خانه » همه » مذهبی » فاسق

فاسق


فاسق

۱۳۹۳/۰۹/۲۰


۲۴۸۵ بازدید

سلام
۱. لطفاً با استناد به روایات و سخن علما بگویید که فاسق دقیقاً به چه کسی گفته می‌شود؟
۲. آیا کافران و مشرکان هم فاسق به حساب می‌آیند؟ اگر به حساب نمی‌آیند آیا بدتر از فاسقین هستند؟
۳. در روایتی آمده که معصوم -علیه السلام- فرموده اگر کسی از شیعیان گناهی انجام داد از او متنفر نباشید بلکه از عمل او متنفر باشید. در روایتی نیز دوست داشتن گناهکاران (فاسقین) نهی شده.حال سوال این است که آیا ما باید شیعیانی که فاسق هستند را دوست بداریم یا خیر؟ لطفاً توضیح دهید.
با تشکر

پرسشگر گرامی با سلام و سپاس از ارتباط شما با این مرکز
الف. . فسق در لغت به معنای خروج از حق است و فاسق خارج شونده از حق را گویند. فاسق یعنی شخصی که آشکارا گناه می کند و عملا از تحت اطاعت و اوامر الهی خارج شده است. در صحاح جوهری آمده است: یقال فسق عن امر ربه، ای خرج، فاسق در لغت به معنای خارج است و در اصطلاح به معنای کسی که از امر الهی خارج شده است. بنابراین فاسق همان گناه کار است، ولی به کسی که احیانا در پنهانی گناه می کند و از کرده خود پشیمان می شود و توبه می کند، فاسق گفته نمی شود. به فرموده قرآن کریم: یا ایها الذین آمنوا ان جاءکم فاسق بنبأ فتبینوا ان تصیبوا قوما بجهالة فتصبحوا على ما فعلتم نادمین. حجرات، 6. فاسق کسی است که صداقت و عدالت او قطعی نیست و باید در مورد سختی که میگوید مطالعه و بررسی شده و در تصمیم گیری عجله نکرد تا حقیقت روشن شود، زیرا این امکان وجود دارد که تبعیت از خبر او باعث پشیمانی گردد. روایتی از امام صادق علیه السلام در معنی فسق نقل شده:« هر معصیتی از معاصی بزرگ خدا که کسی آن را انجام دهد، یا شخصی از روی لذت جویی و شهوت و شوق غالب به آن در آید، این فسق است و مرتکب آن فاسق و به لحاظ فسق، از حیطه ایمان خارج است. اگر به این عمل ادامه دهد تا جایی که به حد اهمیت ندادن و خفیف شمردن برسد،به سبب این بی اعتنائی و خفیف شماری، کفر بر او لازم آید.» میزان الحکمه،ترجمه حمید رضا شیخی،نشر دار الحدیث،ج10ص4632ح15913
در سوره بقره مى فرماید: «الَّذِینَ یَنقُضونَ عَهْدَ اللَّهِ مِن بَعْدِ مِیثَاقِهِ وَ یَقْطعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن یُوصلَ وَ یُفْسِدُونَ فى الأَرْضِ أُولَئک هُمُ الْخَسِرُونَ؛ (فاسقان آنها هستند که) پیمان خدا را پس از آن که محکم ساختند، مى شکنند، و پیوندهائى را که خدا دستور داده بر قرار سازند قطع مى نمایند، و در جهان فساد مى کنند، اینها زیانکارانند» (بقره،27).
در این آیه به یکی از نشانه های فاسقان اشاره کرده مى گوید: آنها پیوندهایى را که خدا دستور داده بر قرار سازند قطع مى کنند. گرچه بسیارى از مفسران این آیه را ناظر به خصوص به قطع رحم و بریدن رابطه خویشاوندى دانسته اند، ولى دقت در مفهوم آیه نشان مى دهد که معنى وسیعتر و عمومى ترى دارد که مساله قطع رحم یکى از مصداقهاى آن است. زیرا آیه مى گوید: فاسقان پیوندهایى را که خدا دستور داده برقرار بماند قطع مى کنند، این پیوندها شامل پیوند خویشاوندى، پیوند دوستى، پیوندهاى اجتماعى، پیوند و ارتباط با رهبران الهى و پیوند و رابطه با خدا است، و به این ترتیب نباید معنى آیه را منحصر به قطع رحم و زیر پا گذاشتن رابطه هاى خویشاوندى دانست.
کسانی که از مسیر حق و شرع خارج شوند، فاسق هستند.سید علی اکبر قرشی، قاموس قرآن، ج 5 ص 176
ب. برخی از نشانه های فسق و فاسق
1- گناه کردن
