آثار عقب‌ماندگی اقتصادی از منظر امام صادق(ع): یکی از سپاهیان جهل، فقر است

بیست و پنجم شوال مصادف با شهادت امام جعفر صادق (ع) رئیس مکتب شیعه است. امام صادق (ع) را شیخ الائمه می نامند، زیرا در میان ائمه هدی علیهم السلام بیشترین عمر( 65 یا 68) را داشته است. صادق آل محمد(ص) در سن 68 سالگی در 25 شوال 148 به سبب انگور زهر آلوده که منصور به آن حضرت خورانید، به فیض عظمای شهادت نائل آمد و فرزند برومندش موسی بن جعفر (علیهماالسلام) او را در دو جامه سفید که در آنها احرام می بست و در پیراهنی که می پوشید و عمامه ای که از امام زین العابدین(ع) به او رسیده بود، کفن نمود و بعد از نماز او را در بقیع و در کنار قبر پدر بزرگوارش سیدالساجدین (ع) به خاک سپرد.

پس از آنکه مسیر خلافت اسلامی از راه مستقیم خود منحرف گردید و خاندان پاک پیامبر منزوی و خانه نشین شدند، بیان احکام دین نااهلان و کژاندیشان و چهره نورانی اسلام را زنگار جهل و گمراهی و سیاهی انحرافات و بدعتها پوشانید و مردم به جز اندکی بدعت را به جای سنت صحیح انگاشتند.

با شهادت امام مجتبی و حضرت سیدالشهدا و زین العابدین علیهم السلام می رفت تا چراغ هدایت یکسره خاموش گردد اما اختلافات سیاسی و کشمکش های بنی امیه و بنی العباس نسیم رحمتی بود که یکباره وزیدن گرفت و باقرالعلوم و پس از او امام صادق – علیهما السلام – با استفاده از موقعیت به دست آمده به ترسیم چهره روشن آیین پرداختند و با بیان اخبار و احادیث فراوان انحرافات را پیراستند و مردم را از گمراهی نجات دادند، به گونه ای که مسلمانان و به ویژه شیعه امامیه در فکر و عقیده بر این دو امام و خصوصا امام صادق اعتماد کرده، بخش عمده ای از دانش اهل بیت به وسیله آنان گسترش یافت. امام صادق با گسترش حوزه علمی خویش دین را زنده کرد و جانی تازه در کالبد بی رمق دین دمید.

گرانی با مسلمانان چه می‌کند؟

جناب شیخ الائمه حضرت امام صادق علیه السلام در روایت شریفی می فرمایند: «غلاء السعر یُسیءُ الخُلق و یُذهِب الأمانة و یَضجُرُ المرءَ المسلم1» به این معنا که «گرانی قیمت ها اخلاق و رفتار مردم را بد می کند. امانت داری را از بین می برد و مردم مسلمان را در فشار و سختی به ستوه می آورد.» تأکیدی که نشان دهنده آثار سوء عقب ماندگی اقتصادی است و موجب می شود تا بر اثر گرانی و تورم، بخش های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به ویژه ارزش های اخلاقی جامعه به شدت آسیب ببیند که این ها همه از آثار عقب ماندگی اقتصادی است.

بنابراین روایت و روایات متعدد دیگری که تأییدکننده این موضوع است، جهاد اقتصادی با جهاد فرهنگی ارتباط مستقیم پیدا می کند، چون در این میدان مبارزه، تلاش برای تولید انبوه محصولات فاسد فرهنگی با بهره گیری از ابزارها و تکنیک های متعدد از یک سو و از سوی دیگر برنامه ریزی برای تحریم همه جانبه اقتصادی نظام جمهوری اسلامی ایران با یک هدف مشخص صورت می گیرد که آن افول اخلاق در جامعه اسلامی است که در صورت تحقق آن، همه آرمان های نظام مورد تهدید قرار می گیرند.

بنابراین در شرایط کنونی که روش های دشمنان در مقابله با نظام جمهوری اسلامی به روش های مختلفی از جمله استفاده از ابزارهای رسانه ای و ابزارهای اقتصادی برای تضعیف و تحت کنترل درآوردن فضای جامعه تغییر یافته است، از این روایت شریف به صورت شفاف تری می توان به ابعاد مهم لزوم تحقق اهداف «جهاد اقتصادی» در نظام اسلامی پی برد؛ چنانچه جهاد اقتصادی، جهاد فرهنگی نیز به شمار می رود و موجب رشد فرهنگی و بلکه رشد دینی جامعه خواهد شد.

یکی از سپاهیان جهل، فقر است

جناب شیخ الائمه(ع) همچنین در روایت شریف دیگری نیز در توضیح مبحث مربوط به جنود عقل و جهل می فرمایند: «یکی ازسپاهیان عقل، غنا و یکی از سپاهیان جهل، فقر است.2» با این تعبیر مشخص می شود که «فقر» در واقع زمینه ساز «جهل» در جامعه است و این دو موضوع یک رابطه مشخص و تعریف شده در حوزه های اجتماعی دارند. بر این اساس می توان این گونه نتیجه گرفت که عقب ماندگی اقتصادی هم فقر دینی در جامعه ایجاد می کند و هم موجب بروز فقر فرهنگی در جامعه می شود.

با بیان این دو روایت شریف، تکلیف همه خدمت گزاران نظام در تحقق اهداف بیان شده از سوی رهبر معظم انقلاب روشن تر می شود که در همه ابعاد کوشا باشند تا نظام مقدس جمهوری اسلامی بتواند در زمینه اقتصادی نیز به بلندای پیشرفت و کسب موفقیت های روزافزون عظیم اقتصادی نیل پیدا کند.

مدل حکومتی جمهوری اسلامی که بر پایه تعالیم اسلامی شکل گرفته است، در بعد اقتصادی نیز باید همچون سایر ابعاد خصوصاً در روزهای بحرانی اقتصاد سرمایه داری، درخشش بی نظیر خود را در آسمان جهان به رخ بکشد و از این روی، مردم و مسئولان باید با همت بلند و با شناخت اهمیت این جهاد عظیم در ابعاد گوناگون، زمینه های تحقق آن را فراهم کنند.

پی نوشت:
1. فروع کافی، شیخ کلینی، جلد 5، کتاب المعیشة، باب الاسعار 164، ح6
2. الکافی، کتاب العقل و الجهل، ح 14