آنچه مسلم است این است که این گونه امور در شخصیت انسان مؤثر است، لیکن چگونگی تأثیر آن به نحو علت معد و شرطی است، نه علت ایجابی و ایجادی. از این رو تأثیر به گونه ای نیست که اختیار را از انسان سلب کند بلکه تنها مسیر رسیدن به کمال معنوی را نزدیک یا طولانی می کند. به عبارت دیگر آهنگ و میزان گرایش به سمت نیکی ها و بدی ها را کمتر یا افزونتر می سازد. با توجه به آیه 27 سوره آل عمران که می فرماید : تُخْرِجُ اَلْحَیَّ مِنَ اَلْمَیِّتِ وَ تُخْرِجُ اَلْمَیِّتَ مِنَ اَلْحَیِ ؛ (3:27) خداوند زنده را از مرده و مرده را از زنده خارج می سازد. می توان دریافت که عوامل وراثتی آزادی را از انسان نمی گیرد زیرا چه بسا انسانهای زنده دل که از انسانهای مرده دل پدید آیند و برعکس (تفسیر نمونه ذیل آیه). (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 9/5778)