1. در اصطلاح فقهی و حدیثی «صلاة» یا «صلوات» عبارت است از درخواست و طلب درود و ثنا و رحمت و کرامت همراه با تضرع و زاری، برای پیامبر خدا محمدبن عبدالله صلی الله علیه و آله و آله الطاهرین چنان که مرحوم فیض کاشانی می گوید:
معنای صلوات خدا بر نبی صلی الله علیه و آله افاضه کردن انواع کرامات و الطاف و نعمتها بر اوست، در اصطلاح فقهی و حدیثی «صلاة» یا «صلوات» عبارت است از: در خواست و طلب درود و ثنا و رحمت و کرامت همراه با تضرع و زاری، برای پیامبر خدا محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله و آل طاهرین او . [ الوافی، ج9، ص1513.]
و این معنا را مؤمنان در قالب الفاظ و جملات مأثور می گنجانند و در پیشگاه خداوند عرضه می دارند، و آن عبارت است از «اللهم صل علی محمد و آل (علی آل) محمد». می توان گفت: این درخواست، یک حقیقت شرعی و غیر قابل تغییر است که از زبان خود رسول الله الاعظم صلی الله علیه و آله بازگو گردیده است و این درخواست بلند و تابناک را درچارچوب جملات یاد شده، در پاسخ به پرسش مسلمانان صدر اسلام، نسبت به دستور خدا، به آنان تعلیم و آموزش داده است؛ چنان که ارباب حدیث این روایت را به سند خود از ابی مسعود انصاری این گونه نقل می کنند:
ما در حالی که در مجلس سعدبن عبادة بودیم، رسول خدا صلی الله علیه و آله وارد شد و در جمع ما نشست. سعد ازآن حضرت پرسید: یا رسول الله! خداوند ما را مأمور کرده که برتو صلوات بفرستیم! چگونه برتو صلوات بفرستیم؟ (فکیف نصّلی علیک؟) حضرت اندکی ساکت ماند، گویا اصلاً از او سؤالی نشده است، سپس فرمود: قولوا: «الّلهم صل علی محمد و علی آل محمد، کما صلیت علی ابراهیم، و بارک علی محمد و علی آل محمد، کما بارکت علی ابراهیم فی العالمین انک حمید مجید، والسلام کما علمتم».[ البیهقی، السنن الکبری، ج2، ص502.]از این روایت چنین برداشت می شود که اولاً مسلمانان از سوی خدا دستور داشته اند که بر نبی الله صلی الله علیه و آله صلوات بفرستند. ثانیاً آنان کیفیت اظهار آن را نمی دانستند، و وقتی نحوه آن را از رسول خدا صلی الله علیه و آله می پرسند، حضرت با سکوتش گویا منتظر فرمان خدا بوده است، و آن گاه که فرمان را در این مورد دریافت می کند، پاسخ سؤال کننده را در قالب تعلیم و آموزش می دهد.
2. آل پیامبرصلی الله علیه و آله در لزوم درود و صلوات از خود پیامبر ص جدا نیستند و بین این دو جدایی انداختن به گفته خود پیامبر روا نیست پس باید هنگام بردن نام آنها بر انها درود و صلوات فرستاد .
3. بر اساس یک رویه اشتباه مرسوم شده است که حرف « ص » مخفف « صلی الله علیه و آله » است و بر گرفته از روایاتی است که پیامبر ص نحوه و کیفیت صلوات فرستادن بر خود را به اصحاب آموزش داده است و حرف « ع » مخفف « علیه السلام » و حرف « س » مخفف « سلام الله علیه و یا سلام الله علیها » است .
4. اگر در مورد پیامبر سلام الله علیه به کار ببریم و یا علیه السلام بگوییم جایز و بی اشکال است اما چون در روایات نحوه صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله از زبان خود ایشان با عبارت « صلی الله علیه » است در صلوات بر ایشان این عبارت به کار می رود .
5. در مورد سایر معصومین علیهم السلام نیز تعبیر علیه السلام با علامت اختصاری س به کار می رود تا میان درود بر پیامبر و سایر معصومین ع تفواتی وجود داشته باشد هر چند اگر تعبیر صلی الله علیه در مورد سایر معصومین به کار رود و یا تعبیر علیه السلام در مورد پیامبر به کار رود اشکالی ندارد اما بر خلاف قرارداد و روال معمول در صلوات بر انها است .