هر جنبش و انقلابی به یاران و همراهانی نیاز دارد. یارانی که ستون‌های انقلاب‌اند و سنگینی آن را به دوش می‌کشند. سستی و استواری هر یک از این دو، با سستی و استواری دیگری ارتباطی تنگاتنگ دارد؛ یعنی هر اندازه حجم بنای انقلاب کمتر باشد، پایه‌های آن نیاز به استحکام کمتری دارد و به هر میزان آن که بنا، بلندتر و گسترده‌تر باشد، به ستون‌های محکم‌تری نیاز خواهد داشت.

یکی از مهم‌ترین شرایط ظهور امام مهدی (عج) فراهم شدن یاران کارآمد است؛ یاران، همراهان و همرزمانی توانمند که با فقدانشان، کار حکومت، هدایت و رشد به سامان نخواهد رسید. دانستن ویژگی‌های یاران حضرت و تلاش در راه کسب آن‌ها، در واقع تلاش برای زمینه‌‌سازی ظهور و فرا رسیدن آن روز مبارک است.

با نگاه به حجم و گستردگی بنای انقلاب جهانی حضرت مهدی (عج) می‌توان دریافت که بر چه ستون‌هایی افراشته شده؛ همچنان که با تأمل در اهداف و غایات آن نیز می‌توان میزان، حجم ابزار، وسایل مورد نیاز و پدیدآورندگان آن را پیش‌بینی کرد.

در این نوشتار، به دنبال تبیین ویژگی‌ها و وظایف یاوران جوان امام مهدی (عج) هستیم، کسانی که در حرکت‌ جهانی ایشان، به مثابه بازوان نیرومند آن حضرت (عج) در خدمت ایشان و اهداف ایشان هستند.

امام علی(ع) می‌فرمایند: یاوران امام مهدی(عج) جوان‌اند و پیری در آن‌ها نیست، مگر به اندازه سرمه‌چشم یا به اندازه نمک در غذا و کمترین چیز در غذا، نمک است.

بی‌شک جوانان از مهم‌ترین سرمایه‌ای یک جامعه به شمار می‌آیند؛ چون فطرت و طبیعت پاک جوانان همواره با هیجان و پویایی همراه است. پیشرفت و تعالی هر جامعه در گرو پیشرفت جوانان آن است، جوانان، بازوی قدرتمند دفاع و سازندگی در هر جامعه هستند، در تمام جوامع بشری، جوانان، سمبل نشاط و بالندگی هستند و با تحولات اجتماعی و فرهنگی جامعه خود رابطه مستقیم دارند.

از این‌رو، جوانان، پیوسته مورد عنایت ویژه فرستادگان الهی و مصلحان بوده‌اند. با توجه به خصلت، مرام و شخصیت‌‌ جوانان در عصر ظهور، اکثر یاران امام زمان(عج) از این گروه سنی هستند، چرا که دارای ویژگی‌هایی هم چون صفای باطن، زیباگرایی، شجاعت و شهامت، نوگرایی، وفاداری، آزادگی، فداکاری و…. هستند که تمام این‌‌ها در حکومت امام زمان (عج) نمود می‌یابد، حال باید دید جوانانی که عاشق حضرت (عج) هستند، در دوران غیبت چه باید بکنند؟

* معرفت

یکی از مسائل حیاتی و اساسی در زندگی، شناخت و معرفت است که مایه رشد و تعالی است، امام علی(ع) در فرمایشی به کمیل درباره اصل معرفت می‌فرماید: ای کمیل! هیچ حرکت و فعالیتی نیست، مگر اینکه در آن نیازمند شناخت و آگاه هستی.

موضوع مهدویت هم نیازمند معرفت و شناخت است؛ لذا جوانان باید با امام زمان خود و مسائل پیرامون او به نحو احسن آشنا شوند، ابونصر-از خدمتگذاران امام حسن عسکری(ع)‌ و از کسانی که پیش از غیبت امام مهدی (عج) به حضور آن حضرت، مشرف شده است- در دیداری که با امام داشت، امام از او پرسید: آیا مرا می‌شناسی؟ پاسخ داد:«آری! شما سرور من و فرزند سرور من هستید، امام فرمود: مقصد من، چنین شناختی نیست، ابونصر عرضه داشت: مقصود شما چیست؟ خودتان بفرمایید، امام فرمود: من آخرین جانشین پیامبر(ص) هستم و خداوند به برکت من، بلا را از خاندان و شیعیانم دور می‌کند.

شناخت درست امام(ع)‌ طریق معرفت واقعی به خدا است، امام صادق(ع) در این باره می‌فرماید: ما بر شما سه حق داریم: اینکه به فضل ما معرفت پیدا کنید، پیرو ما باشید و انتظار فرج را بکشید، بنابراین در دوران غیبت، شناخت امام زمان(عج)، رمز حیات و هویت ماست. لازم است به امام خود معرفت داشته باشیم؛ چرا که اگر او را نشناسیم، گمراه خواهیم بود و زندگی جاهلی خواهیم داشت: هر کس بمیرد و امام زمانیش را نشناسد به مرگ جاهلیت می‌میرد، همچنین امام صادق(ع) می‌فرماید: خداوند از بندگان عملی را نمی‌پذیرد مگر به معرفت و شناخت ما.

* محبت

محبت تابع معرفت و شناخت است و هر چه شناخت بیشتر شود، محبت نیز بیشتر خواهد شد، دل‌های یاران امام مهدی (عج) سرشار از محبت ایشان است، این علاقه‌مندی تا بدان حد است که حتی زین اسب آن حضرت (ع) را مایه برکت می‌دانند و به آن تبرک می‌جویند.

امام صادق(ع) می‌فرمایند: به عنوان تبرک بر زین اسب امام دست می‌کشند، به جهت همین عشق آتشین، آنان در آوردگاه رزم، ایشان را مانند نگینی در برمی‌گیرند و جانشان را سپر بلای او می‌کنند، همچنین این امام همام در جای دیگر می‌فرمایند: در جنگ‌ها گرد امام می‌چرخند و با جان خود، از ایشان محافظت می‌‌کنند.

چه بسیار است فاصله میان ما و یاران او! چرا که از جان و حتی وقت خود، برای ایشان سهمی قرار نداده‌ایم و چه اهداف و آرمان‌های از ایشان که به جهت سستی ما، بر زمین مانده و چه دعوت‌هایی از ایشان که بی‌پاسخ مانده گذاشته شده است!

اگر انسان دارای همتی بلند باشد، دنبال محبوب حقیقی می‌رود. اگر عاشق امام زمان (عج) بشویم و او را دوست بداریم، رنگ محبوب به خود می‌گیریم و بوی او را با خود داریم؛ چرا که امام زمان (عج) آنقدر ما را دوست دارد که بلاها را از ما دفع می‌کند و در حق ما دعا می‌کند. چقدر خوب است این محبت، طرفینی باشد؛ یعنی ما عاشقان هم برای ظهور و سلامتی او دعا کنیم. این طور نباشد که فقط هنگام مشکل و گرفتاری به سراغ او برویم، باید نوعی زندگی کنیم که دل آن حضرت(عج) خوشنود شود، کسی که ادعای محبت و دوستی اولیای الهی را دارد باید عمل به خواسته آنها را سرلوحه اعمالش قرار دهد.

* اطاعت

یکی از زیبایی‌ها و لذت‌های جوانی، گذراندن عمر در راه اطاعت الهی است که باعث توجه و عنایت ربوبی می‌شود. پیامبر(ص) می‌فرماید: «خداوند جوانی را دوست دارد که جوانی خود را در راه اطاعت خدا سپری کند»، باید دانست اطاعت از ولی خدا همانند اطاعت از پروردگار است و انسانی که ادعای دوستی با خدا و امام زمان (عج) را دارد، باید سعی در اطاعت داشته باشد.

در زیارت جامعه کبیره آمده است: «هر کس شما را اطاعت کند، خدا را اطاعت کرده است»، جابر بن عبدالله انصاری می‌گوید: امام باقر(ع) به من فرمود: آیا کسی که ادعای تشیع می‌کند، همین که بگوید ما را دوست دارد، کافی است؟ سوگند به خدا، شیعیان ما نیستند، مگر آنان که از خدا تقوا می‌کنند و به امانتداری و زیادی در ذکر خدا و روزه و نماز و نیکی به والدین و… شناخته می‌شود.

بنابراین جوان منتظر باید ضمن اظهار علاقه‌مندی و محبت به خدا و اهل بیت(ع)‌ مطیع فرمان نیز باشد. با این حال اگر مرتکب معصیت شد، آستان الهی درگاه نومید نیست؛ بلکه راه توبه و انابه باز است. همانگونه که خود امام زمان (عج) هم از خداوند متعال می‌خواهد که توفیق بازگشت و توبه را به جوانان ارزانی بدارد: «خدایا! به جوانان توفیق توبه و انابه عنایت فرما»، جوان که با ترک شهوات، راه اطاعت را در پیش می‌گیرد، پرواز ملکوتی را آغاز کرده و بسان ملائک می‌شود؛ همانگونه که پیامبر(ص) فرمود: خداوند می‌فرماید: ای جوانی که شهوت‌های مبتذل خود را ترک کرده‌ای! تو در نزد من همانند بعضی از فرشتگان هستی.

یاران امام مهدی (عج) از پیشوای خود الگو گرفته و روزها و شب‌ها را با نام و یاد حضرت حق سپری می‌کنند. معرفت و ایمان در قلب‌هایشان ریشه دوانده و ایشان را به خضوع در برابر حق تعالی و تلاش در مسیر بندگی او سوق می‌دهد، پیامبر اکرم(ص) در مورد آنان می‌فرمایند: «آنان در طریق عبودیت خدا، اهل جدیت و تلاش‌‌اند».

امام صادق(ع) عبادت و راز و نیاز یاوران امام مهدی (عج) را این‌گونه ترسیم می‌کنند: «در دل شب، از خشیت خداوند ناله‌‌هایی دارند، مانند ناله مادران پسر مرده»، در روایتی دیگر آمده است: مردان شب زنده‌داری که زمزمه نمازشان، مانند نغمه زنبوران کندو به گوش می‌رسد. شب‌ها را با شب‌زنده‌داری سپری می‌کنند و بر فراز اسب‌هایشان، شب را به صبح می‌رسانند، امام صادق(ع) همچنین در مورد آنان می‌فرمایند: «شب‌ها را به عبادت به صبح می‌رسانند و روزها را با روزه به پایان می‌برند».

* فعالیت

نقش اصلی جوانان این است که باید در عرصه مهدویت، فعال و پویا و به‌ روز باشند؛ چرا که دشمنان مهدویت بسیار فعال هستند در این بین، توقع از جوانان ایران زمین بیشتر است؛ چرا که در طول تاریخ جایگاه ویژه‌ای داشته و در آینده هم دارند،‌ پیامبر(ص) درباره یاران ایرانی امام زمان (عج) دست مبارک خود را به شانه سلمان فارسی نهادند و فرمودند: «منظور از یاران امام مهدی (عج)، هموطنان این شخص است»، سپس فرمودند: «اگر دین به ستاره ثریا بسته باشد و در آسمان‌ها قرار گیرد، مردانی از فارس آن را در اختیار خواهند گرفت».

امام علی(ع) در سخنانی زیبایی، مراتب فضل و کمال علمی یاران موعود آخرالزمان(عج) را چنین توصیف می‌کنند: «پس، گروهی در آن فتنه‌ها صیقلی می‌شوند، مانند صیقل دادن شمشیر توسط آهنگر. دیده‌های آن‌ها به نور قرآن جلا داده شده و تفسیر در گوش‌هایشان جا گرفته است. در شب، جام حکمت را به آن‌ها می‌نوشانند، بعد از اینکه در بامداد هم نوشیده باشند».

آری، یاران جوان امام(ع) همچنان که در بالاترین درجه تقوا و پرهیزکاری قرار دارند، از نظر کمال علمی نیز در بالاترین درجه قرار گرفته و از جام حکمت الهی و معرفت دینی، چنان که باید، سیراب گشته‌‌اند، پس یاران و شیفتگان حضرت مهدی (عج) در دوران غیبت، باید بینش‌های خود را نسبت به خداوند، امام و جهان هستی بالا ببرند، چون برنامه امام زمان (عج) جهانی است، یاران آن حضرت نیز باید نگاه‌های وسیع و جهانی داشته باشند و استراتژی درستی را جهت زمینه‌سازی برای ظهور و انقلاب جهانی حضرت (عج) طراحی کنند. از طرفی باید روحیه شجاعت، ایثار، بردباری، یکدلی و استراتژی را نیز در خود تقویت کند.

* شجاعت

اگر جهاد و مبارزه، جهانی و فراگیر است، پس به وجه اولی باید یاران جوان حضرت (عج) نیز هم باید شجاعت و جسارتی در خور و عزم‌هایی پولادین داشته باشند، چرا که بدون آن قدم‌ها یارای حرکت نخواهد داشت، اهل بیت(ع) آنان را این گونه توصیف می‌کنند:

– امام علی(ع) در وصف شجاعت آن‌ها می‌فرمایند: «همه شیرانی‌اند که از بیشه‌های خود خارج شده‌اند و اگر اراده کنند، کوه‌ها را از جا برمی‌کنند».

-امام سجاد(ع) می‌فرمایند: «خداوند دل‌هایشان را چون پاره‌ای آهن کرده است».

-امام سجاد(ع) در روایتی دیگر می‌فرمایند: «به هر کدامشان نیروی چهل مرد داده شده است».

* بردباری

جوانان و یاران حضرت مهدی (عج) در راه تحقق آرمان‌های جهانی حضرت(عج) مشکلات و مصائب فراوانی را به جان می‌خرند و از سر اخلاص و تواضع، عمل خود را هیچ می‌پندارند و به جهت هجوم سختی‌ها و تحمل مشقت‌ها، بر خداوند منت نمی‌گذارند.

امام علی (ع) ‌می‌فرمایند: «یاران مهدی (عج) کسانی‌اند که به جهت بردباری‌شان بر خداوند منت نمی‌گذارند و از اینکه جان خویش را در راه حق گذاشته‌اند، احساس بزرگی نمی‌کنند