اخلاق مانند عمل نیست

اخلاق مانند عمل، یک حرکت بدنی نیست؛ بلکه یک امر درونی است. چون امری درونی است زشتی و زیبایی آن هم معلوم نیست؛ گاهی خود شخص زیبایی و زشتی آن را می داند ولی گاهی این امر برای خود شخص هم مستور است.

اخلاق بد درمان می شود

همان طور که یک بیماری رشد می کند اخلاق بد هم رشد می کند؛ و همان طور که یک بیماری با مراجعه به پزشک درمان می شود اخلاق بد هم درمان می شود؛ و همانطور که بیماری یا سلامتی جزء عوارض بدن هستند اخلاق بد یا اخلاق خوب نیز جزء عوارض نفس هستند.

منشأ اخلاق خوب و بد چیست؟

اخلاق انسان، منشأ و پایگاه دارد. منشأ اخلاق خوب و بد، عقیده خوب و بد است. عقیده خوب باعث پیدایش اخلاق خوب می شود؛ و عقیده بد باعث پیدایش اخلاق بد می شود.

حال اگر کسی اخلاق خوب داشت اما گرفتار رذایل اخلاقی شد ذات اقدس اله او را درمان می کند؛ اما اگر مبتلا به اخلاق بد بود و گرفتار رذایل شد خدا به او مهلت می دهد که آن را اصلاح کند، و اگر اصلاح نکرد خدا آن بدی ها را افزایش می دهد.

نجات افراد موحد

قرآن می گوید بنیاد برخی بر اساس رذیلت و نهاد برخی بر اساس خوبی ها است. برخی موحدانه می اندیشند؛ لذا معتقدند که خدایی هست. اگر کسی موحدانه به دنیا نگاه کرد سعی می کند نه به بیراهه برود و نه راه کسی را ببندد. چنین شخصی اگر هم لغزید خداوند متعال لطفی می کند و او را درمان می نماید و حتی اگر درون او رذیله ای ه مبود آن را جراحی میکند و قلبش را شفاف می کند و آنگاه او را وارد بهشت می کند.

مهلت به افراد ملحد

اما اگر کسی ملحدانه زندگی کند و عقیده اش باطل باشد مانند شخصی است که به یک تنور مشتعل نزدیک می شود و بالای تنور هم یک لایه نازک خاک وجود دارد. این فرد وقتی پا روی آن لایه گذاشت بدون تردید در آتش می افتد و می سوزد.

خیلی ها گرفتار رذایل اخلاقی هستند و به خاطر نداشتن بنیان محکم عقیدتی، با خرافات زندگی می کنند. چنین افرادی چون شانسی زندگی می کنند و عقیده هم ندارند، پا روی یک لایه خالی و در حال ریزش گذاشته اند.

بنابراین اگر کسی دارای عقیده بد بود باید بداند که یک بیماری خطرناک در درون او سرایت کرده و هر روز دارد افزایش پیدا می کند. خداوند سبحان به چنین فردی ابتدا مهلت می دهد و درمان و راه را به او نشان می دهد.

قرآن شفاء است

قرآن هر جا وارد شود شفاء می دهد. قرآن دارویی نیست که گاهی اثر کند و گاهی نکند؛ بلکه هر جا وارد می شود شفاء می د هد. ولی آنهایی که نمی آیند و از این دارو استفاده نمی کنند مطمئن باشند که خدا آنها را به حال خود رها نمی کند؛ بلکه کاری می کند که این بیماری و آن رذایل در تمام وجودشان فرا گیر شود.

چه وقت امید به نجات هست؟

ممکن است فردی از نظر بدنی سالم باشد؛ اما از نظر رذایل اخلاقی به جایی برسد که مجاری ادراکی خود را خفه کند و جایی را نبیند. چنین شخصی، هدف اصلی حیات را زنده به گور می کند و اهداف پلید را در غرایز خود قرار می دهد و در درونش دفن می کند.

بنابراین تکیه گاه اخلاق، “اعتقادات” است؛ اگر عقیده طیب و طاهر بود امید به نجات هست و اگر نبود امیدی به نجات نیست.