روایتی از امام صادق (علیه السلام) در معنی فسق نقل شده:« هر معصیتی از معاصی بزرگ خدا که کسی آن را انجام دهد، یا شخصی از روی لذتجوئی وشهوت وشوق غالب به آن در آید، این فسق است ومرتکب آن فاسق وبه لحاظ فسق، از حیطه ایمان خارج است. اگر به این عمل ادامه دهد تا جائی که به حد اهمیت ندادن وخفیف شمردن برسد، به سبب این بی اعتنائی وخفیف شماری، کفر بر او لازم آید.» (میزان الحکمه، ج10 ص4632 ح15913)
در حقیقت فاسق همان گناه کار است، ولی به کسی که احیانا در پنهانی گناه می کند و از کرده خود پشیمان می شود و توبه می کند، فاسق گفته نمی شود. به فرموده قرآن کریم: یا ایها الذین آمنوا ان جاءکم فاسق بنبا فتبینوا ان تصیبوا قوما بجهالة فتصبحوا على ما فعلتم نادمین . (سوره حجرات، 6)
فاسق کسی است که صداقت و عدالت او قطعی نیست و باید در مورد سخنی که میگوید مطالعه و بررسی شده و در تصمیم گیری عجله نکرد تا حقیقت روشن شود، زیرا این امکان وجود دارد که تبعیت از خبر او باعث پشیمانی گردد. البته در یک اصطلاح عرفی فاسق به زنان فاحشه و فاسد نیز گفته می شود.
2- عهد شکنی
خداوند در سوره بقره مى فرماید: «الَّذِینَ ینقُضونَ عَهْدَ اللَّهِ مِن بَعْدِ مِیثَقِهِ وَ یقْطعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن یوصلَ وَ یفْسِدُونَ فى الأَرْضِ أُولَئک هُمُ الْخَسِرُونَ؛ (فاسقان آنها هستند که) پیمان خدا را پس از آن که محکم ساختند، مى شکنند، و پیوندهائى را که خدا دستور داده بر قرار سازند قطع مى نمایند، و در جهان فساد مى کنند، اینها زیانکارانند» (سوره بقره،27)
در این آیه به یکی از نشانه های فاسقان اشاره کرده مى گوید: آنها پیوندهائى را که خدا دستور داده بر قرار سازند قطع مى کنند. گر چه بسیارى از مفسران این آیه را ناظر به خصوص به قطع رحم و بریدن رابطه خویشاوندى دانسته اند، ولى دقت در مفهوم آیه نشان مى دهد که معنى وسیعتر و عمومى ترى دارد که مساله قطع رحم یکى از مصداقهاى آن است. زیرا آیه مى گوید: فاسقان پیوندهائى را که خدا دستور داده بر قرار بماند قطع مى کنند، این پیوندها شامل پیوند خویشاوندى، پیوند دوستى، پیوندهاى اجتماعى، پیوند و ارتباط با رهبران الهى و پیوند و رابطه با خدا است، و به این ترتیب نباید معنى آیه را منحصر به قطع رحم و زیر پا گذاشتن رابطه هاى خویشاوندى دانست.
کسانی که از مسیر حق وشرع خارج شوند، فاسق هستند. (سید علی اکبر قرشی، قاموس قرآن،ج5ص176)
3- خوردن آنچه که نام خدا برآن برده نشده
خداوند در سوره انعام آیه 121 می فرماید: و لا تاکلوا مما لم یذکر اسم الله علیه و انه لفسق و از آنجه که نام خدا بر آن خوانده نشده است مخورید؛ چرا که آن قطعا فسق است. ( مقصود ذبح غیر شرعی است).
4- نفاق
در آیه 67 سوره توبه در تعریف مردان و زنان منافق آمده است: … یامرون بالمنکر و ینهون عن المعروف و یقبضون ایدیهم نسوا الله فنسیهم ان المنافقین هم الفاسقون …به کارهای ناپسند وامی دارند و از کار پسندیده باز می دارند و دستهای خود را (از انفاق) فرو می بندند. خدا را فراموش کردند پس (خدا هم) فراموششان کرد. راستی که منافقان همان فاسقانند.
برای درک و فهم بهتر از مصداق فاسق (در آیه) باید نسبت به منکر و معروف, شناخت لازم را کسب کرد, تا هر کس که امر به زشتی و نهی از کار شایسته و معروف می کند را شناخت و او را از مصادیق افراد فاسق دانست. البته بسیاری از افراد از روی جهل و نادانی به برخی از اعمال زشت دست زده و یا بعضی از کارهای پسندیده را ترک کرده, دیگران را نیز تشویق می کنند و در صورتی که حقیقت امر برایشان آشکار شود, از راه خطا باز می گردند. بهتر است نام این دسته از افراد را جاهل گذاشت, نه فاسق.
از دیگر چیزهایی که انسان را در زمره فاسقین جای می دهد, بخل و امساک از انفاق به نیازمندان و فراموش کردن خداوند است. کسی که آفریده خدا را فراموش کند و از دستورات خالق خویش سر باز زند, از زمره مومنین خارج گشته, در گروه شیاطین و فاسقان قرار خواهد گرفت.
5- لهو, بیهوده کاری, تجاوز و بهتان زدن
در حدیثی از پیامبر خدا (صلی الله علیه و اله) آمده است: نشانه فاسق چهار چیز است: سرگرمی و بیهوده کاری وتجاوز و بهتان زدن. (میزان الحکمة / ج 10 / ح 15914)
منظور از سرگرمی (لهو), کارهای غفلت آوری است که خدا را از یاد می برد و انسان را به کارهای بیهوده مشغول می دارد.
بیهوده کاری (لغو) نیز, به فرموده امام علی (علیه السلام) بمعنای هر سخنی است که در آن یاد خدا نباشد.
تجاوز به حقوق مردم و دادن نسبتهای ناروا و دروغ به آنها (تهمت), از دیگر مصادیق فسق می باشد.
6- انکار آیات الهی
و لقد انزلنا الیک ایات بینات و ما یکفر بها الا الفاسقون همانا بر تو آیاتی روشن فرستادیم و جز فاسقان (کسی) آن را انکار نمی کند. (سوره بقره / 99)
7- برگزیدن دنیا و رها کردن آخرت
امام علی (علیه السلام) در وصف گمراهان می فرمایند: دنیا را برگزیدند و آخرت را فرو گذاشتند, آب زلال را رها کردند و آب گندیده را نوشیدند. گویی یکی از فاسقان آنها را می بینم که زشتکاری را در پیش گرفته و با آن دمخور و مانوس و سازگار شده است, تا جایی که موهای سرش در آن زشتکاری سفید گشت و اخلاق و عادات او رنگ آن را پذیرفت. ( نهج البلاغه / خطبه 144)
دوست عزیز
استفاده ی در حد ضرورت از دنیا نه تنها عیب نیست بلکه لازم و ضروری نیز می باشد؛ بنابر این مقصود از مذمت برگزیدگان دنیا, کسانی هستند که به دنیا دل بسته اند و با بدست آوردن حلال و حرام دنیا, آخرت را از یاد برده اند.
ج. تفاوت فاسق و کافر
در آیه ای از قران شیطان جزو کافران خوانده شده: واذ قلنا للملائکه اسجدو لادم فسجدوا الا ابلیس ابی واستکبر وکان من الکافرین(بقره- 34) امادر ایه ای دیگر او را فاسق خوانده:
ففسق عن امر ربه( کهف- 50 ) ؛ در برابر فرمان خدا فاسق گردید ومخالفت کرد.
فسق یعنی شکستن حریم مانند جوجه که پوسته تخم را می شکند و بیرون می آید بر این اساس کسی که قانونی را زیرپا می گذارد یا حریمی را می شکند فاسق نامیده می شود.
اما کفر یعنی پوشاندن یک چیز وقتی روی چیزی پوشیده می شود به طوری که ماهیت آن نامشخص شود می گویند کفران شد. کفر یعنی انکار یک واقعیت.
بنابراین کفر یک معنا و مفهوم نظری است. اما فسق یک کار است و مفهوم عملی است.
حال با این توضیح روشن می شود که مؤمن ممکن است بدون کفر مرتکب فسق شود و فاسق گردد. اما ممکن نیست کفر با ایمان جمع شود.
همچنین هر کافری فاسق است اما هر فاسقی کافر نیست. یعنی نسبت بین این دو عموم و خصوص من وجه است.
پس ابلیس ابتدا کافر بوده یعنی مولویت پروردگار و عبودیت خود را انکار کرده آنگاه از فرمان او سرپیچی کرده است یعنی با این کار فاسق شده است.
askquran.ir
د. بر طبق روایات و سفارش ائمه معصومین ع باید مومن فاسق را دوست داشت . در روایتی از حضرت رضا ع چنین امده :
کُنْ مُحِبّاً لآِلِ مُحَمَّدٍ وَ إِنْ کُنْتَ فَاسِقاً وَ مُحِبّاً لِمُحِبِّیهِمْ وَ إِنْ کَانُوا فَاسِقِین ؛ دوستدار آل محمد ع باش هر چند فاسق باشی و دوستدار محبان آنها باش هر چند فاسق باشند .
بحارالأنوار 66 252 باب 36- الحب فی الله و البغض فی الله
بنا بر این باید شیعیانی را که گنهکار و بد عمل هستند دوست داشت هر چند باید اعمال و کردار بد آنها را ناخوشایند دانست و از ان ابراز تنفر نمود .

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد