آلودگی هوا؛ دلایل و راهبردها
 

چکیده
با ماشینی شدن زندگی انسان وضعیت آب و هوایی نیز شروع به تغییر کرد. هوای سالم تشکیل شده از اکسیژن، نیتروژن و چند گاز دیگر است. گازهای سمی‌ دیگری نیز وجود دارند که به عنوان آلاینده هوا شناخته می‌شوند. انسان وظیفه دارد این وضعیت آب و هوایی را که از آیندگان به امانت گرفته به طور سالم به آن‌ها تحویل دهد.

تعداد کلمات 1412/ تخمین زمان مطالعه 7 دقیقه

آلودگی هوا توسط عوامل بسیاری ایجاد می‌شود:
     – تعداد روزافزون اتومبیل‌ها در خیابان‌ها و جاده‌های ما؛
     – شهرهای رو به رشد؛
     – توسعه سریع اقتصاد ما؛
     – صنعتی‌سازی؛
     – و…

همانطور که می‌دانیم، آلودگی هوا در قرن نوزدهم با انقلاب صنعتی در اروپا آغاز شد و در چند دهه گذشته، این مسئله به یک مشکل بزرگ و عمده برای محیط زیست ما تبدیل شده است. هوای خالص به طور معمول از نیتروژن (76٪)، اکسیژن (22٪)، دی ‌اکسید کربن و چند گاز دیگر تشکیل شده است.

 

مونوکسید کربن گاز بی‌رنگی است که وقتی چوب، بنزین یا زغال سنگ به طور کامل سوزانده نمی‌شود، تولید می‌شود.  همچنین در دود حاصل از سیگار نیز وجود دارد. به سبب این گاز، اکسیژن کمتری وارد خون شده و باعث می‌شود ما گیج و خواب‌آلود شویم.
دی اکسید کربن یک گاز گلخانه‌ای است که وقتی زغال سنگ، روغن یا چوب را می‌سوزانیم، به جو می‌رسد.
کلروفلوئوروکربن‌ها (CFCs) گازهایی هستند که در سیستم‌های تهویه مطبوع، کولرهای گازی یا یخچال و فریزر به‌کار می‌روند. هنگامی‌که این‌ گازها وارد هوا می‌شوند، در ارتفاع بسیار زیادی در اتمسفر (حدود 20 تا 50 کیلومتر بالاتر از سطح زمین) قرار می‌گیرند و در آنجا، با گازهای دیگر ترکیب می‌شوند و لایه اوزون را از بین می‌برند. ما به لایه اوزون نیاز داریم؛ زیرا لایه ازن ما را درمقابل اشعه ماوراء بنفش خورشید محافظت می‌کند.
سربی که در بنزین، رنگ، باتری و سایر محصولات وجود دارد بسیار بسیار خطرناک و مضر است و اگر به بدن ما برسد، علاوه بر تاثیرات جزئی که بر بدن ما می‌گذارد، در برخی موارد حتی می‌تواند باعث سرطان نیز شود.
همانطورکه می‌دانیم دو نوع ازن وجود دارد: نوع اول، اوزون طبیعی است که در قسمت فوقانی جو ماست، اما نوع دوم اوزونی است که در زمین ، توسط مردم تولید‌‌ می‌شود. ترافیک و کارخانه‌ها باعث ایجاد اوزون زمینی می‌شوند. این امر به ویژه برای کودکان و افراد مسن بسیار خطرناک است و باعث این می‌شود که زود خسته شوند و پزشکان پیشنهاد می‌کنند هنگامیکه ازون موجود در هوا زیاد است، از منزل خارج نشوند.
اکسید نیتروژن سبب تولید دود و بخارهای غلیظ شیمیایی و نیز باران‌های اسیدی می‌شود. اکسید نیتروژن زمانی تولید می‌شود که سوخت‌هایی مانند زغال و نفت را می‌سوزانید. این اکسید هم، مانند برخی گازهای دیگر می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی شود، به ویژه برای بچه‌هایی که در زمستان به خارج از منزل می‌روند.
دی اکسید گوگرد گازی است که هنگامیکه زغال سنگ در نیروگاه‌ها سوزانده می‌شود، تولید و وارد هوا می‌شود. کارخانه‌های تولید کاغذ و سایر صنایع شیمیایی نیز دی اکسید گوگرد تولید می‌کنند. این آلاینده موجب بیماری‌های ریوی در درازمدت خواهد شد.
 

تمیز کردن یا تمیز نگه داشتن هوا دشوار است، اما غیرممکن نیست. انتخاب اشکال دیگر انرژی مانند انرژی خورشیدی، انرژی بادی یا انرژی جزرومدی، می‌تواند برای کنترل آلودگی بسیار مفید واقع شود.
شهرهایی مانند لندن نشان داده‌اند که دستیابی به هوای خوب و تمیز در یک زمان کوتاه امری ممکن می‌باشد و خیلی هم سخت نیست.
اما توجه کنید این ما انسان‌ها هستیم که می‌توانیم هوای اطرافمان را پاک و تمیز نگه داریم!
     – پیاده یا با دوچرخه به مدرسه یا خانه دوستانتان بروید؛
     – به‌جای ماشین شخصی، از وسایل نقلیه عمومی‌مثل اتوبوس و مترو استفاده کنید؛
     – از اسپری‌ها و پیشرانه‌ها زیاد استفاده نکنید!
     – حتما هرسال ماشین خود را به مراکز معاینه فنی خودرو ببرید؛
    – مواظب درختان زیبایی که دی‌اکسید کربن هوا را جذب کرده و اکسیژن و هوای پاک تحویل ما می‌دهند، باشیم!
     – هنگام خروج از اتاق، چراغ‌هارا خاموش کنید. فقط از لامپ‌هایی که واقعا نیاز دارید، استفاده کنید.
    – اتاق خود را در فصل زمستان بیش از حد گرم نکنید. بهتر است به جای اینکه در یک اتاق گرم بنشینید، یک لباس گرم بپوشید.
 

دود و بخارهای غلیظ شیمیایی زمانی به وجود می‌آیند که گازهای حاصل از سوختن مواد سوختی همراه با مه و بخار با هم در یکجا جمع شوند. هنگامی‌که گرما و نور خورشید هم به این گازها ملحق شوند، ذرات ریز و خطرناکی در هوا تشکیل می‌دهند.
مه دود در شهرهای بزرگ به سبب ترافیک سنگین و طولانی رخ می‌دهد. به خصوص در تابستان، زمانی که بسیار گرم است، دود در نزدیکی زمین باقی می‌ماند. این مه دود‌های غلیظ شیمیایی برای تنفس و سلامتی ما خطرآفرین هستند و در مناطقی که مه دود تشکیل می‌شود، موجب کاهش دید افقی شده، ممکن است مشکلات اساسی پیش آید.
مه دود برای اولین بار در بریتانیا، به سبب آغاز انقلاب صنعتی، کشف و رویت شد. در آن زمان مردم از زغال سنگ برای گرم کردن و پخت‌و‌پز استفاده می‌کردند و کارخانجات نیز از زغال سنگ برای تولید آهن و فولاد استفاده می‌کردند. دود به همراه رطوبت و مه و بخار موجود در هوا، رنگ زرد به خودش گرفته بود. مه دود اغلب بیش از چندین روز در شهرها می‌ماند و باعث بیماری‌های ریوی و مشکلات تنفسی جدی شده بود. هر سال هزاران نفر در لندن جان می‌باختند.
امروزه شهرهایی که جمعیت بالایی دارند و در مناطق داغ و یا نیمه گرمسیری واقع شده‌اند، بزرگترین مشکل  را با مه دود دارند؛ مثلا لس آنجلس، مکزیکو سیتی یا قاهره از شهرهایی هستند که از این پدیده رنج می‌برند.
 

اقدامات گسترده و بسیاری برای جلوگیری از تشکیل مه دودها و نیز کاهش آسیب آنها صورت گرفته است. مثلا زغال‌سنگ‌هایی که در کارخانه‌ها استفاده می‌شوند، حاوی گوگرد کمتری می‌باشند و اتومبیل‌ها خیلی بهتر از گذشته شده‌اند و سوخت را بهتر و کامل‌تر می‌سوزانند. در بعضی از شهرها، ماشین‌ها حتی مجاز به رانندگی در روزهای پردود نیستند.
و باز هم می‌گوییم: «این ما هستیم که باید از محیط زیست و هوای پاک محافظت کنیم!»
 

برگرفته از سایت: www.theguardian.com و www.english-online.com
منبع: راسخون