آیا انسان حق دارد نسبت به برادر دینی خود – که به سبب نزاع و حرفی که بین آنها شده – حرف هایی بزند که باعث اذیتش شود و با او قهر کند، با این که او عذر خواهی کرده است؟

عفو و گذشت از خصایص و ویژگی های انسان های بزرگ و نشانه بزرگ واری روح است. در مکتب اسلام این صفت از فضایل اخلاقی شمرده شده است. دینی که پیامبرش برانگیخته شد تا مکارم و فضایل اخلاقی را به اتمام برساند و خود نیز دارای خلق عظیم بود. در آیات و روایات فراوانی بر این فضیلت اخلاقی تأکید شده است. قرآن کریم در این باره می فرماید: ” و جزای بدی ؛ بدیی مانند آن است پس هر که در گذرد و اصلاح کند اجرش بر عهده خدا است. به یقین او ستم کاران را دوست نمی دارد”. “رگز نیکی و بدی یکسان نیست، بدی را با نیکی دفع کن ناگاه (خواهی دید) همان کس که میان تو و او دشمنی است، گویی دوستی گرم و صمیمی است” و “اگر نیکیها را آشکار یا مخفی سازید و از بدیها گذشت نمایید، خداوند آمرزنده و توانا است (و با این که قادر بر انتقام است، عفو و گذشت می کند)”.

همچنین روایات فراوانی در منابع و آموزهای دینی ما وجود دارد که مردم را نه تنها به عفو و گذشت تشویق و ترغیب می کند، بلکه گذشت و بخشش را از خصایص و ویژگی های اهل بیت (ع) می داند: “سیره و منش ما اهل بیت گذشت و عفو در حق کسانی است که به ما ظلم نموده اند”. اجر و پاداش انسان های با گذشت با خداوند است. در روایت چنین می خوانیم: “… در روز حساب منادی ندا خواهد داد؛ کسانی را که بر خدا حقی دارند برخیزند، برنمی خیزند، مگر صاحبان عفو و بخشش، آیا نشنیدید قول خدای متعال را که فرمود: پس هر که در گذرد و اصلاح کند اجرش بر عهده خدا است”.

بنابراین، مؤمنان واقعی کسانی هستند که متخلق به اخلاق الاهی باشند و کسانی را که در حق آنها ظلم و بدی روا داشتند گذشت نمایند. شایسته و سزاوار نیست انسان از حدود الاهی تجاوز کرده و در حق کسی که به او ظلمی نموده، کارهایی انجام دهد که باعث اذیت آن طرف شود؛ چرا که این نوع برخورد هم، خود نوعی ظلم است که مورد نهی خداوند است: “مانا او (خداوند) ظالمان و ستمگران را دوست نمی دارد.