طلسمات

خانه » همه » مذهبی » آزادی مطبوعات و کاهش جرم؟

آزادی مطبوعات و کاهش جرم؟


آزادی مطبوعات و کاهش جرم؟

۱۳۹۲/۰۶/۲۳


۵۴ بازدید

با سلام. دانشجوی محترم ضمن تشکر از تماس مجدد شما با این مرکز ، جرم و جنایت در جامعه ، یکی از مهمترین موضوعاتی است که در رشته های مختلف از جمله علوم اجتماعی ، روانشناسی ، حقوق و … مورد بحث و بررسی قرار گرفته و راه های کاهش آن توسط کارشناسان مربوطه بررسی می شود . در این میان محققان این حوزه عوامل متعددی را برای کاهش جرم در جامعه ذکر می کنند که یکی از این موارد عبارت است از مطبوعات و رسانه ها . رسانه ها که مطبوعات نیز بخشی از آنها می باشند به طرق مختلف می توانند در کاهش جرم در جامعه نقش آفرین باشند که از جمله آنها می توان به این موارد اشاره کرد :

با سلام. دانشجوی محترم ضمن تشکر از تماس مجدد شما با این مرکز ، جرم و جنایت در جامعه ، یکی از مهمترین موضوعاتی است که در رشته های مختلف از جمله علوم اجتماعی ، روانشناسی ، حقوق و … مورد بحث و بررسی قرار گرفته و راه های کاهش آن توسط کارشناسان مربوطه بررسی می شود . در این میان محققان این حوزه عوامل متعددی را برای کاهش جرم در جامعه ذکر می کنند که یکی از این موارد عبارت است از مطبوعات و رسانه ها . رسانه ها که مطبوعات نیز بخشی از آنها می باشند به طرق مختلف می توانند در کاهش جرم در جامعه نقش آفرین باشند که از جمله آنها می توان به این موارد اشاره کرد :

1- اطلاع رسانی نسبت به اصل جرم و مصادیق مجرمانه ، چرا که در برخی از مواقع ، علت اصلی بروز جرم و بزه در جامعه کم اطلاعی فرد نسبت به ماهیت مجرمانه آن عمل می باشد . ولی مطبوعات با آگاهی بخشی به مردم و مطلع کردن آن ها از مصادیق مجرمانه ، می توانند مردم را در مصونیت بخشی نسبت به ارتکاب و نیز عواقب اقدامات بزهکارانه یاری برسانند .

2 – انعکاس اخبار و اطلاعات مربوط به حوادث و اتفاقات تلخ و به ویژه مجرمانه در جامعه به منظور درس عبرت گرفتن مردم جامعه از این حوادث و اتفاقات که البته این کار باید به صورت دقیق و ظریف صورت گیرد چرا که گاهی اوقات انعکاس اخبار حوادث نه تنها مانع از بروز جرم نمی شود بلکه باعث از بین رفتن تدریجی قبح جرم مزبور و یا حتی جری شدن فرد نسبت به عمل مجرمانه می گردد .

3 – آموزش سبک زندگی سالم و مصون از مصادیق مجرمانه و نیز سبکی که با رعایت آن احتمال مبتلا شدن فرد به اقدامات مجرمانه به صفر برسد که از نظر ما آموزش سبک زندگی اسلامی بهترین راهکاری است که فرد را به سمت زندگی سالم و عاری از دچار شدن در اقدامات مجرمانه سوق می دهد .

با تمام این احوال در باره مطبوعات یک نکته را نباید فراموش کرد و آن اینکه مطبوعات به خودی خود عامل کاهش جرم در جامعه نیستند بلکه خود مطبوعات هم بایستی تحت ضوابطی عمل نمایند تا ابتدا خود از ارتکاب اقدامات مجرمانه به دور باشند و در مرحله بعد به کاهش جرم در جامعه کمک نمایند و امکان ندارد کاهش جرم از طریق مطبوعات در اثر آزادی مطلق مطبوعات صورت بگیرد . اساسا در تمامى نظام هاى مدعى آزادى و دموکراسى، براى آزادى حد و مرزى وجود دارد؛ مثلاً توهین به مسائل مورد قبول عموم جامعه و یا نشر اکاذیب و توطئه براى براندازى، ممنوع و خلاف قانون است و فرد آزاد نیست تا در این حیطه عملی انجام دهد یا حتی حرفی بزند (نمونه واضح این امر در مورد واقعه هولوکاست هویدا است). ترویج فساد نیز از جمله موارد ممنوع در قوانین عموم کشورهای دنیا است؛ ولى هر نظامى با توجه به مبانى فکرى و اجتماعى خود، تعریفى از فساد دارد. در بینش اسلام، به دلیل فضای معنوی حاکم بر آن و نیز ارزشی که برای انسان قائل است، حد و مرز «فساد» تعریف شده و به عنوان مانعی برای تکامل انسانیت انسان در نظر گرفته شده است و از این حیث با آن مقابله می‌شود. بر این اساس هیچ کس مجاز به ترویج فساد نیست؛ چرا که در صورت مجاز بودن ترویج فساد، دیگر نمى توان مانع گسترش آن شد و جامعه به راحتى به سوى فساد حرکت مى کند، امری که در دوران قبل از انقلاب فضای جامعه را کاملاًَ از خراب کرده بود و یکی از علل انقلاب مردمی مبارزه با فساد ارزیابی شده است. از همین رو اسلام، راه هاى گسترش فساد را بسته و اجازه ترویج آنان را به کسى نمى دهد. بر این اساس اگر مطبوعات آزادی مطلق داشته باشند این امکان وجود دارد که به جای کاهش جرم ، خود ابزار گسترش جرم و جنایت باشند . به همین دلیل در جمهوری اسلامی ایران نیز آزادی مطبوعات در چارچوب هایی محدود شده است به عنوان مثال در اصل بیست و چهارم قانون اساسى آمده: «نشریات و مطبوعات در بیان مطالب آزادند مگر آن که مخل به مبانى اسلام یا حقوق عمومى باشند…».

از طرفی مروری بر سیره عملی و نظری رهبران انقلاب اسلامی از جمله حضرت امام خمینی ره در زمینه آزادی مطبوعات و به طور کلی آزادی بیان حاکی از این است که ایشان هرگز اعتقاد به آزادی مطلق نبودند بلکه در همان زمان که از آزادی ها صحبت کرده و از آن دفاع می کردند حدود و محدوده هایی برای آن قائل می شدند همچون عدم توطئه و مخالفت با مقدسات اسلامی . به عنوان مثال مرحوم امام می فرمودند: قلم آزاد قلمی است که توطئه گر نباشد قلمی آزاد است , روزنامه ای آزاد است که نخواهد این ملت را به تباهی بکشد ( صحیفه نور , ج1 ص 51) همچنین فرمودند:« در مملکت ما آزادی اندیشه هست،آزادی قلم هست،آزادی بیان هست ولی آزادی فسادکاری وتوطئه نیست»( صحیفه نور ج 5 ص 432) به طور کلی از منظر حضرت امام(ره)، مهم ترین قیود آزادی بیان عبارت است از:1. آزادی تا مرز فساد؛ یعنی، آنجا که از آزادی فساد خیزد، دایرة آن محدود به حدی می شود که سلامت معنوی جامعه حفظ شود. 2. آزادی در چارچوب اسلام و قوانین کشوری و مصالح جامعه؛ 3. آزادی تا مرز اضرار مردم؛ 4. آزادی تا مرز توطئه بر ضد نظام اسلامی( صحیفه نور ج 6 ص 270و ج7 ص 233, ج 22 ص 169و 283 )

ایشان حتی در مورد مارکسیست ها نیز معتقد بودند که آنها نیز می توانند از آزادی برخوردار باشند اما حق توطئه ندارند .

از نظر سیره عملی حضرت امام خمینی ره نیز باید بدانیم که طبق شواهد موجود و نیز دیدگاههای اصولی نظام اسلامی ، آزادی کلیه گروه های سیاسی داخل جمهوری اسلامی و حتی گروه هایی که بعدها به صف تروریست ها پیوستند تا زمانی که دست به توطئه نزده بودند محفوظ بود و حتی گروه های مارکسیست و چپ گرا نیز تا زمانی که دست به توطئه چینی نزده بودند در این کشور آزاد بوده و به بیان دیدگاههای خویش حتی از تریبون های رسمی همچون صدا و سیما می پرداختند که نمونه آن برگزاری مناظراتی بود که در آن نمایندگان گروههای ملحد با نمایندگان گروههای مذهبی در برنامه تلویزیونی شرکت کرده و به بیان دیدگاههای خود می پرداختند که شاخص ترین آنها در سال 60 مناظره ایدئولوژیک عبدالکریم سروش و مصباح یزدی با احسان طبری ( ایدئولوگ حزب توده ) و فرخ نگهدار( رهبر فداییان اکثریت ) در کنار مناظره های شهید بهشتی با نورالدین کیانوری ( دبیر کل حزب توده ) و نمایندگان سازمان مجاهدین خلق،و نشانه توان تحمل طرح آراء مختلف در نظام جمهوری اسلامی بود. اما متاسفانه گروههای مخالف نظام به جای قدردانی از فضای به وجود آمده و استفاده مطلوب از آن به سوء استفاده پرداخته و ابتدا گروههایی همچون مجاهدین خلق به روی مردم اسلحه کشیدند و آنگاه گروههایی همچون حزب توده پس از حمایت از تجزیه طلبان دست به ایجاد شبکه کودتا زدند که در سال 62 رسما کشف و سران آن به تلاش برای ایجادکودتا اعتراف نمودند و بدین ترتیب این حزب نیز منحل شد همچنین سایر گروههای مخالف نیز تا زمانی که رسما بر علیه نظام فعالیت نداشتند آزادانه به بیان نظرات خویش می پرداختند که نمونه آن فعالیتهای نهضت آزادی بود که علیرغم غیر قانونی اعلام شدن آن تا سالها دارای نشریه بودند و نظرات خویش را منعکس می نمودند و اکنون نیز منتقدینی که به اقدامات ضد امنیتی نمی پردازند و در چارچوب قانون فعالیت می کنند آزادانه به بیان نظرات خویش مشغول می باشند همچون نشریه چشم انداز ایران که توسط لطف الله میثمی از اعضای سابق سازمان مجاهدین خلق ایران و نزدیک به گروههای ملی مذهبی درحال فعالیت انتشار می باشد . بنابر این اگر کسی در جمهوری اسلامی ضوابط قانونی ، شرعی ، عقلانی ، منطقی و اخلاقی را رعایت کرده و صرفا به انتشار دیدگاه های خود ، ولو دیدگاه مخالف بپردازد می تواند آزادانه به نشر دیدگاه خود بپردازد کما اینکه در حال حاضر نیز چندین نشریه که در حد منتقد هستند و حتی برخی از آنها همچون روزنامه آفتاب یزد که سردبیر آن از کشور متواری شده و در حال حاضر جزء عناصر برانداز و ضد انقلاب می باشد در حال فعالیت می باشند .

از طرفی این سیره عملی حضرت امام خمینی ره را می توان در تداوم روند انقلاب در دوران معاصر نیز مشاهده کرد به طوری که همین حد و مرزها برای آزادی مطبوعات امروزه نیز وجود داشته و قابل احترام است و کسی نباید به هیچ بهانه ای این حدو حدود ها را بشکند و به همین دلیل بود که زمانی که عده ای در مجلس ششم قصد داشتند تا با تغییر قانون مطبوعات ، برخی از این حریم ها را نقض نمایند و زمینه را برای بروز مفاسدی همچون تهدید امنیت ملی فراهم نمایند شخص مقام معظم رهبری وارد شده و با حکم حکومتی ، خواستار جلوگیری از این روند شده و طی نامه ای به مجلس چنین نگاشتند : «مطبوعات کشور سازنده افکار عمومی و جهت دهنده همت و اراده مردمند، اگر دشمنان اسلام و انقلاب و نظام اسلامی مطبوعات را در دست بگیرند یا در آن نفوذ کنند خطر بزرگی امنیت، وحدت و ایمان مردم را تهدید خواهد کرد »

آنچه از این حکم به دست می آید این است که مقام معظم رهبری نیز به نقش سازنده مطبوعات در پیشگیری از بسیاری از مفاسد از جمله امنیت ملی التفات دارند اما با تغییر قوانینی که باعث شکسته شدن این موانع می گردد مخالفند . همچنین نفوذ عوامل مخرب در مطبوعات می تواند با تهدید و تخریب ایمان مردم ، زمینه را برای افزایش جرم در جامعه فراهم سازد که به همین دلیل مقام معظم رهبری قانون فعلی را گامی در مسیر مصونیت از گسترش جرایم در جامعه تلقی کرده و به همین دلیل با تغییر آن مخالفت کردند .

در باره نقش مطبوعات در کاهش جرایم می توانید به مقالات زیر مراجعه فرمایید :

«نقش رسانه ها در پیشگیری از جرم ، سایت سیاست روز ، http://www.siasatrooz.ir/vdciyraw.t1aq32bcct.html »

«ظرفیت رسانه ها در کاهش آمار ارتکاب جرم ، پایگاه خبری ایلام فردا ، http://ilamefarda.ir/note/1902 »

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد