- صبر و حوصله زیادی داشته باشید. یادمان باشد که ما هم به سرعت مسلمانانی حقیقی نشدیم و مدتها طول کشید تا به سؤالات ذهنیمان پاسخ داده شود.

*** در مورد بهره مندی از نصرت الهی نیز گفتنی است که به نصرت الهی به عنوان یکی از نمونه های بارز جانبداری خداوند از اهل ایمان و جریان حق در آیه 40 سوره حج چنین اشاره شده که:« ولینصرن الله من ینصره ان الله لقوی عزیز؛ و قطعاً خدا به کسی که [دین] او را یاری کند یاری می دهد؛ چرا که خدا سخت نیرومند شکست ناپذیر است».

در سوره عنکبوت، آیه 69 نیز آمده است: « والَّذینَ جَاهَدوا فِینَا لَنَهدِیَنَّهُم سُبُلَنَا وَ اِنَّ اللهَ لَمَعَ المُحسِنین؛ آنان که در راه ما کوشش و جدیت به خرج می دهند ما راه های خود را به آنها ارائه می دهیم ، خداوند با نیکوکاران است».

همانطور که ملاحظه می کنید خداوند یاری الهی را که مدد غیبی است مشروط می کند به مجاهدت و کوششی که در راه خدا باشد، یعنی لله و فی الله باشد. به معنای دیگر هم صرف نیروی بدنی و هم صرف نیروی روحی را شرط قرار می دهد تا هدایت و روشنی باطنی به انسان داده شود ، یعنی هم عمل و مجاهدت و کوشش شرط است و هم اخلاق و حسن نیت.

امداد غیبی که گاهی به صورت فراهم شدن شرایط موفقیت و گاهی به صورت الهامات و هدایت ها و روشنی ها و روشن بینی هاست، گزاف و رایگان نیست، چنین نیست که انسان در خانه اش بنشیند دست روی دست بگذارد و منتظر باشد« دستی از غیب برون آید و کاری بکند»؛ خیر چنین انتظاری بر خلاف ناموس آفرینش است، بلکه انسان اگر در زندگی عملی خود کوشش و اخلاق را تواماً داشته باشد خداوند او را از راه هایی که خود نمی داند تأیید می فرماید.



*** نکته پایانی

دانشجوی گرامی؛ مهمترین شرط موفّقیّت در تبلیغ «نیّت خالص» است؛ لذا سعی نمایید خود را ملزم به رعایت این شرط نمایید تا زمینه دریافت نصرت الهی نیز برایتان فراهم گردد.

ایمان با یأس از رحمت الهی ناسازگار است و خداوند مردم را از یأس از رحمت خویش بر حذر می‌دارد، چرا که یأس موجب ضعف شده و تنها کافران از روح الهی مأیوس هستند. پیشنهاد می گردد با الهام از سخنان مقام معظّم رهبری حفظه الله در یکی از دیدارهایشان با طلاب غیر ایرانی که اخلاق، تواضع و محبّت را بهترین روش تبلیغ عنوان نمودند، از این ظرفیّت ها برای هدایت دوستتان به سوی اسلام بهره جسته و همزمان سعی نمایید با برقراری ارتباط با مؤسساتی که در زمینه های مشابه فعّالیّت می نمایند، از تجربیات آنها در این زمینه بهره مند گردید.

پی نوشت :

[1] غرر الحکم و درر الکلم، عبدالواحد آمدی.



نویسنده : رضا وظیفه مند