پرسشگر گرامی!
آیه شریفه 56 از سوره مبارکه الحجر، نا امید ی از رحمت خدای را منحصر در گمراهان دانسته است . سر زدن این گناه کبیره از هر مسلمان یا غیر مسلمانی شایسته نیست . باید توجه داشت که یأس و نا امیدی از رحمت خداوند گناهی بزرگ است . خداوند فرموده است : «به آن بندگانم که با عصیان بر نفس خویش اسراف کردند بگو: هرگز از رحمت خدا ناامید مباشید البته خدا گناهان را خواهد بخشید که او بسیار آمرزنده و مهربان است.»
در دعای ابوحمزه آمده : «خدایا آن گاه که به گناهانم می نگرم آه از نهادم بر می آید و جزع و فزع می کنم و آن گاه که به کرم تو می نگرم طمع می کنم». شخصی آنقدر گناه کرده بود که از آمرزش خود ناامید شده بود. حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام به او فرمودند: «اى مرد! ناامیدی تو از رحمت خدا، از گناهانی که کرده ای بدتر است.» (احیاء العلوم، ج 4، ص 125 و 126 – محجة البیضاء، ج 7، ص 253)
در آیه 87 سوره یوسف آن جا که حضرت یعقوب، فرزندانش را برای پیدا کردن یوسف و برادرش بنیامین به سوی مصر فرستاد به آنان فرمود: « پسرانم! بروید و یوسف و برادرش را بجویید و از رحمت خدا مأیوس نشوید که تنها، کافران از رحمت خدا مأیوس می شوند.»
علاوه بر این ، قرآن نیز بارها، ناامیدی به درگاه خداوند را مورد نکوهش قرار داده است که همین مساله برای انسان ها بسیار دلگرم کننده است. دلگرمی به رحمت بیکران الهی. دیگر از این بهتر که خداوند خود بگوید از رحمت من ناامید مباشید؟ و جایی معتبرتر از قرآن که چنین کلامی گفته شود؟
در احادیث نیز ناامیدی به شدت پدیده ای ویرانگر شمرده شده است. حضرت علی علیه السلام می فرمایند: بزرگترین بلا ناامیدی است. نومیدی خطرناک ترین راه نفوذ شیطان در دل آدمی است لذا در حدیثی از امام صادق(علیه السلام) لقمان به فرزندش چنین می گوید:« خَفِ اللَّهَ – عَزَّ وَ جَلَّ- خِیفَةً لَوْ جِئْتَهُ بِبِرِّ الثَّقَلَیْنِ لَعَذَّبَکَ، وَ ارْجُ اللَّهَ رَجَاءً لَوْ جِئْتَهُ بِذُنُوبِ الثَّقَلَیْنِ لَرَحِمَکَ؛ از خداوند آنگونه بترس که اگر تمام عبادات نیک جن و انس را انجام داده باشی امکان دارد به سبب لغزشی تو را مجازات کند و آنقدر به رحمت خدا امیدوار باش که اگر تمام گناه جن و انس را انجام داده باشی امکان دارد تو را رحمت کند.» ( الکافی،ج3،ص173)
نا امیدی از رحمت خداوندی حقیقتاً جایی ندارد زیرا خدایی که رحمت واسعه اش همه را فرا گفته نا امیدی در مورد او معنا ندارد . نا امیدی در مورد خدا به ما بر می گردد و ایراد از ناحیه ماست. ما به وظایف خود عمل نمی کنیم آن وقت از رحمت خداوند نا امید می گردیم. حساسیت فراوان روی نا امیدی از رحمت خدا بدان جهت است که شخص مأیوس از رحمت الهی دیگر هیچ بازگشتی برای خود نمی بیند و به همین علت به هر کاری ممکن است دست بزند. اگر قدری در صفات خدا مطالعه نماییم هیچ گاه از رحمت او نا امید نمی گردیم. در روایتی هست که روزی امیرالمومنین علی علیه السلام رو به مردم کرد : کدام آیه از قرآن کریم برای شما امیدوار کننده تر است ؟ بعضی گفتند: آیه « ان اللّه لا یغفر ان یشرک به و یغفر ما دون ذلک لمن یشاء » فرمود : این امیدوار کننده هست ، ولی آنطور که باید باشد نیست. بعضی دیگر عرض کردند آیه « یا عبادی الذین اسرفوا علی انفسهم لا تقنطوا من رحمة اللّه » فرمود : این نیز خوبست ، ولی آنکه باید باشد نیست . بعضی دیگر عرض کردند آیه « و الذین اذا فعلوا فاحشه او ظلموا انفسهم ذکروا اللّه فاستغفروا لذنوبهم » فرمود: این هم خوبست ولی آن نیست. مردم همه سکوت کردند ، حضرت فرمود : چرا سکوت کردید بگویید ببینم مسلمانها ؟ عرض کردند : نه به خدا سوگند ما آیه دیگری به نظرمان نمی رسد. فرمود : از رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم شنیدم که می فرمود : امیدوار کننده ترین آیات کتاب خدا این آیه است : « وَأَقِمِ الصَّلاَةَ طَرَفَیِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِّنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ ذَلِکَ ذِکْرَی لِلذَّاکِرِینَ » هود آیه{114}) و در دو طرف روز (اول و آخر آن) و نخستین ساعات شب نماز را برپا دار زیرا خوبیها بدیها را از میان می برد این برای پندگیرندگان پندی است.»