دوست گرامی. درست است که علم و یقین علمی در ظهور ایمان و باور در انسان نقش اساسی دارد ولی این نقش به صورت زمینه سازی است و ایمان برای انسان نه اجباری است و نه قهری، بلکه هر فرد انسانی کاملا مختار است که بعد از شناخت امور اعتقادی و دین ایمان بیاورد و وارد راه ایمان و عمل صالح بشود یا نشود. آیات زیر به این موضوع اشاره دارد:
سوره یونس آیه 99: وَلَوْ شَاء رَبُّکَ لآمَنَ مَن فِی الأَرْضِ جَمِیعًا أَفَأَنتَ تُکْرِهُ النَّاسَ حَتَّى یَکُونُواْ مُؤْمِنِینَ؛ و اگر پروردگار تو مى خواست، قطعاً هر که در زمین است همه آنها یکسر ایمان مى آوردند. پس آیا تو مردم رامجبور مى کنى که بگروند؟ در این آیه خدای متعال به پیامبر عظیم الشان اسلام می فرماید نمی توان مردم را برای ایمان آوردن مجبور کرد بلکه ایشان باید با اختیار و آزادی مومن شوند.
از دو آیه زیر هم اختیار در ایمان و کفر فهمیده می شود«فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُواْ بِاللّهِ وَاعْتَصَمُواْ بِهِ فَسَیُدْخِلُهُمْ فِی رَحْمَةٍ مِّنْهُ وَفَضْلٍ وَیَهْدِیهِمْ إِلَیْهِ صِرَاطًا: اما کسانى که به خدا ایمان آورده و به او تمسک جستند، به زودى آنان را در رحمت و فضلى از جانب خود در مى آورد و به راهى راست به سوى خود هدایت مى کند.
«إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُواْ وَظَلَمُواْ لَمْ یَکُنِ اللّهُ لِیَغْفِرَ لَهُمْ وَلاَ لِیَهْدِیَهُمْ طَرِیقاً» (النساء، 168) کسانى که کفر ورزیدند و ستم کردند خدا هرگز در صدد آمرزش آنان و اینکه به راهى هدایتشان کند نیست.
پاداش و عقابی که در قرآن کریم برای ایمان و کفر مقرر شده است نشانگر این معنا است که این دو اختیاری اند در غیر این صورت پاداش و عقاب معنا پیدا نمی کرد.
موضوع دیگری که خوب است اینجا به ان اشاره کنیم دو مرحله ای بودن ایمان است. بعد از شناخت تازه فرد ایمان تصدیقی می آورد و قبول می کند که اعتقاد به خدا و دین حق است اما تا وارد مرحله عمل نشود و ایمان تسلیمی نداشته باشد ایمانش کامل نمی شود.
جالب است که در آیه ای از قرآن به مومنین خطاب می کند که یا ایها الذین آمنوا آمنوا. یعنی ای کسانی که ایمان تصدیقی آورده اید ایمان خود را با عمل و ایمان تسلیمی کامل کنید. ایمان واقعی هنگامی حاصل می شود که انسان مومن تسلیم اوامر الهی شود و اهل عمل و تقوای عملی گردد. موفق باشید.