آداب مراسم سنتی قرقیعان

عصراسلام: این مراسم در هریک از شش کشور حوزه خلیج فارس نام متفاوتی دارد. به جز کویت که همان ‘القرقیعان” نامیده می شود، این مراسم در کشورهای بحرین و عمان با نام‌های “کرکاعون” ، “قرنقشوه” مشهور است و در امارات متحده عربی از آن با نام “حق اللیله” یاد می‌کنند. در کشورهای قطر، عربستان سعودی و عراق هم این مراسم به ترتیب به نامهای “قرنقعوه”، “قرقیشون” و “ماجینا” معروفیت دارد. 

‏چند بیت از اشعار خوانده شده:

قرقيعان و قرقيعان بيت قصيَّر الريمضان

عادت عليكم صيّام كل سنة و كل عام 

قرقشون و قرقشون الله يخلّي هَمَشون

الله يخلّى ولدهُم، ثواب لو جواب؟ 

«ماجینه یا ماجینه حل الکیس و انطینا» (آمدیم و آمدیم – در کیسه را باز کن و به ما عیدی و شیرینی بده) 

کودکانی که دست‌جمعی برای گرفتن عیدی به کوچه‌ها می‌روند، دو گروه می شوند، گروه نخست می‌گویند: «گرگیعان و گرگیعان» و گروه دوم جواب می‌دهد: «الله یعطیکم رضعان» (خدا به شما بچه دهد) یا این‌که «گرگیعان و گرگیعان؛ الله ایخلی اولیدکم» (خدا پسرکوچولویتان را نگه دارد). 

سپس اهالی خانه‌ها به بچه‌ها باسورک (بادام شور)، شیرینی و عیدی می‌دهند این مراسم تا پاسی از شب نیمه ماه مبارک رمضان ادامه می‌یابد. 

در مورد ریشه و معنی کلمه «قرقیعان» نظرات متفاوتی وجود دارد؛ برخی معتقدند این کلمه از «قرع الباب» به معنای درب‌زدن گرفته شده‌است؛ به خاطر این‌که کودکان درب خانه‌ها را برای دریافت شیرینی و عیدی می‌کوبند. 

نظر دیگری که در باب معنی «گرگیعان» آمده‌است این است که می‌گویند از کلمه «قرّةالعین» گرفته شده که به معنای شادی و سرور انسان است و از آن جایی که مراسم گرگیعان مصادف می‌شود با تولد حسن بن علی (مجتبی) و خوش‌حالی پدربزرگ وی، محمد بن عبدالله برای تولد اولین نوه‌اش، می‌گویند که مردم برای عرض تبریک به علی بن ابی‌طالب و همسرش فاطمه زهرا «قرة عین! قرة عین!» گویان به درب منزل‌شان می‌رفتند و کم‌کم به صورت مناسبتی هرساله در میان مسلمانان رواج گرفت؛ اما گویا در محدوده تولد حسن بن علی و برخی مناطق مجاور از جمله خوزستان باقی می‌ماند.