نشست مهدویت و دور نمای جهان تا سال ۲۰۵۰؛

آینده پژوهی اسلامی علم الانتظار است

خبرگزاری شبستان: مدیر گروه آینده پژوهی پژوهشکده مهدویت گفت: آینده پژوهی اسلامی فقط مهدویت نیست اما بی نیاز از نگاه به مهدویت هم نیست. چرا که این نگاه از افقی برخوردار است که به خوبی می توان از آن بهره برد. آینده پژوهی علم الانتظار است.

به گزارش خبرنگار حوزه مهدویت خبرگزاری شبستان، نشست علمی مهدویت و دور نمای جهان تا سال 2050 با حضور پژوهشگران حوزه آینده پژوهی مهدویت در مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم برگزار شد.

حجت الاسلام دکتر رحیم کارگر در ابتدای این نشست در سخنانی به تبیین مبانی و ارائه مباحث در موضوع مهدویت و آنیده پژوهی پرداخت.

وی با بیان این که آینده قابل پیش بینی نیست، گفت: کسی نمی تواند آینده را پیش بینی کند، بلکه آینده قابل ساختن است و ما می توانیم آنیده را بسازیم و اگر ما آن را نسازیم دیگران برای ما خواهند ساخت .

مدیر گروه آینده پژوهی پژوهشکده مهدویت با بیان اینکه سهم ما از تحولات بین المللی ناچیز است، گفت: ما در هر موج جدیدی که در عرصه های مختلف مانند سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی صورت می گیرد هیچ نقشی نداریم و تقریبا تابع و دست بسته هستیم و در مقابل امواج این تغییرات از سویی به سوی دیگر می رویم.

حجت الاسلام کارگر با تاکید به نقش مهدویت و رسالت کارشناسان و اساتید مهدویت افزود: ما صرفا مدافعان مهدویت نیستیم بلکه در پرتو مهدویت، مدافعان ارزش های اخلاقی جهان و آینده سازان واقعی آن هستیم به همین دلیل نمی توانیم بی تفاوت نظاره گر این امواج باشیم.

وی با اشاره به برخی از پیش بینی های صورت گرفته تا سال 2050 که آینده پژوهان غربی آن ها را ترسیم و بیان کرده اند، گفت: پیش بینی های زیادی صورت گرفته است از جمله اینکه در سال 2016 اولین موش نامیرا تولید خواهد شد، همچنین پیش بینی شده که در آینده وسائل ارتباط جمعی تحول چشم گیری پیدا خواهند کرد به گونه ای که گوشی های همراه امکانی را خواهند داشت که دو نفر که با هم در ارتباط هستند همدیگر را لمس کنند و یا پیش بینی شده که در سال 2035 دولتی جهانی زمام امور را در دست خواهد داشت، جنس این پیش بینی ها تمام عرصه های زندگی انسان در حوزه فردی و اجتماعی را در بر دارد.

مدیر گروه آینده پژوهی پژوهشکده مهدویت ادامه داد: در این پیش بینی ها از افول و قدرت گرفتن برخی کشورها سخن گفته می شود؛ از چالش های آینده اسم برده می شود، از مشکلات اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی و همچنین تحولات در این عرصه ها گفته می شود و …. و موارد بیشماری از این گونه پیش بینی ها که آینده پژوهان آنها را ارائه می دهند تا کسانی که باید تصمیم بگیرند با درنظر گرفتن آنها بتوانند برای آینده کشور خود و جهان برنامه ریزی کنند.

حجت الاسلام کارگر در ادامه افزود: آینده پژوهی در حقیقت راهی برای کشف نظام مند چالش های حال و آینده است، راهی برای اندیشیدن به آینده و ابزاری است که شما را برای ساختن آینده مطلوب تجهیز می کند.

وی با اشاره به آینده پژوهی در اسلام گفت: آینده پژوهی اسلامی فقط مهدویت نیست اما بی نیاز از نگاه به مهدویت هم نیست چرا که این نگاه از افقی برخوردار است که به خوبی می توان از آن بهره برد. آینده پژوهی علم الانتظار است، انتظار اگر منفی نباشد، فی نفسه سازنده است و به اصطلاح کشش خلاق برای تلاش و تعالی ایجاد می کند. بیوت وحی، انتظار قدسی را به ما ارزانی داشته اند؛ یک انتظارِ حداکثری فراگیر و والا که تکلیف آینده غایی بشریت را روشن می کند، انتظاری که ما را به هوشیاری بیشتر و عاملیت و فاعلیت بیشتر برای ساختن جهانی عاری از نابرابری و ستم وا می دارد.

مدیر گروه آینده پژوهی پژوهشکده مهدویت خاطرنشان کرد: آینده پژوهی مدرن هم انتظار عرفی را به ما ارزانی می دارد که ارزش خاص خودش را دارد. آن یکی، انتظار خداساخته و حداکثری و این یکی انتظار بشرساخته و حداقلی است، جوامع و ملت هایی که انتظار قدسی را نمی شناسند، فقط باید به انتظار عرفی بسنده کنند، ما می توانیم از برکات هر دو نوع انتظار ـ در طول هم ـ بهره ببریم یعنی انتظارهای عرفی را طوری تعریف کنیم که همواره در راستای انتظار قدسی و ظهور جامعه مهدوی باشد در این صورت حال و هوای آینده پژوهی عرفی ما به کلی متفاوت با آینده پژوهی غربی ها خواهد بود، اگر به این ترتیب همت می کردیم و تصویرهایی از آینده می ساختیم، خریداران زیادی در دنیا می داشت؛ چون تکرار مکررات نبود.

حجت الاسلام رحیم کارگر با تاکید بر اهمیت آینده پژوهی گفت: آینده پژوهی ستاره راهنمایی است که با بهره گیری از طیف وسیعی از متدولوژی‌ها، با انعکاس و خلق تصویری از چگونگی تولد واقعیت فردا از تغییرات یا عدم تغییرات امروزی و بجای تصور “فقط یک آینده”، ضمن فراهم کردن تدابیر لازم برای رقم زدن آینده ای هوشمندانه تر و برتر، به گمانه زنی های سیستماتیک و خردروزانه، در مورد “چندین آینده متصور” مبادرت کرده، تدابیر لازم برای تشخیص و نمایان شدن راه از بیراهه را فراهم و به انسان می آموزد که چگونه آینده ای مطلوب برای سازمان و یا جامعه خود ترسیم کند و البته در این مسیر نیازمند ایجاد و تقویت زیرساخت های فکری، فرهنگی برای پشتیبانی مطلوبی از مطالعات ژرف و همه سونگر در حوزه های گوناگون است.

وی با اشاره به ضرورت بحث از آینده پژوهی گفت: آینده پژوهی نقشه راه آینده است و باید به آن توجه وِیژه کرد چرا که آینده پژوهی آماده شدن خود و دیگران در برابر آینده، کسب نمای کلی از آینده‌های در حال ظهور، درک زود هنگام خطرات و هشدارها، کسب موفقیت و برتری در رقابت‌ها، سازگاری با تغییرات، کسب موقعیت در قلب روندها و مسیر تغییرات، کسب ایده درباره برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری برای بدست آوردن منافع موجود.

این استاد مباحث مهدویت افزود: ما باید این باور راستین را در جامعه ایجاد کنیم که بدون آینده پژوهی و بدون نگرش به آینده واقعاً نمی شود کاری کرد و موفقیت در عرصه های دیگر هم ناشدنی است، اگر ما بخواهیم جامعه ای عدالت محور، جامعه ای سالم، با نشاط، خداترس و در یک کلام آن جامعه آرمانی که در افق چشم انداز پیش بینی شده است را داشته باشیم، یکی از نشانگرهای آن این است که آینده‌پژوهی در جامعه مان بسط و گسترش داده شود.

حجت الاسلام کارگر اظهار داشت: باید بتوانیم آینده پژوهی را از ظرفیت های فردی به یک قابلیت اجتماعی تبدیل بکنیم، و اگر ما آینده پژوه نباشیم و به آینده توجه نکنیم قطعاً بدانید که موفق نخواهیم بود یعنی برنامه ریزی بدون توجه به آینده خیال پردازی و اتلاف وقت و ترسیم افق های آینده بدون عمل هم کار عبثی است، حتماً باید آینده پژوهی در کار ما باشد، به ویژه در محیطی که بسیار ناپایدار است چون مؤلفه های مؤثر بر یک تصمیم به شدت زیاد هستند و این بیانگر همان سامانه های باز و پیچیدگی جامعه‌ای است که در آن زندگی می‌کنیم.

وی با اشاره به نقش آینده پژوهی گفت: پیش‌گویی‌هایی که در قرآن و روایات آمده نیز با همین هدف است که از یک سو می‌خواهد با بیان آینده‌های مطلوب، در مردم امید ایجاد کند؛ وقتی انسان این فرایند را می‌بیند که روز‌به‌روز فساد، ظلم، پیروی از هوی‌و هوس‌ها و گناهان بیشتر می‌شود، کم‌کم ناامید می‌شود و می‌گوید این چه زندگی‌ای است! وقتی این سیر نزولی را می‌بیند، ناامید می‌شود! البته کمابیش شرایط اجتماعی در دوران‌های مختلف همین‌طور بوده است.

مدیر گروه آینده پژوهی پژوهشکده مهدویت افزود: این‌که انسان بخواهد از اطلاعات آینده برای برنامه‌ریزی‌ و امیدبخشی استفاده کند، مفید است. اولین اثرش این است که وقتی بداند آینده‌های خوبی در پیش است، امیدوار می‌شود که همیشه این سیر، نزولی نیست و زمانی هم صعودی خواهد شد هرچند مفاسدی در جامعه زیاد شده است، محاسنی هم زیاد شده است که چه‌بسا آنها بر مفاسد خیلی رجحان داشته باشد، انسان نباید همیشه دنبال عیب‌‌یابی باشد، گفتن اینها باعث می‌شود که انسان نسبت به آینده امیدوار باشد، وقتی امید پیدا شد، انگیزه فعالیت بیشتر می‌شود و انسان رنگ و بوی زندگی می‌گیرد.