چرا باید خدا را شناخت؟
الف: چون خدا منشاء هر کمالی است ؛ و ما ذاتاً طالب کمال می باشیم. پس شناخت خدا یعنی شناخت کمالاتی که می خواهیم به آنها برسیم. پس همه دنبال خدا هستند ؛ چرا که دنبال کمال می باشند ؛ لکن برخی ها راه را اشتباه می روند. یکی دنبال ثروت است و متوجّه نیست که دارایی محض خداست. دیگری در پی لذّت است ؛ و غفلت دارد که لذّت محض در ملاقات خداست. سومی دنبال دانستن است و توجّه ندارد که علم محض خداست.
ب: شناخت خداست که ما را انسان می کند و به زندگی ما معنی انسانی می دهد. لذا خداناشناس اساساً زندگی انسانی ندارد ؛ بلکه حیوان باهوش می باشد. « إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الَّذینَ کَفَرُوا فَهُمْ لا یُؤْمِنُون ــــ به یقین، بدترین جنبندگان نزد خدا، کسانى هستند که کافر شدند و ایمان نمى آورند » (الأنفال:55). یعنی خداناشناس انسان نیست بلکه جنبنده است. بلکه بالاتر از این ، اگر کسی دلائل وجود خدا یا نشانه های خدا را دید و به آنها بی اعتنایی نمود ، او از سنگ نیز پستتر است؛ « ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُکُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِکَ فَهِیَ کَالْحِجارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً وَ إِنَّ مِنَ الْحِجارَةِ لَما یَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهارُ وَ إِنَّ مِنْها لَما یَشَّقَّقُ فَیَخْرُجُ مِنْهُ الْماءُ وَ إِنَّ مِنْها لَما یَهْبِطُ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُون ــــ سپس دلهاى شما بعد از این واقعه سخت شد؛ همچون سنگ، یا سخت تر! چرا که پاره اى از سنگها مى شکافد، و از آن نهرها جارى مى شود؛ و پاره اى از آنها شکاف برمى دارد، و آب از آن تراوش مى کند؛ و پاره اى از خوف خدا(از فراز کوه) به زیر مى افتد؛ و خداوند از اعمال شما غافل نیست » (البقرة:74)
ج: انسان ذاتاً دنبال زیبایی است و در برابر زیبایی عاشق می شود. لذا در برابر هر موجود زیبایی سر تعظیم فرود می آورد و دل می بازد. و خدا یعنی زیبای مطلق. لذا انسان دوست دارد که زیبای مطلق را بشناسد و فطرت زیبایی شناسی و زیبایی دوستی و فطرت عاشق شوندگی و دلدادگی خود را ارضاء نماید. اگر به ما بگویند که یک کیلومتر آن طرفتر انسانی زیبا وجود دارد که زیبایی اش هوش از سر انسان می برد ؛ روشن است که ما میل دیدار او را پیدا می کنیم. چون ذات ما میل به زیبایی دارد. پس چرا دنبال دیدار و شناخت خدا نباشیم ، در حالی که او زیبایی محض و آفریننده ی تمام زیبایی هاست. عمده چیزی که عرفا را به حرکت در آورده همین حسّ است. لذا اگر دیوان عرفا را ملاحظه فرمایید تماماً سخن از عشق و زیبایی و دلدادگی است.
به این غزل حضرت امام (ره) توجّه فرمایید:
لذت عشق تو را جز عاشق محـــزون، نداند
رنج لذت بخش هجران را بجز مجنــون، نداند
تا نگشتى کوهــکن، شیرینى هجران ندانى
نــــاز پـــــرورده، ره آوردِ دلِ پر خــــون نداند
خسرو از شیرینى شیرین، نیابد رنگ و بویى
تا چو فرهاد از درونش، رنگ و بو بیرون نداند
یوسفـــى بایـــــد که در دام زلیخا، دل نبازد
و رنه خورشید و کواکب در برش مفتون نداند
غــــرق دریا ، جز خروش موج بى پایان، نبیند
بادیه پیماى عشقت ، ساحل و هامـون نداند
جلــــوه ی دلدار را آغاز و انجامــــــــى نباشد
عشق بى پایان ما جز آن ، چرا و چـون، نداند.