صراط ، یعنی راه، یعنی راهبرد، یعنی راهی که انسان را می برد و به مقصد و مطلوب نهایی خود می رساند.قرآن کریم خیلی وقت ها از راه سخن می گوید. صراط مستقیم، سبیل الله، انگار دین یک راه است، یک راه معنوی که باید انسان در آن حرکت کند تا به مقصد برسد.
صراط مستقیم، که همان راه توحید و عبودیت خدا است، راهبرد اصلی قرآن کریم برای تربیت و هدایت انسان است. در این زمینه می فرماید: بدرستی که خداوند رب من و شما است، پس او را بندگی کنید، این راه مستقیم الهی است. اِنَّ اللَّهَ رَبِّی وَ رَبُّکُمْ فَاعْبُدُوهُ هذا صِراطٌ مُسْتَقِیمٌ. (آل عمران 51)
و در آیه دیگری می فرماید: و مرا بپرستید این همان صراط مستقیم است. وَ أَنِ اعْبُدُونِی هذا صِراطٌ مُسْتَقِیمٌ. (یس 61)
صراط مستقیم، مهمترین حقیقتی است که انسان در زندگی خود در این دنیا با آن مواجه است. حتما تاکنون دقت کرده اید که واجب است ما در نماز هر روز حداقل ده مرتبه تکرار کنیم: اهدنا الصراط المستقیم. و از خدا هدایت در صراط مستقیم بخواهیم!
این موضوع اهمیت راهبردی صراط مستقیم را نشان می دهد و می خواهد بگوید که در زندگی انسان مومن، حقیقتی مهمتر از بندگی وجود ندارد.
صراط مستقیم راه کسانی است که خدای متعال در سایه بندگی خالصانه، تمام نعمت ها و خوبی ها را در اختیار آنان قرار داده است. صراط الذین انعمت علیهم.
در مقابل صراط مستقیم، راه های اعوجاجی و انحرافی زیادی وجود دارد که قرآن کریم از آن به بی راهه و گمراهی و ضلالت یاد می کند و نسبت به راهیان آن راه ها خشمگین است.
غیر المغضوب علیهم و لا الضالین. نه راه مشرکان و خودپرستان و دنیاپرستان که موجب غضب تو هستند و نه راه گمراهان از راه توحید و بندگی و ولایت الهی.
اینکه هر روز ده بار از خدا می خواهیم ما را از خطر گمراهی از صراط بندگی حفظ کند، نشان می دهد که انحراف از این راه، چه خطرات بزرگ و راهبردی برای انسان دارد.
صراط مستقیم، یعنی راهی که مستقیم انسان را به خدا و همه خوبی ها و سعادت ها و کمالات و آرزوهای خوب و بهشت می رساند.
محور تمام آموزه های قرآن کریم، صراط مستقیم بندگی است و این آموزها در حوزه بندگی خدا معنا و کاربرد پیدا می کند.
یعنی کافی است شما همین یک حقیقت را در زندگی خودتان هر روز مد نظر داشته باشید و سعی کنید در قالب آن قرار گیرید و حرکت کنید و از عواملی که باعث خروج از این راه می شود پرهیز کنید، تا به هر کمالی که می خواهید برسید.
صراط مستقیم عبودیت خداوند، ریل و مسیر اصلی زندگی انسان به سوی سعادت جاودان است، پس باید هر لحظه از خودتان سوال کنید: آیا اکنون من در صراط مستقیم هستم یا از آن خارج شده ام.
حضرت رضا (ع) فرمود: در حدیث قدسی خدای متعال فرموده است: کلمه لا اله الا الله پناهگاه من است و اگر کسی داخل آن شود در امنیت است. یعنی اگر در مسیر بندگی خدا خالصانه حضور داشتید، بدانید که در مسیر صحیح زندگی حرکت می کنید و حتما به موفقیت و هدف زندگی دست پیدا خواهید کرد و خطری متوجه شما نیست، در امنیت کامل هستید.
و اگر نبودید، بدانید که قطار زندگی شما از ریل اصلی خودش خارج شده است، دیگر امنیت ندارید و باید آماده پذیرش هر خطر و ناهنجاری باشید.

فصل سوم
مقام بندگی