از روایات فراوانى که از پیشوایان معصوم(علیهم السلام) در مورد تعداد اصحاب حضرت مهدى(علیه السلام) وارد شده، استفاده مى شود که تعداد فرماندهان لشکرى و کشورى آن حضرت 313 نفر است و خداوند به وسیله آنها و با تأیید ملائکه و فرشتگان، شرق و غرب جهان را مى گشاید، و وعده خود را به اتمام مى رساند، و ریشه کفر و شرک و الحاد را مى سوزاند، و آیین حق را در روى زمین مستقر مى نماید.

اینک به قسمتى از روایاتى که در این زمینه وارد شده است، توجّه فرمایید:

1 ـ ابن عبّاس مى گوید: روزى که رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) درباره نبوت خود و امامت امیرمۆمنان على(علیه السلام) و یازده فرزند معصوم آن حضرت سخن مى گفت، فرمود:

«به راستى که خداى تبارک و تعالى نظرى به زمین افکند و مرا انتخاب نمود و پیغمبر قرار داد. بار دیگر نظرى به زمین افکند و على(علیه السلام) را انتخاب نمود و او را پیشوا و امام قرار داد. آنگاه به من فرمان داد تا او را، برادر، دوست، وصىّ، جانشین و وزیر خود گردانم. آرى! على از من است و من از على هستم. او شوهر دختر من، و پدر دو نوه من حسن و حسین است.

آگاه باشید که خداى تعالى، من و آنها را حجّت بر بندگان خود ساخته، و از صلب حسین امامانى قرار داده است که دین مرا بر پا مى دارند و وصیّت مرا حفظ مى کنند. نهمین آنها قائم اهل بیت من و مهدى اُمّت من است که در خوى، گفتار و کردار از همه کس به من شبیه تر است. او بعد از غیبت طولانى و سرگردانى مردم، ظاهر مى شود امر خدا را آشکار مى کند و دین حق را ظاهر مى سازد. به یارى خداوند تأیید مى گردد، و به وسیله فرشتگان یارى مى شود، و زمین را پر از عدل و داد مى نماید همان گونه که پر از ظلم و ستم شده است».(1)

2 ـ امام حسن مجتبى(علیه السلام) در حدیثى از امیرمۆمنان على(علیه السلام) نقل کرده است که فرمود:

«در آخر الزمان و سختى روزگار و جهالت مردمان، خداوند مردى را بر مى انگیزد که او را با فرشتگان تأیید مى کند و یارانش را محافظت مى نماید، و او را با آیاتش یارى مى دهد و بر سرتاسر زمین مسلّط مى گرداند، تا همگان در برابر او خواه و ناخواه منقاد شوند. او زمین را از قسط و عدالت و نور و برهان پر مى کند … طول و عرض جهان به تسلّط او در مى آید. در روى زمین کافرى نمى ماند جز این که ایمان مى آورد، و شخص ناشایستى نمى ماند جز این که به صلاح و تقوا مى گراید».(2)

چهار هزار فرشته که در روز عاشورا براى یارى امام حسین(علیه السلام)فرود آمدند و به آنها اجازه جنگ و پیکار داده نشد پس بالا رفتند و فرود آمدند و رخصت خواستند، باز رخصت نداد و بارها بالا رفتند و فرود آمدند و آن حضرت رخصت نمی‌داد تا اینکه [امام] شهید شدند. پس از آن روز ملائکه همچنان پریشان و غبارآلود نزد قبر آن حضرت گریان هستند تا اینکه قائم(عج) قیام کند؛ رئیس آنان ملکی است منصور نام

3 ـ ابو حمزه ثمالى از امام باقر(علیه السلام) روایت کرده است که آن حضرت در حدیثى فرمود:

«هرگاه قائم آل محمّد(علیه السلام) ظهور کند، خداوند او را با فرشتگان نشاندار و . . . مقرّب یارى مى کند. جبرئیل، پیشاپیش او و میکائیل از طرف راست و اسرافیل از طرف چپ او حرکت مى کنند. اُبهت و رعب و وحشت به فاصله یک ماه راه از جلو، عقب، چپ و راست او حرکت مى کند (یعنى شعاع هیبت آن حضرت تا مسافت یک ماه راه را زیر پوشش مى گیرد) و فرشتگان مقرّب خدا خدمت گزاران او هستند.همراه او شمشیرى برکشیده و برهنه است. خداوند متعال، روم، دیلم، سند، هند، کابل شاه و خَزَر را براى او فتح مى کند».(3)

4 ـ عبد الرحمان بن کثیر مى گوید: امام صادق(علیه السلام) در تفسیر این آیه شریفه: «أَتى أَمْرُ اللهِ فَلاتَستَعْجِلُوهُ (4) امر خدا فرا رسید، پس شتاب نکنید» فرمود:

«آن امر ماست که خدا فرموده است نباید در آن شتاب شود. خداوند او را به وسیله سه سپاه یارى مى کند: فرشتگان، مۆمنان و رعب و وحشت در دل دشمنان. و ظهور او مانند ظهور رسول اکرم است». (5)

5 ـ ابان بن تغلب مى گوید که امام صادق(علیه السلام) در ضمن حدیثى فرمود: «سیزده هزار و سیصد و سیزده نفر از فرشتگان بر او نازل مى شوند». من عرض کردم: این همه فرشته بر او نازل مى شود؟ امام صادق (علیه السلام) فرمود: «آرى! آنها عبارتند از:

1 ـ همه فرشتگانى که با حضرت نوح در کشتى بودند.

2 ـ همه فرشتگانى که به هنگام افتادن حضرت ابراهیم در میان آتش با او بودند.

3 ـ همه فرشتگانى که به هنگام شکافتن رود نیل براى بنى اسرائیل با حضرت موسى بودند.

4 ـ همه فرشتگانى که به هنگام عروج حضرت عیسى با او بودند.

5 ـ چهار هزار فرشته نشان دار که در خدمت رسول اکرم بودند.

6 ـ هزار فرشته که پشت سر هم، براى یارى پیامبر اکرم فرود آمدند.

7 ـ سیصد و سیزده فرشته که در جنگ بدر حضور داشتند.

8 ـ چهار هزار فرشته که در روز عاشورا براى یارى امام حسین(علیه السلام) فرود آمدند و به آنها اجازه جنگ و پیکار داده نشد پس بالا رفتند و فرود آمدند و رخصت خواستند، باز رخصت نداد و بارها بالا رفتند و فرود آمدند و آن حضرت رخصت نمی‌داد تا اینکه [امام] شهید شدند. پس از آن روز ملائکه همچنان پریشان و غبارآلود نزد قبر آن حضرت گریان هستند تا اینکه قائم(عج) قیام کند؛ رئیس آنان ملکی است منصور نام. زیارت نمی‌کند ایشان را زیارت کننده‌ای، مگر اینکه ایشان او را استقبال می‌کنند و وداع نمی‌کند آن حضرت را، مگر اینکه او را مشایعت می‌کنند و مریض نمی‌شود زائری، مگر اینکه او را عیادت می‌کنند و نمی‌میرد زائری، مگر اینکه بر وی نماز می‌گذارند و برای او بعد از مردن استغفار می‌کنند.

امام حسن مجتبى(علیه السلام) در حدیثى از امیرمۆمنان على(علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: «در آخر الزمان و سختى روزگار و جهالت مردمان، خداوند مردى را بر مى انگیزد که او را با فرشتگان تأیید مى کند و یارانش را محافظت مى نماید، و او را با آیاتش یارى مى دهد و بر سرتاسر زمین مسلّط مى گرداند، تا همگان در برابر او خواه و ناخواه منقاد شوند. او زمین را از قسط و عدالت و نور و برهان پر مى کند …

همه این فرشته ها هم اکنون در روى زمین هستند و انتظار قیام قائم(علیه السلام)را مى کشند». (6)

از مجموعه روایات چند دسته ملائکه دیگر را نیز می‌توان مشاهده کرد:

ـ ملائکه منزلین، که سه هزار نفرند؛

ـ ملائکه کرّوبین؛(7)

ـ ملائکه مقرّبین که تعداد این دو دسته بیان نشده است؛(8)

ـ ملائکه‌ای که هنگام تولّد آن حضرت به زیارتش آمدند؛ یکی از کنیزان حضرت عسکری(علیه السلام) روایت کرده: پرندگانی از آسمان مشاهده شد که می‌آمدند و بال‌های خود را بر سر و صورت و سایر بدن آن حضرت می‌مالیدند و پرواز می‌کردند. این مطلب را برای امام عسکری(علیه السلام) نقل کردند: خندید و فرمود: «آنان ملائکه آسمان بودند. فرود آمده که خود را متبرّک سازند و ایشان انصار او خواهند بود هنگامی که خروج کند.»(9)

از دیگر آیات و روایات می‌توان چنین استفاده کرد که تعداد ملائکه‌ای که در خدمت امام زمان(عج) و یاران ایشان خواهند بود، محدود به اینها نمی‌شوند و خصوصاً در دوره استقرار حکومت عدل مهدوی، ملائکه حضوری پررنگ خواهند داشت و گاه در مقام خادم، یاران و همراهان امام(علیه السلام) و شیعیان به ایفای نقش خواهند پرداخت. به امید روزی که این وعده دیرین الهی تحقّق یافته و ما نیز توفیق درک آن را بیابیم.

پى نوشت‌ها:‌

1) کفایة الاثر، ص 10 منتخب الاثر، ص 81

2) بحار الانوار، ج 52، ص 280

3) غیبت نعمانى، ص 234، ح 22 بشارة الاسلام، ص 118.

4) سوره نحل، آیه 1.

5) المحجة فیما نزل فی القائم الحجّة، ص 115 غیبت نعمانى، ص 243، باب 13، ح 43.

6) کامل الزیارات، ص 130، باب 41، ح 5.

7) غیبت نعمانی، ص 154 .

8) غیبت نعمانی، ص 154؛ الزام الناصب، ج2، ص 303.

9) معجم احادیث الامام المهدی(ع)، ج4، ص 372،