یادداشت/ دکتر سیدرضا صدرالحسینی

عربستان و ستیز با تفکر انقلابی انصارالله یمن

گفت‌و‌گوی ملی بدون پیش شرط، جلوگیری از دخالت بیگانگان، ایجاد پارلمان واقعی و تدوین قانون اساسی عادلانه و دقیق از جمله خواسته‌های مشترک جنبش انصارالله با سایر انقلابیون یمنی است که نزدیک شدن به تحقق آن هراس برخی کشورهای منطقه‌ای را برانگیخته است.

بدنبال پیدایش بیداری اسلامی که کشورهای مختلف منطقه را فرا گرفت و یمن نیز از این دایره مستثنی نبود مبارزات مردمی از سوی انقلابیون یمنی باعث برکناری علی عبدالله صالح دیکتاتور چند دهه یمن شد. اما این برکناری پایان ماجرا نبود و درگیری‌های داخلی برای کسب قدرت و ایجاد اصلاحات مد نظر انقلابیون در یمن هم‌چنان ادامه دارد.

در حال حاضر جنبش انصارالله توانسته است دست بالا‌تر را در این منازعات داشته باشد و تقریبا قدرت را در دست بگیرد. از این رو به منظور آشنایی بیشتر با اندیشه‌ها و ایدئولوژی حاکم بر این جنبش بر آن شدیم که به معرفی چگونگی شکل‌گیری و ماهیت جنبش انصارالله یمن و پشت پرده دخالت های عربستان و آمریکا در یمن بپردازیم.

جنبشی با اعتقادات زیدیه

جریان الحوثی‌ها نام جنبشی شیعی در کشور یمن است که شکل‎گیری آن‌ها به دهه 80 میلادی باز می‎گردد. بنیان‌گذار این گروه فردی به نام سید بدرالدین الحوثی بود که در سال 2004 و به دست علی عبدالله صالح دیکتاتور وقت یمن کشته شد. این گروه بیشتر در بخش‌های شمالی و استان صعده سکونت دارند و اعضای آن نزدیک به دویست هزار نفر می‌باشد. شهر صعده از اهمیت استراتژیک و مذهبی بالایی برای الحوثی‌ها برخوردار بوده تا آنجا که آن را پایتخت شیعیان زیدیه می‌نامند.

زیدیون یمنی یکی از فرق شیعه محسوب می‎شوند که قائل به امامت زید بن علی پس از حضرت زین‎العابدین (ع) امام چهارم شیعیان می‌باشند. از فرقه زیدیه به‎عنوان منعطف‌ترین جریان دینی در تشیع نام برده شده که از تساهل و تسامح بالای دینی برخوردار است.

در ابتدا این جنبش تنها در پی احقاق حقوق شیعیان یمن بود اما در حال حاضر اهداف آن‌ها وسعت بیشتری یافته و بر مسائل ملی و مبارزه با نفوذ عربستان در یمن تاکید دارند. عربستان بدلیل ترسی که از جمعیت و جنگ‎آوری مردم یمن و نزدیکی فکری زیدی‌ها به جمهوری اسلامی ایران دارد، همواره در امور داخلی این کشور دخالت کرده و قبایل مختلف را برای درگیری با یکدیگر تحریک می‌کند. از طرفی شیعیان الحوثی در شمال زندگی می‌کنند و به مرز عربستان نزدیک و با شیعیان عربستانی در ارتباطند. عربستان با رواج وهابیت در یمن تلاش می‌کند که این کشور را فقیر و عقب مانده نگه دارد، زیرا یک یمن ضعیف منافع پادشاهی سعودی را بهتر تامین می‌کند. در حال حاضر و در جریان درگیری‌های داخلی، این گروه انصارالله به عنوان نماینده اکثریت گروه‎ها و جریانات مردمی توانسته است بر پایتخت تسلط یافته و وزنه اصلی در قدرت سیاسی این کشور شود.

انصارالله و تلاش جهت استقلال یمن

شیعیان اقلیتی قابل توجه در یمن محسوب می‌شوند و حدود نیمی از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. شیعیان، خود به دو دسته تقسیم می‌شوند: زیدی‌ها و دوازده امامی‌ها که زیدی‌ها اکثریت را شامل می‌شوند. بخش شمالی یمن از گذشته‌های دور محل زندگی شیعیان بوده است، این شیعیان دارای انسجام قوی بوده‌اند و همین امر آن‌ها را تا حدی توانمند‌تر از سایر اقوام یمنی کرده است.

