گل عینک یا گل خوش گیاهی است علفی یک ساله به ارتفاع  ۳۰ سانتی متر، دارای ساقه محکم، افراشته و در پایین اندکی منشعب می باشد. برگ های این گیاه متقابل، بدون دمبرگ، سبز چمنی، تخم مرغی یا تخم مرغی کشیده، دندانه دار و بدون کرک می باشد.

گل های این گیاه به رنگ سفید، بنفش مایل به آبی یا مایل به قرمز بوده و درون گل آذین های سنبله مانند در محور برگ های بالایی قرار دارند. هر گل دارای چهار پرچم و یک تخمدان فوقانی است. میوه کپسولی مستطیل و باریک با لبه های مژه دار بوده، که حاوی دانه های متعدد و شیاردار می باشد.

از گیاه گل دار برای مصارف دارویی استفاده می شود.

بدین صورت که گیاه کامل در فصل گل دهی جمع آوری شده و آن را خشک می کنند.

از ویژگی های این گیاه، بدون بو و دارای مزه تلخ و شور بوده، که نیمه انگل می باشد.

محل رویش گل عینک – گل خوش

محل رویش این گیاه قاره اروپا می باشد.1

گل عینک در ایران

گل عینک، در ایران در آذربایجان در میشوداغ وجود دارد، واریته ای از آن که دارای ساقه های بلندتر است در دامنه های البرز، دره  لار، دره ی گرماب، درہ ی کرج و درجنوب ایران در ارتفاعات کوه دنا یافت می شود.2

ترکیبات گل عینک – گل خوش:

ترکیبات این گیاه شامل مونوترپن های ایریدوییدی که خود شامل او کوبین، کاتالپول، اوفروزید، ایکسوروزید، ورونیکوزید، ورپروزید، موسانوزید، لادروزید. لیگنان هایی از قبیل دهیدرو دی کوئیفریل -۴- بتا – D – گلوکوزید. فلاونوییدهایی شامل مشتقات ۷ – 0 – گالاکتوزیدی و رامنو گالاکتوزیدی اپیژنین، کریزواریول و لوته اولین و تانن ها است.1

خواص درمانی گل عینک

سال های زیادی است که گل عینک کاربرد طبی دارد و درمانی طبیعی برای مشکلات چشمی مانند آب آمدن از چشم، خستگی در اثر نوشتن زیاد یا کار زیاد با چشم یا در اثر بادهای شدید، هم چنین ضعف دید چشم و ورم ملتحمه است. این گیاه شامل یک ماده تلخ، یک ماده رزینی، یک استانس و او فراستانیک اسید است. خواص معروف این گیاه برای ناراحتی‌های چشم احتمالا مربوط به وجود ماده رزینی معطّری است که در گیاه وجود دارد.گل عینک معمولا به عنوان یکی از مواد موجود در چشم شویه‌ها، قطره‌ی چشم و یا کمپرس چشم به کار می رود.این گیاه به صورت لوسیون برای رفع اختلالات عمومی چشم به شکل حمام چشم مصرف می‌شود، اما باید دقت کردکه مصرف این گیاه ممکن است منجر به عفونت، حساسیت و سایر مشکلات چشمی شود.2

فواید گل عینک برای سلامتی

مطالعاتی که روی فواید گل عینک صورت گرفته بسیار محدود هستند. تنها تحقیقی که در دسترس است شامل مطالعه‌ی کوچکی در سال 2000 می‌شود که روی مؤثر بودن گل عینک در درمان ورم ملتحمه چشم متمرکز شده بود.در این مطالعه 65 فرد دچار ورم ملتحمه با قطره‌های چشمی حاوی گل عینک که به صورت یک تا پنج وعده در روز انجام شد درمان شدند.

در آزمایشات بعدی که هفت روز و چهارده روز بعد از شروع درمان انجام شد، معلوم شد 56 بیمار به طور کامل درمان شده بودند. یازده بیمار نیز در علائم خود مانند قرمزی، تورم و احساس سوزش بهبودهایی حاصل کرده بودند و یکی از بیماران، به مقدار کمی دچار تشدید علائم شده بود.

در مطالعه‌ای جدیدتر نیز که روی سلول‌های گرفته شده از لایه‌ی سطحی قرنیه‌ی چشم انسان انجام شد، محققان دریافتند عصاره گل عینک دارای خاصیت ضدالتهابی است. این یافته نشان می‌دهد گل عینک می‌تواند اختلالات چشمی مرتبط با التهاب را درمان کند اما برای تائید قطعی این یافته به تحقیقات گسترده‌تری نیاز است.3

مضرات گل عینک

قطره چشم گل عینک ممکن است برای عده ای مضر باشد مثلاً افرادی که لنز استفاده می کنند یا عمل آب مروارید انجام داده اند، جراحی لیزر داشته اند و یا پیوند قرنیه انجام داده اند. همچنین این قطره را نباید بدون مشورت با پزشک مصرف کنید، چون برخی از محصولات ممکن است استریل نبوده و برای مصرف داخل چشم مناسب نباشند.

گل عینک در صورت خورده شدن ممکن است عوارضی مانند یبوست، سر درد، بی خوابی، تهوع و یا مشکلات تنفسی به جا بگذارد.

برای تقویت سلامت چشم ها با راهکارهای طبیعی، جایگزین های دیگری نیز وجود دارد. مثلاً اگر دچار خستگی چشم هستید، می توانید ورزش های مناسب چشم را در طول روز انجام دهید.

برای درمان سندرم خشکی چشم که شایع ترین مشکل چشمی در تمام دنیاست، می توانید مصرف اسیدهای چرب امگا 3 را افزایش دهید. تحقیقات پیشین نشان داده اند امگا 3 که به نام اسید گاما لینولنیک نیز شناخته می شود می تواند علائم ناشی از خشکی چشم را تسکین دهد.

شواهدی نیز وجود دارد که نشان می دهد راهکارهای طبیعی خاصی می توانند به افزایش قدرت بینایی کمک کنند. برخی پژوهش ها حاکی از آن هستند که لوتئین می تواند عملکرد بینایی را در افراد سالم و افرادی که مشکل تباهی لکه زرد ناشی از افزایش سن دارند، تقویت کند. لوتئین که به صورت مکمل نیز موجود است به طور طبیعی در میوه ها و سبزی های دارای رنگ سبز تیره، نارنجی و زرد وجود دارد.

تحقیقات نشان داده سیاه گیله نیز می تواند به درمان آب سیاه کمک کرده و از مشکلات چشمی مرتبط با دیابت و فشار خون بالا جلوگیری کند. گیاه جینکوبیلوبا نیز به درمان گلوکوم کمک می کند.4

مطالعات انجام شده در این باره

با توجه به مطالعات انجام شده درباره خاصیت های درمانی گل عینک مشخص شد که ۶۵ نفر از افرادی که مشکل ورم ملتحمه داشته اند و از قطره گل عینک روزانه یک تا پنج قطره استفاده کرده اند درمان موفقیت آمیزی داشته اند.

در آزمایش بعدی که بعد از ۷ تا ۱۴ روز از شروع بیماری انجام شده بود مشخص شد که ۵۶ بیمار کاملا درمان شده اند و ۱۱ بیمار باقی مانده در علائمی مثل قرمزی، تورم و احساس سوزش بوبود یافته اند و فقط یکی از بیماران به میزان خیلی کم دچار تشدید علائم شده بود.

در مطالعه ای دیگر که بر روی سلول های گرفته شده از لایه سطحی قرنیه چشم انسان انجام شده، محققان به این نتیجه رسیدند که عصاره گل عینک خاصیت ضد التهابی دارد و این موضوع نشان داد که می توان اختلالات چشمی در ارتباط با التهاب را با کمک آن درمان کرد ولی نیاز به تحقیقات بیشتری در این ضمینه وجود دارد.5

پی نوشت:
1.www.safiresalamat.com
2.www.golemanoto.ir
3.www.article.tebyan.net
4.www.saednews.com
5.www.harpy.ir