خانه » همه » مذهبی » آثار زيان‌بار اختلاف كه از آيات قرآن فهميده مي شود چيست؟

آثار زيان‌بار اختلاف كه از آيات قرآن فهميده مي شود چيست؟

آثار زيان‌بار اختلاف كه از  آيات قرآن فهميده مي شود چيست؟

1. سيطره ستم‌گران:

يكى از شيوه‌هاى شناخته شده در گذشته و نيز در عرف سياسى امروز براى حكومت جائرانه بر مردم، تفرقه‌انداختن ميان آنان است: فَرِّقْ تَسُدْ = تفرقه‌بيانداز و حكومت كن.قرآن نيز بر زمينه‌سازى تفرقه براى سيطره ستم‌گران صحّه گذاشته است;چنان‌كه از فرعون با عنوان مستكبرى ياد مى‌كند كه با دسته دسته كردن قوم خود، بنى‌اسرائيل را استثمار مى‌كرد: «اِنَّ فِرعَونَ عَلا فِى الاَرضِ و جَعَلَ اَهلَها شِيَعـًا يَستَضعِفُ طَـائِفَةً مِنهُم» (قصص/28،4)، و دامنه اين ستم‌گرى چنان گسترش يافت كه پسران بنى‌اسرائيل را سر مى‌بريد و زنانشان را به اسارت درمى‌آورد: «يُذَبِّحُ اَبناءَهُم و يَستَحيى نِساءَهُم» (قصص/28،4)، و پراكنده بودن بنى‌اسرائيل، باعث عدم مقابله با اين ستم مى‌شد. برخى روايات، عذابى را كه از بالا بر سر مردم در اثر تفرقه فرود مى‌آيد، سيطره حاكمان ستم‌گر دانسته است: «هُوَ القادِرُ عَلى اَن يَبعَثَ عَلَيكُم عَذابـًا مِن فَوقِكُم». (انعام/6،65)

2.سيطره فرومايگان:

ستيز و اختلاف كه اغلب ميان فرهيختگان و نخبگان قومى راه مى‌يابد، باعث تضعيف نيروهايشان مى‌شود و زمينه را براى قدرت‌يابى فرومايگان فراهم‌مى‌سازد; چنان‌كه در برخى روايات، مقصود از برانگيختن عذاب از زير پاى مردم بر اثر تفرقه آنان، حاكميّت فرومايگان و بردگان دانسته شده است: «هُوَ القادِرُ عَلى اَن يَبعَثَ عَلَيكُم عَذابـًا مِن فَوقِكُم اَو مِن تَحتِ اَرجُلِكُم». (انعام/6،65)

3.جنگ و خون‌ريزى:

به گواهى تاريخ، بسيارى از اختلافات فكرى و مذهبى، باعث ايجاد شكاف و صف آرايى طيف‌هاى اجتماعى شده و كشمكش‌هاى لفظى به جنگ و خون‌ريزى انجاميده است. جنگ‌هاى صليبى ميان مسلمانان و مسيحيان كه سال‌ها به طول انجاميد و زيان‌هاى جانى و مالى فراوانى را به طرف وارد آورد، جنگ ميان فرقه‌هاى مسلمان در شهرهايى چون رى، بغداد، و‌… و صف‌آرايى‌هاى سنيّان با شيعيان،حنابله با شافعيان،اشاعره با معتزليان و‌… از نمونه‌هاى منازعات دينى و فرقه‌اى است; چنان‌كه بسيارى از جنگ‌ها در تاريخ هر كشورى،از ستيزهاى اجتماعى ميان اقوام گوناگون ناشى بوده است.قرآن كريم در آيه «قُل هُوَ القادِرُ عَلى اَن يَبعَثَ عَلَيكُم عَذابـًا‌… اَو يَلبِسَكُم شِيَعـًا و يُذيقَ بَعضَكُم بَأسَ بَعض» (انعام/6،65) از وقوع خطر جنگ و خون‌ريزى بر اثر تفرقه و دسته دسته شدن هشدار داده، و مى‌فرمايد: وقتى آتش جنگ برافروخته شود، فقط فتنه‌جويان را دربرنمى‌گيرد;[بلكه همه طيف‌هاى اجتماعى را در كام خود فرو‌مى‌برد]: «وَاتَّقوا فِتنَةً لاتُصيبَنَّ الَّذينَ ظَلَموا مِنكُم خاصَّةً» . (انفال/8،25)

