مصعب بن زبیر از افراد مشهور صدر اسلام، حاکم بصره و قاتل مختار ثقفی است.
پدرش: زبیر بن عوام، پسرعمو پیامبر اکرم(ص) و از سران فتنه در جنگ جمل در زمان علی علیه السلام.
برادرش: عبدالله بن زبیر، اولین حاکم «آل زبیر»، که حکومت حجاز داشت.
مصعب، از نوجوانی در دستگاه حکومتی برادرش عبدالله، که بر حجاز(مکه) حاکم بود، رشد کرد و در کنار او روزگارش را می گذراند و در وقایعی که برای خلافت، پیش می آمد، شاهد بود. تا زمانی که از طرف برادر، فرماندار و والی بصره شد.