در مورد کنترل گناه و

وسوسه های شیطانی باید توجه داشته باشید که ستیز و مجاهده با شیطان کاری مستمر و

دایمی است و تا انسان در این عالم زنده است و زندگی می کند ادامه دارد. و دام های

شیطان برای انسان های با تقوا و دارای کمال و شناخت بیشتر، ظریفتر و پیچیده تر و

مخفی تر است. نخستین گام در مبارزه با شیطان این است که اطاعت از او را به تدریج کم

نموده و به آهستگی از شبکه های دام او خارج شویم هر چند در این مبارزه ممکن است پای

انسان بلغزد و در مورادی فریب او را بخورد. هر چقدر ارتباط انسان با خدای متعال و

معرفت نسبت به او عمیق تر و گسترده تر باشد، تسلط شیطان بر او کمتر است. چنانچه

خدای متعال در این مورد می فرماید: «انه لیس له سلطان علی

الذین آمنوا و علی ربهم یتوکلون؛ شیطان تسلطی بر کسانی که مؤمن بوده و

بر پروردگارشان توکل می کنند ندارد»[1]

و نیز می فرماید: «ان عبادی لیس لک علیهم سلطان؛

تو (شیطان) بر بندگان خاص من تسلط و نفوذی نداری»[2]

به طور کلی کار شیطان وسوسه کردن است و با پناه بردن دائمی به خداوند و ارتباط

پیوسته با او و توسل و ربط با اولیای الهی(ع) می توان از این وسوسه ها رها شد و یا

آن را به حداقل رسانید و شیطان را تسلیم نمود، چنانچه در روایت داریم که پیامبر

بزرگ اسلام(ص) فرمودند: شیطان من به دست من مؤمن و رام گردید. پس بهترین راه حل،

توجه کامل و دایمی به خداوند متعال و اولیائش و خود را در قلعه استوار و نفوذ

ناپذیر او و اولیای پاک او درآوردن و رعایت کامل تقوای الهی کردن است.

بنابراین براى تقویت ایمان و مبارزه با گناه و هواهاى نفسانى رعایت چند نکته لازم

است:

الف) کوچک نشمردن هیچ گناهى هرچند به نظر صغیره باشد.

ب ) عزم جدى و آهنین بر ترک معصیت و مراقبت جدى و دائمى نسبت به تمام افعال

خود.

ج ) شرط نمودن با خدا مبنى بر ترک معصیت و هم چنین از او استعانت جستن.

د ) هر گاه فکر گناه و وسوسه آن به ذهن آمد بلافاصله آن را از لوح ذهن خارج

کردن و توجه خود رابه خدا و امور شریفه مشغول داشتن. جدیت و موفقیت در این امر

پیروزى بزرگى است و در واقع دفع دشمن شیطان نفس از همان خاکریز اول است. قرآن مجید

در وصف پارسایان مى فرماید: «ان الذین اتقوا اذا مسهم

طائف من الشیطان تذکروا فاذاهم مبصرون ؛ پرهیزگاران چون گرفتار وسوسه

شیطان شوند هماندم متذکر (یاد خدا) شده وبصیرت یابند»[3]

ه ) مطالعه و تفکر پیرامون عواقب سوء و وخیم گناه. در این رابطه مطالعه کتب

پیرامون معاد بسیار نافع و لازم است.

و ) خود را همواره در محضر حق تعالى دانستن و او را به یقین در همه حال

مراقب و بیناى به افعال خود نگریستن.

ز ) استمداد از خداوند و دعا و نیایش که فرمود: اگر فضل و رحمت خدا بر شما

نبود هیچ کدام به فضیلت و تزکیه روى نمى آوردید « و لو لا

فضل الله علیکم و رحمته ما زکى منکم من احد ابدا...»

ح ) جایگزین سازى اعمال و عادات نیکو؛ مانند شرکت دائمى در نماز جماعت، نماز

شب، زیارت اهل قبور و دعا.

«ان الحسنات یذهبن السیئات؛ خوبى ها سرانجام

میدان را بر بدى ها تنگ خواهد کرد و آنها را از بین خواهد برد»

ط ) توجه به چهره کریه و زشت واقعى سیئات.

ى ) براى ترک معاصى لازم است دربسیارى از موارد انسان از مکروهات و چه بسا

از برخى مباحات نیز چشم پوشد تا او را به انجام زشتى ها نزدیک نسازند.

ک ) در حد ممکن دورى جستن از مکان ها و شرایطى که آدمى را به گناه ترغیب مى

نماید.

ل ) تقویت اراده.

م ) محاسبه نفس همه روزه و در صورت رخداد خطا خود را محاکمه و توبیخ نمودن و

بلافاصله استغفار کردن.

ن ) مطالعه پیرامون زندگى پارسایان و زاهدان و مطالعه کتب اخلاقى و …

رعایت نکات زیر نیز شما

را در این مسیر تعالى یارى خواهد کرد، ان شاءالله:

– انجام یک سرى مستحبات؛ مثلا همیشه با وضو بودن و زبان را به ذکر مخصوصا

«لاحول ولاقوة الا بالله العلى العظیم» عادت

دادن.

– سعى و کوشش در انجام وظایف و واجبات دینى،

– خواندن نماز با حضور قلب و در اول وقت،

– گرفتن روزه مستحبى به ویژه دوشنبه و پنجشنبه هر هفته،

– تلاوت قرآن بویژه بعد از نماز صبح،

– تأمل و اندیشه در آیات قرآن،

– حتى المقدور سعى در خواندن نماز شب،

– از تنهایى دورى گزینید.

– سحر خیزى،

– تنظیم برنامه براى تمام شبانه روز و پر کردن اوقات فراغت با برنامه هاى صحیح و

سودمند،

– شرکت در ورزش هاى فردى و دسته جمعى،

– شرکت در فعالیت هاى مذهبى و اجتماعى،

– به صله رحم و ارتباطات اجتماعى بسیار بپردازید و به نزدیکان و اقوام خود بیش از

پیش اظهار علاقه و محبت نمایید.

– پرهیز از نگاه نامشروع، امام صادق(ع) فرمود: «نگاه پس از نگاه، در دل بیننده شهوت

را مى انگیزاند»[4]

و باز فرمود: «نگاه، تیرى از تیرهاى شیطان است، چه بسا نگاهى که اندوه هاى دراز در

پى دارد»،[5]

– عدم معاشرت و دوستى با افراد منحرف و فاسد،

– انتخاب دوستان مؤمن و سالم،

– به یاد خدا بودن در همه اوقات،

– از پرخورى و نیز از خوردن غذاهاى چرب و پرانرژى و تحریک کننده پرهیز کنید،

– کنترل افکار و نیندیشیدن به صحنه هاى شهوت انگیز،

– از مشاهده صحنه هاى مهیج و تحریک کننده دورى کنید،

– برنامه منظم مطالعاتى براى خود قرار دهید و سعى کنید فرصت هاى خود را با تفکر و

مطالعه مناسب پر کنید،

همواره خود را نصیحت نموده و بر نفس خویش بانگ زنید: «اى بیچاره! تا کى گرفتار هواى

نفس باشى و سرمایه گران مایه عمر را تباه سازى و به معصیت رب الارباب پردازى؟ چرا

براى اندک لذتى پوچ و گذرا خود را گرفتار دوزخ ابدى سازى؟ اگر لحظه اى دیگر فرشته

مرگ تو را در رسد و جانت به حلقوم رساند، با چه وضعى به دیار برزخ رهسپار مى شوى؟

نه!نه! هرگز! باید عزمى قاطع و استوار داشته باشم و با استمداد از خداى سبحان و

پروردگار رحیم و مهربان – که با این همه معصیت باز هم مرا مشمول الطاف خود ساخته –

پیمان بندم و سربه بندگى او سپارم و زنجیر شیطان نفس بگسلم. این بار باید چنان

ابلیس لعین را از خود دورر سازم که دیگر در من وسوسه نکند و با دست خالى از من روى

برتابد!» با خود بگو:

با تبر بردار و مردانه

بزن

تو على

وار این در خیبر بکن

تقویت

ایمان و اعتقاد قلبى و عشق الهى برآیند تقوا و پرهیزگارى است. هم چنان که در بهاران

نهال ناخشکیده شکوفه مى زند تقواى الهى، انجام واجبات، ترک محرمات و تهذیب نفس نیز

بوستان دل را خرم و سرسبز نگه مى دارد و جوانه عشق الهى را در آن شکوفا مى سازد.

بنابراین در گام اول باید بر انجام واجبات و ترک گناهان استوارى نمود و در گام دوم

به پالودن نفس از رذایل و آراستن به فضایل پرداخت و حب دنیا و تعلقات دنیوى را از

ژرفاى ضمیر بیرون راند آن گاه دل کانون عشق خدا مى شود و با اخراج شیطان نفسانیت و

دنیاپرستى که خانه دل را غصب نموده صاحب خانه در آن لانه مى گزیند.