چرا در متون دینى ما بر اهمیت و فضیلت سجده بر تربت امام حسین علیه السلام

تأکید زیادى شده است؟

نماز، یکى از مهم ترین اعمال عبادى و پایه اى محکم براى خیمه شریعت اسلام به شمار

مى آید. این عمل، بر ارکانى استوار مى باشد که یکى از آنها «سجده» است. سجده در هر

نماز واجب و مستحب، باید گزارده شود؛ اما این که سجده کردن بر چه چیزهایى درست است،

باید گفت که همه مذاهب اسلامى سجده کردن بر زمین و خاک را صحیح مى دانند؛ بلکه طبق

روایات رسیده از پیامبر صلى الله علیه وآله سجده بر خاک فضیلت بیشترى دارد.

در روایات اسلامى برگذاشتن پیشانى-/ به هنگامى نماز-/ بر خاک امر شده است و این

امر، اگر واجب بودن این عمل را ثبات نکند، بى شک بر فضیلت و مطلوب بودن آن دلالت

دارد. از شخصى به نام «ابوصالح» چنین نقل شده است: «روزى نزد «ام سلمه» رفتم؛ پس،

یکى از برادرزاده هایش وارد شد و شروع به خواندن نماز کرد؛ چون خواست به سجده رود،

خاک را فوت کرد. ام سلمه گفت: اى فرزند برادر! خاک را فوت نکن؛ من شنیدم رسول خدا

صلى الله علیه وآله به غلامش «یسار» که او نیز هنگام سجده کردن چنین کرد، فرمود:

براى خدا، پیشانى ات را بر خاک گذار».[1]

این تربت مقدس و ممتاز

حال که سجده کردن بر خاک برترى دارد، مى پردازیم به مسئله سجده بر تربت امام حسین

علیه السلام. سرزمین کربلا همچون سرزمین مکه و مدینه، از تقدس و عظمت بالایى

برخوردار است. در این باره، در کتاب هاى اهل سنت، روایات فراوانى نقل شده است؛

مثلًا این حدیث که مى گوید: روزى امیرمؤمنان علیه السلام از سرزمین کربلا عبور کرد

و مقدارى از خاک آن را برداشت؛ بویید و گریست و فرمود: «هفتاد هزار نفر از این مکان

محشور مى شوند و بدون حسابرسى وارد بهشت مى گردند»[2]

یا این روایات که از ام سلمه نقل شده است؛ «یک شب پیامبر صلى الله علیه وآله در

حالى که مضطرب بود، به بستر رفت و خوابید. آن گاه با اضطراب و نگرانى بیدار شد و

دردستش خاک خون آلود بود که آن را مى بوسید. گفتم: این خاک چیست، اى رسول خدا

صلى الله علیه وآله؟ فرمود:

جبرئیل به من خبر داد که این- و به حسین علیه السلام اشاره کرد- در سرزمین عراق

کشته مى شود. من به او گفتم: خاک آن زمین را که قتلگاه اوست، به من نشان بده و این

همان خاک است».[3]

آرى، این سخنان در تقدیس خاک سرزمینى است که نواده معصوم پیامبر صلى الله علیه وآله

و گُل خوشبوى او، یعنى امام حسین علیه السلام، در آن به شهادت رسیده است.

حال اگر کسى این خاک مطهر را مُهر نماز خود قرار دهد و بر آن سجده کند، آیا جاى آن

هست که او را سرزنش کنیم و بر او عیب بگیریم و سجده و نمازش را نادرست بدانیم؟

این همه اصرار براى چیست؟

راستى چرا در متون دینى ما این همه بر اهمیت و ارزش تربت امام حسین علیه السلام و

فضیلت سجده کردن بر آن تأکید شده است؟

تفاوت این خاک با خاک هاى دیگر در چیست و چه رازى در این خاک نهفته ا ست که سجده

کردن بر آن حجاب هاى هفتگانه میان بنده و پروردگارش را مى درد[4]

و شفاى دردهاى جسم و جان انسان است و آن را «دواى بزرگ تر»[5]

گفته اند؟ براى روشن شدن مطلب و پى بردن به سرّ این سفارش مهم دینى، توجه به دو

نکته زیر ضرورى است:

1. هر انسان نمازگزارى مى تواند براى مطمئن بودن از طهارت سجده گاه خود، مقدارى خاک

را که از پاکى آن مطمئن است، با خود بردارد و هنگام نماز از آن استفاده نماید. این

کار، در میان مسلمانان آغاز اسلام نیز انجام مى شده و منعى نداشته است.

مى گویند «مسروق بن اجدع»، از راویان بزرگ اهل سنت، پاره اى خشت به همراه بر

مى داشت و در سفرهایش، به هنگام نماز بر آن سجده مى کرد.[6]