اگر کسی به جنازه سرد شده مرده ای که هنوز غسل داده نشده است ، دست بزند واجب است که غسل کند. به این غسل، غسل مس میت می گویند. چگونگی غس مس میت مانند غسل جنابت است و فقط به نیت غسل مس میت انجام می شود.حکمت غسل مس میت:
الف. طهارت ظاهری و باطنی غسل دهنده
غسل مس میت نیز مانند دیگر طهارات ، دائر مدار طهارت معنوی و پاکیزگی ظاهری است .در روایتی از امام رضا علیه السلام در مورد حکمت این غسل مقرر می دارد: «عَنِ الرِّضَا ع قَالَ: إِنَّمَا أُمِرَ مَنْ یُغَسِّلُ الْمَیِّتَ بِالْغُسْلِ- لِعِلَّةِ الطَّهَارَةِ مِمَّا أَصَابَهُ مِنْ نَضْحِ الْمَیِّتِ- لِأَنَّ الْمَیِّتَ إِذَا خَرَجَ مِنْهُ الرُّوحُ بَقِیَ مِنْهُ أَکْثَرُ آفَتِهِ؛ همانا کسی که مرده ای را غسل می دهد ، بایستی غسل کند ، به خاطر طهارت از آلودگی هایی که از بدن میت به شخص منتقل می شود. زیرا زمانی که روح از بدن خارج می شود بسیاری از آفات و عفونت ها در بدن باقی می ماند».
غسل دهنده باید غسل کند تا خودش از آلودگی های ناشی از تماس با میت پاک نماید. به هر حال شخصی که می میرد ، یا تحت تاثیر میکروب ها و عفونت ها قرار گرفته است وجسدی آلوده دارد یا بعد از مرگ سیستم دفاعی بدن خود را از دست می دهد و جسد او منبعی برای تجمع باکتری ها و میکروب ها می شود. یکی از متخصصان علم پزشکی در این زمینه می گوید: «در هر سانتی متر مربع پوست بدن تقریبا 40000 میکروب وجود دارد. برخی از میکروب ها هم پس از مرگ بیمار قوی شده و افزایش می یابند. در این هنگام سطح پوست، محل و کانون مهم سرایت و انتشار مستقیم بیماری های عفونی می باشد. شارع مقدس اسلام بدن میت را پیش از شستن پلید دانسته و برای جلوگیری از ابتلا به بیماری ها نسبت به کسانی که بدن میت را مس کنند (و دست بمالند) غسل را لازم دانسته و شستن موضع آلوده را کافی ندانسته تا از آلوده شدن اشخاص به میکروب ها بقدر امکان جلوگیری شود».
ب. مدیریت احساسات بازماندگان
نوعاً بازماندگان مرده در اثر از دست دادن فرد عزیزى از افراد خانواده خود احساسات و عواطف بر افروخته اى خواهند داشت و نمى توانند یک باره رابطه خود را با او قطع شده ببینند. آنها در اثر اُنس و علاقه اى که نسبت به او داشته اند، حتّى بعد از مرگ مى خواهند او را ببوسند و در آغوش پرمهرشان بگیرند. از طرفی ایجاد برخی ممنوعیت ها، زمینه کنترل افراط در این برخوردها را ایجاد می نماید.
این نکته نیز کاملا روشن است که معمولا بدن افراد مرده در اثر بیمارى و بر اثر مسمومیّت هاى مختلف و از دست دادن قدرت دفاعى، ممکن است ، آلوده به انواع میکروب ها باشد و نزدیک شدن به او خطرهاى فراوانى از نظر بهداشتى به دنبال آورد.
اسلام هیچ گاه با عواطف و احساسات انسان از در ستیزه و مبارزه در نیامده، انگیزه هاى طبیعى افراد را نادیده نگرفته، بلکه عواطف و احساسات را در مسیر خاصّى هدایت و راهنمایى و کنترل نموده است.
با توجّه به نکات فوق مى توان نتیجه گرفت: اسلام براى آن که همه افراد – مخصوصاً بازماندگان مرده – را از آلودگى به انواع میکروب ها و ابتلا به امراض گوناگون که از پیکر بى جان ممکن است به آنها سرایت کند، باز دارد و در عین حال با تحریم تماس با مرده، با عواطف و احساسات بر افروخته آنها مبارزه نکرده باشد و در عین حال این احساسات را کنترل نماید ، یک روند قانونى براى آنها به وجود آورده است; یعنى دستور داده هرکسى به بدن مرده دست بزند و یا به هر نحوى از انحا بدنش با میّت تماس پیدا کند، باید تمام بدن را شستشو داده و غسل نماید. شکّى نیست که این قانون گذاری تا حدود زیادى تماس زندگان را با مردگان محدود مى کند.
ممکن است بعضى اشکال کنند که اگر غسل مسّ میّت ایجاد مشکل قانونى و براى جلوگیرى از آلودگى و ابتلا به امراض است، پس چرا بعد از غسل دادن مرده، دست زدن و تماس پیدا کردن با بدن او موجب غسل نمى شود؟ ولى این ایراد سطحى به نظر مى رسد و پاسخ آن روشن است، زیرا غسل دادن مرده با آب مخلوط با سدر و آب مخلوط با کافور و با آب خالص، خود عامل مؤثّرى براى ضدّ عفونى و تمیز کردن مرده است و لااقل براى مدّتى آن خطراتى که پیش از غسل وجود داشته، موجود نخواهد بود. بدیهى است در این صورت پس از انجام گرفتن مراسم فوق، میّت را در مدّت کوتاهى به خاک مى سپارند و احتمال بروز میکروب هاى جدید و سرایت آن به انسان منتفى خواهد بود.
آنچه درباره غسل مردگان و غسل مسّ میّت گفته شد، گوشه اى از فلسفه این احکام است; ممکن است نکات دیگرى وجود داشته که هنوز از نظر ما مخفى و پنهان است.
د.حکمت معنوی:
البته غسل مس میت، پیام های عرفانی و اخلاقی فراوانی برای انسان در بر دارد. انسانی که به واسطه روح الهی عزیز ترین و باکرامت ترین و افضل مخلوقات است ، با مرگ و انتقال این روح الهی ، ارزشش را از دست می دهد و جز نجاسات محسوب می شود. پس بسنده شدن انسان به شئون دنیوی و مادی و جسمانی ، انسان را پست می کند و اشتغال به شئون جوهره انسانیت و بعد الهی ، انسان را به درجه های متعالی کمال سوق می دهد. غسل مس میت این پیام را به انسان می دهد ، که هان ای انسان، به ابعاد مادی وجودت متکبر نشو که هیچ ارزشی ندارد. اگر جوهره الهی از تو گرفته شود از لجن بد بو، و از منی نجس، پست تر و کثیف تری. پس به جای اینکه به ابعاد ظاهری دنیوی مشغول شوی به ابعاد الهی و معنوی بشر توجه کن که ارزش اساسی در این بعد خلقت است