با سلام و احترام خدمت شما، پیرامون سفر هیئت آمریکایی تحت عنوان هیئت علمی به ایران و ارتباط این مساله با بحث نفوذ گفتنی است: در حال حاضر بر اساس اطلاعات منتشر شده در منابع خبری، حضور این هیات علی الظاهر علمی آموزشی بوده است و لکن سابقه عملکردی چنین گروههایی و آن هم از سوی کشوری مثل آمریکا نیاز به حساسیت و تیزبینی مسئولین ذی ربط دارد و تاکنون مسئولان ذی ربط در این خصوص اطلاع رسانی روشنی نداشته اند. در ادامه پیرامون این مساله و برخی تحلیلهای صورت گرفته مطالبی حضورتان ارائه می گردد: خردادماه امسال یک هیئت آمریکایی تحت عنوان هیئت علمی و در قالب «طرح آموزش عالی ایران» به کشورمان آمد و از 13 دانشگاه و مرکز علمی-پژوهشی ایران بازدید کرد! این مراکز عبارت بودند از: دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشگاه الزهرا، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه شیراز، دانشگاه اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان، پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری، سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، مؤسسه سلول‌های بنیادی رویان، پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، و دانشگاه زند. اعضای این هیئت آمریکایی عبارت بودند از «آلن گودمن» رئیس و مدیرعامل «مؤسسه آموزش بین‌المللی» (که در ادامه گزارش او را مفصلاً معرفی خواهیم کرد)، «کنت اولاند» مدیر مرکز توسعه بین‌المللی دانشگاه «بال استیت»، «مایکل بالاگ» مشاور نایب‌رئیس برنامه‌های بین‌المللی دانشگاه «پیتزر»، «جوانا رگولسکا» نایب‌رئیس مراکز پیش‌رفت جهانی و امور بین‌المللی دانشگاه دولتی «راتگرز» ایالت نیوجرسی، «آنتونی بایلی» نایب‌رئیس ابداعات جهانی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، «احمد فیض‌الدین» مشاور نایب‌رئیس برنامه‌های بین‌المللی و توسعه آموزشی دانشگاه «وین استیت»، «کلاره بانکس» دست‌یار رئیس «مرکز مشارکت‌های بین‌المللی»، و «دانیل ابست» معاون نایب‌رئیس «مرکز مشارکت‌های بین‌المللی». این افراد در قالب همکاری‌های علمی میان آمریکا و ایران و تحت حمایت مؤسسه آموزش بین‌المللی بیش از یک هفته در ایران حضور داشتند و در این مدت علاوه بر دیدار با «محمود‌ نیلی‌احمد‌آبادی» رئیس دانشگاه تهران با نمایندگانی از 13 دانشگاه و مؤسسه علمی کشورمان با هدف توسعه راه‌های مشترک هم‌کاری دیدار و گفت‌وگو کردند. یکی از برنامه‌های مهم این گروه که 26 خرداد ماه به پایان رسید، دیدار با رئیس دانشگاه تهران بود، آن‌ها در این دیدار توسعه دیپلماسی علمی و مبتنی بر مسائل آموزشی را بر دیپلماسی سیاسی ارجح دانسته و یادآور شدند که ارتباطات علمی مسیر تحکیم سایر شیوه‌های تعاملی را نیز ارتقا داده و تحکیم می‌بخشد. رئیس دانشگاه تهران نیز ضمن معرفی این دانشگاه و جایگاه علمی آن در منطقه و جهان بر اهمیت هم‌کاری‌های بین‌المللی دانشگاهی تأکید کرد و با اشاره به برنامه‌های هم‌کاری قبلی بین دانشگاه تهران و دانشگاه‌های آمریکا، آمادگی خود را جهت توسعه هم‌کاری‌های مشترک اعلام کرد. این هیئت در ادامه بازدیدها با حضور در دانشکده کارآفرینی با «محمدرضا زالی» رئیس، و استادان این دانشکده دیدار و در زمینه برگزاری کنفرانس‌های مشترک علمی، دیدارهای متقابل علمی، عضویت در هیئت تحریریه نشریات علمی، ارائه تجربیات کارآفرینی و نیز حضور در کنفرانس آتی کارآفرینی در دانشگاه تهران گفت‌وگو و تبادل نظر کردند. به اعتراف مؤسسه آموزش بین‌المللی، اگرچه تا کنون اشخاصی از چند دانشگاه آمریکایی به صورت جداگانه به ایران سفر کرده‌اند، اما فرستادن هیئتی متشکل از مقامات چند دانشگاه به ایران از سال‌ها پیش تا کنون، اتفاق نیفتاده بود. مؤسسه آموزش بین‌المللی یکی از مراکزی است که تحت عنوان دیپلماسی آموزشی در آمریکا دایر شد. موضوع دیپلماسی آموزشی یکی از زیرمجموعه‌های «دیپلماسی عمومی» در وزارت خارجه آمریکا است. در پورتال وزارت خارجه آمریکا، وظایف و کارکردهای دیپلماسی آموزشی تشریح شده است. اما دیپلماسی آموزشی چه می‌کند؟ مهم‌ترین بخش پروژه دیپلماسی آموزشی که از طریق مؤسسه آموزش بین‌المللی پی‌گیری می‌شود، برنامه «فولبرایت» است. این برنامه مبتنی بر کمک‌های مالی است که برای «تبادل آموزشی دانش‌جویان»، دانشگاهیان، معلمان، دانشمندان، هنرمندان و غیره ارائه می‌شود. بر اساس این مدل، نتیجه و هدف دیپلماسی آموزشی آمریکایی‌ها از طریق مؤسسه آموزش بین‌المللی و در قالب برنامه فولبرایت، ایجاد یک شبکه هم‌کاری با حضور دانش‌جویان، اساتید دانشگاه، پژوهشگران، معلمان و هنرمندان است. سفر هیئت آمریکایی نیز در راستای ایجاد چنین شبکه‌ای در ایران بوده است. آن‌ها البته در ایران به نتیجه هم رسیدند و بر سر «طرح آموزش عالی ایران» برای گسترش گفت‌وگوی علمی بین ایران و آمریکا با مقامات وزارت علوم دولت یازدهم به توافق رسیدند. «آلن گودمن» رئیس هیئت آمریکایی، پس از پایان سفر به ایران طی بیانیه‌ای نوشت: «دیپلماسی آموزشی در صدر تلاش‌ها برای باز کردن باب گفت‌وگو میان دو کشور، حتی قبل از احیای کامل روابط دیپلماتیک قرار دارد.» وی هم‌چنین صراحتاً از طرح «تبادل دانش‌جو» سخن گفت: «این هیئت، فصل تاریخی و جدیدی در روابط آموزشی [میان آمریکا و ایران] باز می‌کند و [دو کشور را] برای گسترش چشم‌گیر هم‌کاری‌های آموزشی و علمی و همین‌طور تبادل دانش‌جوهای بیش‌تر میان دو کشور آماده می‌کند.» همان‌طور که تاریخ دنیا و حتی تاریخ معاصر کشور خودمان نشان می‌دهد، کشورهای بی‌شماری تا کنون فریب برنامه‌های تبادل دانش‌جوی آمریکا را خورده‌اند و بعدها تاوان آن را پس داده‌اند.(به نقل از مشرق نیوز، مهمان‌نوازی دانشگاه‌های ایران برای جاسوسان ارشد آمریکا، 13 اسفند 1394) سفر این هیأت آمریکایی در حالی در ایران کمتر مورد توجه قرار گرفت که رسانه های غربی از این فرصت برای مرور روابط اکادمیک بین ایران و آمریکا در دوره پیش از انقلاب اسلامی استفاده کرده اند. به نوشته بی بی سی در حالی که ایران پیش از انقلاب، اصلی ترین کشور فرستنده دانشجو به ایالات متحده بوده است، اکنون در حالی که یازده هزار دانشجوی ایرانی در دانشگاه های آمریکا مشغول تحصیل هستند، تعداد دانشجویان چینی در آمریکا به ۲۷۰ هزار نفر رسیده است، حال آنکه تقریبا هیچ دانشجوی امریکایی در دانشگاه های ایران حضور ندارد. گودمن آمریکایی در حالی از شروع دیپلماسی دانشگاهی بین دو کشور خبر داده و احتمال سفر هیأتی ایرانی برای بازدید از دانشگاه های امریکا را مطرح کرد که نگاهی به مؤسسه ای که وی ریاست آن را بر عهده دارد، نشان می دهد در زیر پوست روابط ایران و آمریکا چه روندهایی وجود دارد. گودمن عضو شورای روابط خارجی آمریکاست و مؤسسه بین المللی تعلیم و تربیت که وی ریاست آن را بر عهده دارد، مجری برنامه فولبرایت و نیز اعطای بورسیه گیلمن است که اصلی ترین برنامه های حوزه آموزش عالی مورد حمایت وزارت خارجه امریکا هستند. برنامه فولبرایت در دنیای خارج از ایران می تواند نماد یک برنامه با پرستیژ بالا در حوزه اعطای بورسیه و فرصت های علمی و آموزشی باشد که ضمن امکان ایجاد مبادلات علمی و فنی، جمعیت زیادی از نخبگان جهانی را حمایت کرده است. در بین ۱۲۲هزار آمریکایی و حدود ۲۲۰هزار غیرآمریکایی که از این برنامه بهره برده اند، ۵۳ نفر به جایزه نوبل رسیده اند، ۷۸ نفر جایزه مهم ادبی پولیترز را دریافت کرده اند و ۱۸ نفر در کشور خودشان به حکومت رسیده اند. در مقابل می توان به عنوان مثال به نظریات حسام الدین آشنا، مشاور رئیس جمهور روحانی اشاره کرد که در سال 88 در مقاله ای در فصل نامه علوم اجتماعی با نام «بورس رهبران فولبرایت و نخبگان حاکم در دهه آخر دوران پهلوی» مدعی شده است، «بررسی و تحلیل اسناد دست اول نشان می دهد که برنامه فولبرایت کاملا با سیاست خارجی آمریکا در ایران برای پیشبرد پروژه نوسازی از بالا و آمریکامحور و اهداف روانی دیپلماسی این کشور پیوند خورده بود. حاصل فعالیت سی ساله این کمیسیون، ظهور موج آمریکاگرایی در دهه آخر سلطنت پهلوی بود که در میان نخبگان مسلط در محیط های دانشگاهی و تخصصی و رهبران دولتی و مدیران عالی بروز داشت ». برای مقامات و رسانه ها غفلت از مسأله سفر گودمن و هیأت همراه وی به تهران، تنها غفلت این روزها نیست. در سیاست خارجی و اقتصاد نیز تحولات مهمی در جریان است که به ویژه منتقدان و مخالفان مذاکرات هسته ای تا حد زیادی از آن عقب مانده اند. تجربه سال های اخیر نشان داده که غرب توانایی واقعی برای اجرایی کردن تهدید نظامی علیه ایران را ندارد و پس از گذشت بیش از 35 سال از انقلاب اسلامی، ایران در حال تحمیل موقعیت خود در منطقه به آمریکاست. همزمان در حالی که مخالفان نظام از مریم رجوی گرفته تا پسر شاه پهلوی و بنی صدر با توافق هسته ای مخالف بودند، چون آن را سبب تثبیت موقعیت نظام اسلامی می دانند، عده ای در داخل با توافق هسته ای مخالفت می کردند، زیرا آن را مقدمه استحاله یا تغییر نظام می دانستند؛ اما واقعیت احتمالا چیزی متفاوت از این دوست. یک مرحله از چالش عمیق ایران و آمریکا در حال حل شدن و یا حداقل فروکش کردن است و چالش های بزرگ منطقه ای و یا موضوعی دیگر در راه هستند، ولی جمع بزرگی از فعالان سیاسی در ایران هنوز در مرحله حمله به مذاکرات هسته ای گرفتار هستند. در حوزه اقتصاد دور ماندن از تغییراتی با همین درجه اهمیت و حتی بیشتر در جریان است. همان گونه که بسیاری، از نتایج و عواقب سفر گودمن و هیأت آکادمیک آمریکایی به ایران غافل اند، سفر مقامات اقتصادی و سرمایه گذاری غربی به ایران نیز چندان مورد مداقه قرار نمی گیرد.(به نقل از تابناک، پشت پرده سفر بازیگر ماهر دیپلماسی آمریکا به تهران، 12 اسفند 1394)