آيا در قرآن آيه اي وجود دارد كه وساطت در استغفار را تجو يز كند؟
واسطهجويى و واسطه پذيرى براى استغفار، در قرآن كريم تأييد و تثبيت شده است، چنان كه به وسيلهجويى، براى تقرّب به خدا بهصورت مطلق امر شده است: «وابتَغوا اِلَيهِ الوَسيلَةَ».(مائده/ 5، 35) برخى آيات، واسطهجويى ديگران از رسول خدا و وساطت حضرت را براى آنها در استغفار، مطرح كرده مىفرمايد: «…ولَو اَنَّهُم اِذ ظَـلَموا اَنفُسَهُم جاءوكَ فَاستَغفَروا اللّهَ واستَغفَرَ لَهُمُ الرَّسولُ…» (نساء/4،64) و در برخى ديگر، خداوند به رسول خويش فرمان مىدهد تا براى خود و مردم مؤمن استغفار كند:«واستَغفِر لِذَنبِكَ ولِلمُؤمِنينَ والمُؤمِنـتِ».(محمّد/47،19) در آياتى نيز استغفار براى پدر و مادر (ابراهيم/ 14، 41; نوح/ 71،28) و ديگر خويشاوندان (اعراف/ 7، 151) و مؤمنان (ابراهيم/ 14، 14; حشر/59،10) عملى پسنديده دانسته شده است. مفهوم برخى از آيات نيز، مانند( 113 توبه/9) كه در آن رسول خدا(صلى الله عليه وآله) و مؤمنان از استغفار براى مشركان منع شدهاند بر جواز استغفار براى مؤمنان دلالت دارد: «ما كانَ لِلنَّبِىِّ والَّذينَ ءامَنوا اَن يَستَغفِروا لِلمُشرِكينَ…».افزون بر آيات ياد شده، آيات (97ـ98 يوسف/12): «قالوا يـاَبانَا استَغفِر لَنا… * قالَ سَوفَ اَستَغفِرُ لَكُمرَبّى…» نيز به خوبى بر جواز وسيلهجويى در استغفار دلالت دارد، زيرا هنگامى كه فرزندان يعقوب پيامبر، از وى وساطت آمرزش از خدا را براى خود خواستند، حضرت به آنان وعده داد كه در آينده برايشان از خداوند آمرزش بطلبد. به نظر برخى مفسّران، استفاده قرآن از عنوان «رسول» در آيه (64 نساء/4) به اين معنا اشاره دارد كه واسطه بايد داراى مقام معنوى و منزلت قابل توجّهى نزد خدا باشد. كسى كه مقام رسالت ويژه اوست و بدان، مورد تكريم واقع شده، اين شايستگى را دارد كه واسطه در حاجتطلبى از خدا باشد و خداوند هرگز شفاعت او را رد نكند. البتّه پذيرش نقش واسطه در آمرزش خواهى با لزوم وجود قابليّت در توسّل جو يان و مغفرتطلبان، جهت تأثير استغفار براى آنان منافاتى ندارد.واسطهجو يى در آمرزشخواهى با توحيد منافاتى ندارد و به رغم نظر ابنتيميّه و پيروان وهّابى او، بدعت و شرك نبوده، بلكه امرى مطلوب و راهى مؤثّر براى پذيرش استغفار و جذب لطف الهى است. شأن نزول و روايات ذيل آيه (64 نساء/4) و اعتراض نكردن يعقوب(عليه السلام) به فرزندان خويش كه از وى درخواست وساطت در استغفار كردهاند (يوسف/12، 97ـ98) مؤيد اين مطلب است. ضمن اينكه در نگاه قرآن،آمرزش فقط از آنِ خداوند بوده (آلعمران/3،153)، رسول و ديگران فقط واسطه درخواست آمرزش هستند.
منبع:
دائرة المعارف قران كريم ج3 ص138و139