4. راه ‌يافت ضعف و سستى ميان صفوف مسلمانان:

قرآن به مسلمانان سفارش مى‌كند كه هماره به تقويت نيروى خود در برابر دشمنان همت گمارند:«و‌اَعِدّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّة و مِن رِباطِ الخَيلِ» (انفال/8،60); ازاين‌رو درباره هركارى كه باعث ايجاد ضعف و فتور در صفوف آنان شود، هشدار داده است; بدين سبب مسلمانان را از تفرقه باز‌مى‌دارد;زيرا تفرقه و ستيز، باعث ضعف و سستى آنان مى‌شود:«و‌لاتَنـزَعوا فَتَفشَلوا‌…» (انفال/8،46). قرآن علّت شكست مسلمانان در جنگ اُحد را سستى و ضعفى كه در اثر تنازع و اختلاف در آنان نفوذ كرده بود، مى‌داند: «حَتّى اِذا فَشِلتُم وتَنـزَعتُم فِى الاَمرِ وعَصَيتُم مِن بَعدِ ما اَركُم ما‌تُحِبّونَ» (آل‌عمران/3،152); چه، گروهى از مسلمانان كه به محافظت از تنگه‌اى مخصوص مأموريّت داشتند، با يك‌ديگر در رها كردن يا استمر ار محافظت تنگه، اختلاف كردند و با جدا‌شدن اكثريّت آنان، راه براى هجوم دشمن هموار شد.

5. فرو ريختن هيمنه مسلمانان:

قرآن در كنار سفارش مسلمانان به تقويت قوا، از آنان مى‌خواهد براى بازداشتن دشمنان از تعرّض به آنان، از سلاح ارعاب و ترساندن بهره گيرند:«…تُرهِبونَ بِهِ عَدُوَّاللّهِ و عَدُوَّكُم» (انفال/8،60); بدين سبب آنان را از تفرقه و ستيز باز‌داشته; زيرا اين امر، هيبت آنان را در چشم دشمنان فرو‌مى‌ريزد و به دشمنان جرأت مى‌دهد تا به آنان هجوم برند: «و‌لاتَنـزَعوا فَتَفشَلوا و تَذهَبَ ريحُكُم» . (انفال/8،46)

6‌. شدّت يافتن تكاليف:

خداوند از آغاز خلقت ميان روزهاى هفته، روز جمعه را براى استراحت و انجام برخى برنامه‌هاى عبادى قرار‌داده; امّا يهود با اين ادّعا كه خداوند تا روز‌جمعه مشغول آفرينش هستى بوده و روز شنبه استراحت كرده است، ضمن نسبت دادن امور جسمانى به خداوند، يعنى خستگى و نياز به استراحت داشتن، در مخالفت با تعطيلى روز جمعه، شنبه را براى خود روز تعطيلى اعلام كردند.خداوند به كيفر چنين اختلاف و عنادى، انجام برخى از امور مباح چون ماهى‌گيرى را بر آنان ممنوع كرد: «اِنَّما جُعِلَ السَّبتُ عَلَى الَّذينَ اختَلَفوا فيهِ» (نحل/16،124)، و همين امر باعث شد تا گروهى از بنى‌اسرائيل كه در كنار دريا مى‌زيستند و با نيرنگ، ماهيان را روز شنبه به حوضچه‌هاى كنار ساحل كشانده و روز يك‌شنبه آن‌ها را صيد مى‌كردند، به شدّت مورد كيفر الهى قرار گيرند و به‌صورت ميمون و خوك درآيند: «وسـَلهُم عَنِ القَريَةِ الَّتى كانَت حاضِرَةَ البَحرِ اِذ يَعدونَ فِى‌السَّبتِ اِذ تَأتيهِم حيتانُهُم يَومَ سَبتِهِم شُرَّعـًا و يَومَ لايَسبِتونَ لاتَأتيهِم … * فَلَمّا عَتَوا عَن ما‌نُهوا عَنهُ قُلنا لَهُم كونوا قِرَدَةً خـسِـين». (اعراف/7، 163‌ـ‌166) اين امر نشان‌مى‌دهد كه اختلاف، گاه باعث شدّت يافتن احكام تشريعى مى‌شود.

منبع:

دائرة المعارف قرآن كريم ج2 ص342تا344

 

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد