خوشحالیم شما مخاطب ما هستید امیدواریم راهنمای خوبی در رابطه با این موضوع برای شما باشیم.
پرسشگر گرامی؛ بازی یکی از نیازهای اساسی و مهم‌ترین فعالیت کودک به شمار می‌رود که در عین سرگرم کردن کودک، کارکردهای مهم دیگری را داراست که هر یک از این کارکردها به جنبه‌ای از زندگی کودک مربوط می‌شوند که او را برای ورود به زندگی بزرگسالی آماده می‌سازند. از این لحاظ شرایط بازی ، آزادی کودک در بازی و اسباب بازی های مورد استفاده کودک اهمیت شایان توجهی دارد. همانطور که می دانید در این مقطع سنی بازی بر رشدِ شناختی، عاطفی، اجتماعی و فیزیکی کودک تأثیر بسزایی دارد. هیچ زمانی جز سالهای اولیه زندگی، بازی تأثیر خود را نشان نمی دهد. پس توجه به سالهای کودکی و تأثیر بازی، ضرورت بسیاری دارد. کودک هنگام بازی می تواند کشف کند چه کسی است و چه توانایی هایی دارد، دنیا چیست و چگونه خود را باید با محیط هماهنگ کند. بازی می تواند به کودک اعتماد به نفس دهد، بازی کردن بچه ها راهی است به سوی شکل گیــری شخصیتـی سالم و مفید. در نتیجه برای این که کودک در آینــده، زندگی خوب و بالنده ای داشته باشد، فرایند بازی بسیار ضروری است. اما در کنار این مزایای بازی باید مدیریت را والدین بعهده بگیرند.
بازی های رایانه
بازی های رایانه ای امکان ایجاد فرصت هایی را دارند که مکمل بازی های واقعی کودکان در عالم واقع باشند؛ زیرا بازی های کامپیوتری قواعدی دارند که در محدوده خاص به بچه ها امکان انتخاب می دهند و به بچه ها کمک می کنند که ضرورت قواعد و علت آن را درک کنند. ایفای نقش فرصت دیگری است که بازیها ایجاد می کنند و توانایی داوری درباره کار آمدی نقش را فراهم می کند .
نقش بازی در روند رشد جسمانی و روحی روانی کودکان انکارناپذیر است. برخی ازمحققان معتقدند، بازی های رایانه ای در عین اینکه می تواند برای کودکان مضر باشد، می تواند در سلامتی آنها نیز موثر واقع شود . بعضی ها معتقدند که چنین بازی هایی حتی می تواند موثرتر از مدرسه واقع شود . چون در چنین بازی هایی کودکان باید یا از دست دشمن فرار کنند یا گنج پنهانی را پیدا کنند و درواقع مجبور به تصمیم گیری سریع و قاطع هستند . اما خیلی کم اتفاق می افتد که کودکان در کلاس مجبور به تصمیم گیری های این چنینی شوند . جی‌ که یک نویسنده درمورد مسائل آموزشی بازی های رایانه است،‌می گوید‌: این بازیها به دانش آموزان ابتدایی تجربه های زیادی را یاد می دهد .
در پرتو رشد علوم وفن آوری، خلاقیت بشر و همچنین محدودیت های زیست محیطی جوامع بشری، بازی های رایانه ای امروزه گسترش فزاینده یافته اند.به گونه ای که در نقاط مختلف جهان و در همه سطوح سنی، افراد با این نوع بازی ها آشنا هستند. بازی هایی که مرزهای جغرافیایی را در نوردیده و امکان بازی با فرد یا افراد در آنسوی مرزها را فراهم کرده است.بازی های رایانه ای بدون فعالیت بدنی انجام می گیردو منحصراً به برنامه ای تدوین شده و فعالیتی ذهنی وابسته هستند.درموقعیت کنونی باطیف گسترده این بازی ها و تنوع گروه های درگیر، بررسی علمی و دقیق این بازی ها ضرورت دارد.
پیشرفت کیفیتی این بازی ها به فاصله کوتاهی در ایران رواج یافته و بازار اسباب بازی و لوازم سمعی و بصری را به تسخیر خود درآورده است .
این بازی ها با استفاده از تصاویر پرتحرک و صداهای مهیج ، دنیایی از هیجان را به این انسانهای تشنه جنب وجوش ارزانی می کند و همین جذبه ، روح و جسم آنان را مطیع خود می سازد و به عالمی از تخیلات می برد که خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می پندارند.
محاسن بازی ها ی رایانه ای
1-یادگیری را آسان و توجه بچه ها را جلب می کند.
2- با رایانه هرچند بارکه بخواهند، می توانند موضوعی را ببینند و مرور کنند.
3- برنامه های بسیار متنوعی هستندکه به کودکان امکان می دهد تا نقاشی ها یا داستانهایی را خلق کنند ، ویا بازی هایی هستند که کودکان را به تاریخ یا جغرافیا علاقه مند می کند.
4- برنامه آموزشی به کودکان کمک می کند تا مهارت هایی را تمرین کنند.
5- کودک بدون کثیف کردن لباسها و اطراف می تواند به راحتی نقاشی بکشد و رنگها را عوض کند. مثلا اگر از رنگ سبز لباس نقاشی اش خوشش نیامد به رایانه می گوید رنگ قرمز کن ، رنگ قرمز رضایت او را فراهم نکرد رنگ آبی و…
6- بازی ها رایانه ای بچه ها را وارد دنیایی می کند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل آنها از این بازی لذت می برند.
7- باعث هماهنگی چشم و دست وپرورش عضلات ظریف کودک می شود.
معایب بازی ها رایانه
الف ) آسیبهای جسمانی
چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه نمایش رایانه به شدت تحت فشار نور قرار می گیرد و دچارعوارض می گردد.
چون کودک ساعتها در یک وضعیت ثابت می نشیند ، ستون فقرات و استخوان بندی او دچارمشکل می شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن ، کتف ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتاً ثابت و طولانی مدت با رایانه است .
پوست فرد در معرض مداوم اشعه هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود.
ب ) آسیبهای روانی – تربیتی
ا- تقویت حس پرخاشگری
مهمترین مشخصه بازی ها رایانه ای حالت جنگی اکثر آنهاست و این که فرد باید برای رسیدن به مرحله بعدی بازی با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد ، استمرار چنین بازی هایی کودک را پرخاشگر و ستیزه جو بار می آورد.
خشونت مهمترین محرکه ای است که در طراحی جدیدترین و جذابترین بازی ها کامپیوتری به حد افراط از آن استفاده می شود.
2- انزواطلبی
کودکانی که به طور مداوم با این بازی ها درگیرند درونگرا می شوند، در جامعه ، منزوی و در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران ناتوان می گردند. روحیه انزواطلبی باعث می شودکه کودک از گروه همسالان جدا شود و این خود سرآغازی برای بروز ناهنجاری ها دیگر است .
ج) تنبل شدن ذهن
دراین بازی ها به دلیل این که کودک و نوجوان با ساختنی ها و برنامه های دیگران به بازی می پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آنها پیدا می کند اعتماد به نفس او در برابر ساختنی ها و پیشرفت دیگران متزلزل می شود.
تصور بیشتر خانواده ها این است که در بازی ها رایانه ای فرد در بازی مداخله فکری مداوم دارد. اما این مداخله، فکری نیست بلکه این بازی ها سلولهای مغزی را گول می زنند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می دهند . ماهر چه دراین مسیر حرکت کنیم و بازی ها را گسترش دهیم، انسانهایی را تحویل جامعه خواهیم داد که سر خورده ، افسرده، غیر متحرک وغیرسازنده هستند و خود اتکایی آنها بسیار کم خواهد بود و ابتکار عمل نخواهند داشت. درحالی که برای جامعه ، نیاز به انسانهایی خلاق ، مبتکر و متفکر داریم .
د) تاثیر منفی در روابط خانوادگی :
با توجه به این که زندگی درکشور ما نیز به طرف ماشینی شدن پیش می رود و در بعضی خانواده ها زن و مرد شاغل هستند و یا بعضی ازمردان بیش از یک شغل دارند خود به خود روابط عاطفی و درکنار هم بودن خانواده کمتر شده وعده زیادی ازاین وضع و وجود تلویزیون به عنوان جعبه جادویی که باعث سرد شدن روابط خانوادگی شده ناراضی هستند وحالا نیز جعبه جادویی دیگری یا جاذبه ی سحر آمیزتری به نام رایانه اضافه براین وضعیت شده و مشکلات را دوچندان کرده است .
و) افت تحصیلی
به دلیل جاذبه مسحور کننده ای که این بازی ها دارد، بچه ها وقت و انرژی زیادی را صرف بازی با آن می  کنند، حتی بعضی از کودکان صبح، زودتر از وقت معمول بیدار می شوند تا قبل از مدرسه کمی بازی کنند و وقتهای تلف شده را هم بدین صورت جبران می کنند. یکی از والدین اظهار می دارد که در سال گذشته پسرم بهترین نمرات را داشت اما از وقتی که رایانه برایش خریده ایم روزی 2 الی 3 ساعت وقت خود را صرف بازی می کند و از لحاظ تحصیلی افت پیدا کرده است .
این پدیده جدید دانش بشری که تقریباً درهمه شئون زندگی انسان راه یافته است ، همچون دیگر ساخته های دست بشر دو رو دارد که یک روی آن استفاده صحیح در کارها و کمک به رشد و سعادت بشراست. و روی دیگرآن استفاده غلط است که معمولاً جز در موارد علمی وشغلی ازآن استفاده می شود .
نقش رسانه هاى گروهى در تعلیم وتربیت
دو موضوع ، نقش رسانه هاى گروهى را به عنوان یک عامل تربیت از سایر عوامل ممتاز مى کند، یکى جذابیت و گیرایى پیام و دیگرى گستردگى و فراگیر بودن آن است . بى تردید امروزه در رقابت جاذبه مدارس و نظامهاى آموزشى نمى توانند خود را به پاى صدا وسیما مطبوعات ، کتاب و نظایر آنها برسانند. جاذبه رنگ وتصویر وجلوه هاى بدیع هنرى ، تلویزیون را به با نفوذترین و پربیننده ترین عامل ، تبدیل کرده است . ولى همه اینها، گرچه جنبه هاى قوت و مثبت این عامل را اثبات میکند، در کنار آن به جهت ساختار آن ، زمینه انحراف و لغزش از اهداف تربیتى نیز به شدت وجود دارد.
در اینجا توجه به چند توصیه ضرورى است:
  – کودکان باید به مجموعه ای از بازی های جسمی، اجتماعی، عاطفی و ذهنی بپردازند. هنگامی که فقط یکی از بازی ها را انجام می دهند(مثلاً بازی های رایانه ای) از رشد اجتماعی، جسمی و عاطفی محروم شده و احتمال بروز عصبانیت و پرخاشگری در آنها افزایش می یابد.
– با همبازی شدن با کودکان راه دوستی ها را باز کنیم و راه پنهان کاری های دوره نوجوانی را ببندیم. آداب اجتماعی و چگونگی رفتار با دیگران را ضمن همبازی شدن با کودکان می توانیم به صورت غیرمستقیم به آنها بیاموزیم.
– وقت بیشتری را به کودک و نوجوان خویش اختصاص بدهید. هر قدر وقت گذاری و ارتباط صحیح بین والدین و فرزندان بیشتر باشد زمینه چنین بازی هایی کمتر فراهم می شود .
– بهتراست که همراه فرزند خود به کوهستان، باشگاهها و میادین ورزشی بروید و به بازی های مورد علاقه آنها بپردازید تا انرژی عصبی و روانی کودک تخلیه شده و توجهش ازبازی ها ی رایانه ای منحرف شود .
-چنانچه قراراست از بازی های کامپیوتری استفاده کنید، بهتراست بازی های تصویری خلاق که کودکان باید به وسیله آنها، معما هایی را حل کنند، بیش از بازی های دیگر مورد توجه قراردهید .
– به فرزندتان اجازه ندهید در فاصله نزدیکی از صفحه رایانه بنشیند .  
– ازرایانه های با صفحه کوچک استفاده کنید .  
– نور صفحه تلویزیون را کم کنید .  
– ضروری است بچه ها به طور مرتب بین دو نوبت بازی استراحت کنند .
– چشمها باید مسلط به صفحه رایانه باشد .    
– روشنایی اتاق به نحوی تنظیم شود که زنندگی نور به حداقل برسد .  
– بهتر است با کودکتان صحبت کنند که فقط زمان های خاصی(که شما مشخص می کنید) مجاز به استفاده ازاین بازی ها  هست .
-ترغیب و تشویق به فغالیت های ورزشی.
-با استدلال و منطق آسیب هایی را که کامپیوتر به کودکان وارد می آورد متذکر شوید .
-مخربترین بازی های تصویری ، بازی هایی هستند که تصاویر آنها، به طور مکرر، بر صفحه ظاهر می شوند و کودک باید به تمام تصاویری که ازبرابر چشم وی می گذرند، شلیک کند، لذا توصیه می شود از این گونه بازی ها کمتر در دسترس کودک قرار گیرد .
موفق باشید.منتظر مکاتبات بعدی شما هستیم.