تا سال 1960 میلادی قدرت سیاسی در دست شیعیان بود اما در این زمان بدلیل کودتا، از قدرت برکنار شدند. روی کار آمدن علی عبدالله صالح سرآغاز فشار و محرومیت مضاعف برای شیعیان بود که دهه‌ها به طول انجامید؛ این فشار‌ها باعث شد که شیعیان در دهه 80 کم کم به رهبری مرجع دینی خود، سید بدرالدین الحوثی دست به اعتراضاتی بر علیه دولت حاکم بزنند.

سید بدرالدین با ایجاد شبکه‌ای گسترده از جوانان در اواخر دهه 90 تاثیر مهمی بر فرهنگ شیعیان گذاشت. از دیگر اهداف علامه بدرالدین تقویت حوزه‌های علمیه زیدی‌ها بود، از آنجا که در مذهب زیدی خمس وجود ندارد، حوزه‌ها با وجود فشارهای دولت بسیار ضعیف شده بودند. او با اندیشه‌های انقلاب اسلامی ایران آشنا شد و پس از آن، بار‌ها درباره ضرورت اتحاد شیعیان سخن گفت. در سال 2004، علی عبدالله صالح رییس جمهور وقت یمن که ایشان را خطری برای قدرت خود می‌دانست، وی را به شهادت رساند.

با شهادت علامه بدرالدین رهبر محبوب زیدی‌ها، بر تعداد هواداران این گروه بیش از پیش افزوده شد و نیروی نظامی آن ظرف 5 سال به حدود 200000 نفر رسید. بعد از علامه، فرزندش سید عبدالمالک الحوثی رهبری حوثی‌ها را بر عهده گرفت و پس از مدتی رسما نام جنبش را به انصارالله تغییر داد. سید عبدالمالک همچنان رهبری این جریان را بر عهده دارد. حسین الحوثی فرزند دیگر بدرالدین است که در پارلمان یمن حضور دارد او چند شعار را در میان حوثی‌ها رواج داد: الله اکبر، مرگ بر آمریکا، مرگ بر اسرائیل، لعنت برصهیونیست و پیروزی برای اسلام است.

بخشی از خواسته‌های حوثی‌ها منطقه‌ای و البته بخش بیشتر نیز با سایر گروه‌ها مشترک است، برای مثال جلوگیری از دخالت بیگانگان، ایجاد پارلمان واقعی و تدوین قانون اساسی عادلانه و دقیق از جمله خواسته‌های مشترک جنبش انصارالله با سایر انقلابیون یمن می‌باشد. جنبش انصارالله معتقد به گفت‌و‌گویی ملی بدون پیش شرط، همراه با حضور تمامی گروه‌های مردمی هستند.

دخالت آشکار عربستان و آمریکا در امور داخلی یمن

برخی طرف های همسو با عربستان و دیگر رژیم‎های عربی حاشیه خلیج فارس به تحریک آن‌ها خواستار برگزاری تظاهرات در مخالفت با بیانیه قانون اساسی شده و احزاب سیاسی و جمال بن عمر- نماینده ویژه سازمان ملل متحد- را به همراهی با آنچه کودتا خواندند، متهم کردند، ادعایی که هفته هاست از سوی رسانه‎های سعودی و دیگر رسانه‎های کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس تکرار می‎شود.

این رسانه‎ها در ادامه تخریب وجهه کمیته‎های مردمی یمن مدعی شده‎اند که آن‎ها از گلوله برای متفرق کردن تظاهرات مخالف بیانیه قانون اساسی در دانشگاه صنعاء استفاده کرده‎اند.

اعلام بیانیه قانون اساسی در یمن واکنش فوری آمریکا را به دنبال داشت و وزارت خارجه این کشور در موضعی مداخله‎جویانه مخالفت خود را با انحلال پارلمان یمن اعلام کرده و بر حمایت خود از عبد ربه منصور هادی رئیس جمهور مستعفی یمن تاکید کرد. جان کری وزیر خارجه آمریکا هم تحرکات مداخله جویانه را از طریق تماس و گفت وگو با مقامات کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ادامه داد.

عربستان هم که دخالت‎هایش نیاز به اثبات ندارد، از مدت‎ها پیش با تحریک برخی قبائل همسو و تقویت گروه‎های تکفیری و تروریستی از جمله القاعده و ریختن بنزین بر روی آتش بحران در مسیر شعله‎ورتر کردن آتش آن و جلوگیری از حل مسالمت‎آمیز بحران حرکت کرده است.

دوست جدید عربستان در یمن!

