با سلام؛
عقل به لحاظ شرعی قوه ای است که مصالح، مفاسد و اولویتها را تشخیص داده و با آن قوای دیگر کنترل شده و بندگی خدا از بندگی هوا و هوس و شیطان جدا می شود.
با توجه به این مطلب، کسی که غلبه بر امیال خود می کند و اخرت را به امیال خود نمی فروشد، عاقل است. یعنی همان کسی است که مصالح، مفاسد و اولویتها را خوب تشخیص داده و قوه شهوت را کنترل کرده تا از جاده اعتدال خارج نشود، و بندگی خدا را بر بندگی شهوت و شیطان مقدم داشته و می داند بندگی شهوت و شیطان دنیای فانی و زود گذر دارد نه آخرت باقی و ماندگار.
و آنچه در احادیث منقول و مانند آن مورد نظر می باشد شهوتها، خواهشها و امیال نفسانی است که خارج از کنترل عقل و شرع بوده، و لذت و خوشی آن موقتی و ضرر و خسران آن پایدار است. نه امیال و شهواتی که عقل و شرع به نحو درست، به جا و به موقع و به شکل معتدل به آن سفارش و دستور داده و می دهند.
و از جمله کسانی که در این راه موفق بوده و به عنوان الگوهای تمام عیار عقلاء مطرح اند اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) هستند و کتابهای حدیث و سیره مطالب زیادی در این باره نقل کرده اند.
جهت اطلاع بیشترر. ک:
1- حلیه المتقین، علامه مجلسی(ره).
2- اخلاق جنسی در اسلام، شهید مطهری(ره).
3- مفاتیح الحیاة، آیت الله جوادی آملی.