منابع آگاه دیپلماتیک از تصمیم ریاض مبنی بر افزایش فشارها بر جنبش انصارالله و متحد شدن با «آل‎احمر» علیه این جنبش انقلابی خبر می‌دهند. این منابع به روزنامه فرامنطقه‌ای «القدس‎العربی» چاپ لندن اعلام کردند که ریاض تماس‌ها با خاندان «آل احمر» را که ریاست قبایل «حاشد» یمن را بر عهده دارد، در پی پیروزی انصارالله در یمن از سر گرفته است زیرا به اعتقاد سعودی‌ها، دلیل پیشروی‌های انصارالله، توقف حمایت‌های ریاض از آل‎احمر در یمن است که ده‌ها سال ادامه داشت.

سرتیپ «علی محسن‎الاحمر» فرمانده سابق تیپ یک زرهی ارتش یمن و یکی از رهبران قبایل حاشد، چندی پیش در پی پیروزی‌های مستمر انصارالله یمن، به عربستان سعودی گریخت و تمام تلاش خود را وقف تحقق مصالحه میان ریاض و روسای قبایل حاشد از خاندان آل احمر و حتی حزب «تجمع یمنی برای اصلاح» کرده است. هرچند که این حزب در واقع شاخه یمنی اخوان‎المسلمین است اما در واقع خیمه بزرگی است که اخوانی‌ها، وهابی‌ها و افراد با گرایش‌های مختلف قبیله‌ای، تجاری و نظامی را شامل می‌شود.

القدس‎العربی افزود که در چنین شرایطی به نظر می‎رسد، ریاض که با اخوان‎المسلمین مصر پس از رسیدنشان به قدرت مشکل داشت، مسئله‎ای با تعامل با حزب تجمع برای اصلاح یمن که ریاست آن را نیز آل‎احمر در دست دارد، ندارد و آمادگی دارد در صورتی که فشارهای سیاسی انصارالله را از پای در نیاورد، کمک‌های لازم را به این حزب برای سرکوب و ناکام کردن انقلابیون ارائه کند و این در حالی است که ریاض به همراه سایر کشورهای همپیمان در حوزه خلیج فارس با حمایت آمریکا و سایر کشورهای غربی، انصارالله را تحت فشار سیاسی قرار دهد.بنا بر نوشته القدس‎العربی، ریاض همزمان با این سیاست، فشارهای سیاسی خود علیه انصارالله را نیز از طریق سازمان ملل و شورای امنیت برای متوقف کردن این جنبش نیز پیگیری می‌کند.

آخرین تحولات یمن و اقدامات مسالمت‌آمیز انصارالله

تحولات روز جمعه 0دیروز)یمن در پی بی‎نتیجه بودن مذاکرات گروه‎های سیاسی این کشور صورت گرفت که جمال بن عمر خواستار برگزاری آن به منظور دستیابی به توافق درباره تشکیل شورای ریاست جمهوری برای اداره مرحله انتقالی شده بود. نکته قابل توجه درباره این نشست، حضور تمام گروه‎های سیاسی از جمله سه تشکلی که از آن خارج شدند، شامل احزاب الناصری، سوسیالیستی و البعث بود. خبرگزاری رسمی یمن هم گزارش داد بیانیه قانون اساسی با هدف پایان دادن به خلاء قانون اساسی موجود اعلام می‎شود.با وجود خلاء سیاسی ناشی از استعفای عبدربه منصور هادی و دولت وی، کمیته های مردمی در راستای حفظ وحدت و یکپارچگی کشور و حفاظت از امنیت و ثبات یمن فعالیت خود را تشدید کرده‎اند. یحیی بن زید از رهبران جنوب یمن که در مراسم اعلام بیانیه قانون اساسی در صنعاء شرکت کرده است، تاکید کرد: ما بهای سنگینی به خاطر حفظ وحدت یمن پرداخته کرده‎ایم، اما گروه‎های تکفیری و واپس‎گرا و مرتجع به شریک جنوبی خود خیانت کردند. وی تصریح کرد امیدواریم که امروز، روز جدیدی برای ملت یمن باشد که عزت و کرامت به دنبال داشته باشد.بیانیه قانون اساسی به حالتی از خلاء قانونی در کشور به سبب استعفای سئوال برانگیز عبدربه منصور هادی رئیس جمهور دوره انتقالی یمن پایان داد.تصمیمات کمیته انقلاب و تشکیل دو شورا برای پیشبرد امور یمن در مرحله انتقالی با استقبال گسترده مردمی روبرو شده است. باید تاکید کرد با وجود مخالفت چند تشکل یمنی، اکثر احزاب و گروه‎های سیاسی با بیانیه قانون اساسی با هدف پایان دادن به حالتی از خلاء قانونی موافقت کردند.

بیانیه قانون اساسی همان‎طور که کمیته‎های انقلابی تاکید کرده‎اند، در پاسخ به اراده آزاد حامی انقلاب و خواسته‎های مطرح شده در نشست اخیر صنعا و در چارچوب ساماندهی مسائل و امور کشور اعلام شد. بر اساس بیانیه صادره در روز جمعه، نیروهای انقلاب سپتامبر یمن تاکید کردند که برای کنترل اوضاع یمن و خارج کردن کشور از بحران ناشی از استعفای ناگهانی عبدربه منصور هادی تلاش کردند، این در حالی است که برخی گروه‎ها از جمله گروههای وابسته به عربستان هم‎چنان اراده و خواست مردم یمن را به چالش می‎کشند.

انصارالله با درک خطرات و عواقب ناشی از ادامه خلاء ریاست جمهوری و دولت، از تمام گروه‎های سیاسی خواسته بود با در نظر گرفتن منافع ملی و ترجیح آن بر منافع حزبی و گروهی، در گفت و گوهای جدی و صادقانه شرکت کرده و اسباب رسیدن به تفاهم برای حل بحران سیاسی کشور را فراهم کنند، با این حال کارشکنی و مانع تراشی برخی گروه‌های همسو با عربستان و برخی کشورهای عربی دیگر سبب بی نتیجه ماندن این تلاش‌ها شد و چاره‎ای برای انصارالله جز اینکه بیانیه قانون اساسی را با حضور احزاب و گروه‎های سیاسی دلسوز و علاقه‎مند به خروج یمن از بحران کنونی اعلام کند، باقی نماند. یک عضو انصارالله در این زمینه گفته است بیانیه قانون اساسی به این خاطر قرائت شد که گزینه‎های قبلی بی نتیجه بود و برای اینکه زمان از دست نرود، چاره‎ای جز اعلام این بیانیه نبود. بیانیه قانون اساسی، نشانه‎ها و ویژگی‎های مرحله آتی را در یمن ترسیم کرده است. بنا بر تاکید رهبران انصارالله، انقلاب، انقلاب تمام یمنی‌هاست و هیچ گروه یا جریان و حزبی منزوی نخواهد شد. با وجود جوسازی و اتهام زنی برخی گروه‎ها و احزاب همسو با عربستان و رسانه‌های پرتعداد آن‎ها علیه انصارالله و متهم کردن این جنبش به کودتا، صدور بیانیه قانون اساسی پس از بی نتیجه بودن تلاش‎های گسترده و گزینه‌های متعددی بود که به سبب جدی نبودن گروه‎های وابسته به خارج، صورت گرفت.

گزینه‌های مطرح شده

– گزینه بازگشت رئیس جمهور مستعفی به کاخ ریاست جمهوری، برخی احزاب از جمله انصارالله خواستار منصرف شدن عبدربه منصور هادی ازاستعفا شده بودند، اما وی با وجود خواسته‎های مکرر احزاب و گروه‎های سیاسی حاضر به پس گرفتن استعفایش نشد و از عوامل مهم ادامه بی‎ثباتی سیاسی در یمن معرفی شد.

– گزینه استعفای داوطلبانه پارلمان و انتقال قدرت به شورای ریاست پارلمان هم با مخالفت همان گروه‎ها و جریان‎ها وابسته روبرو شد.

با شکست دو گزینه فوق، گزینه شورای ریاست جمهوری به عنوان مناسب‎ترین و کارآمدترین گزینه مطرح شد، با این حال همان گروه‎های کارشکن با رد این گزینه، به وقت‎کشی و تلاش‎های مخرب و باج‎خواهی سیاسی که به زیان وحدت ملی و فعالیت نهادهای قانونی بود، ادامه دادند.

اقدامات انصارالله

انصارالله تاکید کرده است دستانشان برای مشارکت و همکاری به سوی همه کسانی که علاقه‎مند به سرنوشت کشور و ساخت آن هستند، دراز است و همه گروه‎ها در داخل و خارج باید اطمینان داشته باشند که انقلاب هیچ طرفی را هدف قرار نداده و برای تقویت وحدت ملی میان تمام قشرها و طیف‎های مردم یمن تلاش خواهد کرد.

انصارالله با طبیعی خواندن اوضاع و تاکید بر تلاش برای برقراری روابط مستحکم با تمام کشورهای جهان بر اساس احترام متقابل و احترام به حاکمیت کشور و منافع آن‎ها تصریح کرده است هیچ جایی برای نگرانی نیست و مواضع منفی برخی گروه‎ها به زیان آنهاست و هرگز تاثیری بر اراده مردم یمن برای ادامه مسیری که در پیش گرفته، نخواهد گذاشت.

کشورهایی که هم‎چنان بر برخی گروه‎های همسو با خود در یمن برای جلوگیری از حل مسالمت‎آمیز بحران شرط‌بندی می‌کنند و در راس آنها، عربستان باید بدانند که ادامه رویکرد منفی و تحریک آمیز و حمایت از گروه‌های تکفیری و گروه‌های سیاسی همسو برای پیشبرد طرح‎های سلطه‎طلبانه خود پیش از همه به ضرر خود آنها خواهد بود و آنها باید در این مواضع خود تجدید نظر کنند.

صدور بیانیه قانون اساسی با وجود مخالفت و تهدید برخی طرف‎های شناخته شده و ادامه تکیه کردن آنها بر حامیان خود هم‎چون عربستان، قطر، آمریکا و ترکیه در نوع خود می‎تواند یک گام رو به جلو در مسیر حل بحران سیاسی یمن و خارج شدن این کشور از بن‎بست سیاسی موجود قلمداد شود و همه گروه‎ها باید از این فرصت به بهترین شکل استفاده کرده و زمینه عادی‎سازی اوضاع سیاسی و ثبات بخشیدن به اوضاع امنیتی را از طریق ازسرگیری فعالیت نهادهای دولتی و سامان بخشی به امور کشور و حل مشکلات و مسائل مردم فراهم کنند و سرزمین سباء با رسیدن به ساحل آرامش و ثبات، شکست نهایی توطئه‎ها و طرح‎های بیگانگان را رقم بزند.

مانور قدرت حوثی‌ها در سرزمین یمن

جنبش انصارالله یک جنبش ریشه دار و با نفوذ در کشور یمن است. جریانی که به دلیل محرومیت و فشارهایی که از سوی دولت در حوزه‌های مختلف (عقیدتی، سیاسی، بازرگانی و…) به آن‌ها اعمال می‌شد و هم‎چنین در اثر فشار و تفرقه افکنی دولت عربستان سعودی علیه شیعیان از طریق نیروهای وابسته خود در یمن پدید آمد. انصارالله با وجود تمامی مشکلاتی که با آن رو به رو بوده است، اکنون به درجه‌ای از قدرت و محبوبیت رسیده است که علاوه بر مناطق تحت تسلط سنتی خود، توانسته به سایر استان‌ها هم نفوذ یابد و پایتخت را هم در دست گیرد و از طرفی بر گروه‌های تکفیری که از سوی عربستان تجهیز شده‌اند، تا حدود قابل قبولی پیروز شود؛ و امروز حمایت از انصارالله حمایت از حرکت ضد تکفیر و تروریسم است که همه کشورهای مدعی مقابله با این حرکت ضد بشری شعار آن را با بلندترین صدا فریاد می‌زنند.

حال که دولت در یمن استعفا داده و پارلمان منحل شده است، این گروه توانسته در صحنه قدرت سیاسی تبدیل به نیرویی فعال و وزنه‌ای مهم شود. همین قدرت‎یابی جنبش انصارالله، آمریکا، اتحادیه اروپا و عربستان را به شدت نگران کرده است، زیرا در صورت پیروزی تفکر انصارالله از میزان نفوذ این کشور‌ها در این منطقه استراتژیک کاسته خواهد شد و یمن تبدیل به یک کشور مستقل و یک خطر بالقوه برای عربستان مداخله‎گر خواهد شد. از همین روست که شاهد آنیم قدرت‌های غربی و عربی در پی اعمال فشارهای مختلف سیاسی و اقتصادی بر یمن برآمده‌اند، امری که حتی ممکن است به حمله نظامی از سوی کشورهای عربی خلیج فارس و یا دیگر بازیگران فرا‎منطقه‎ای نیز منجر گردد.

با این حال به نظر می‌آید شرایط در یمن به گونه‌ای پیش می‌رود که هر روز بر میزان قدرت و محبوبیت جنبش انصارالله افزوده شده و در آینده این گروه بتواند نقش اول را در صحنه سیاسی یمن بازی نماید.

تنها راه حل

باتوجه به صدور قطعنامه 2201 شورای امنیت مبنی بر لزوم حل و فصل سیاسی تحولات یمن و مخالفت با هرگونه اقدام نظامی، تنها راه حل و فصل بحران سیاسی یمن احترام به خواست و اراده مردم و پرهیز از دخالت خارجی به همراه تمرکز بر راه حل یمنی – یمنی است امری که با توجه به شرایط امروز یمن مردم این کشور بیش از هر چیزی به ان نیازمندند.

– See more at: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13931203001027#sthash.gF5diy0z.dpuf