بر طبق فتوای مراجع تقلید و علمای اسلام، روزه گرفتن بر مریضی که روزه برای او ضرر قابل توجهى دارد واجب نیست.[1]
قرآن در این باره می فرماید: “هر کس از شما بیمار یا مسافر باشد تعدادى از روزهاى دیگر را (روزه بدارد)” [2].
اما باید توجه داشت که مریضی که مرضش چند سال طول می کشد، بعد از آن که خوب شد، برای سالهای که روزه نگرفته باید یک مد طعام ( گندم یا جو و مانند اینها) که تقریبا ده سیر است به فقرا بدهد.[3]
بله اگر انسان مرضى دارد که زیاد تشنه مىشود و نمىتواند تشنگى را تحمل کند یا براى او مشقت دارد، روزه بر او واجب نیست، و در صورتى که روزه گرفتن برای او امکان نداشته باشد، لازم نیست براى هر روز یک مد طعام بدهد، اما در صورتی که امکان دارد ولی همراه با سختی و مشقت است، دادن کفاره لازم است.[4]
بعبارت دیگر؛ اگر انسان مرضى دارد که زیاد تشنه مىشود و نمىتواند تشنگى را تحمل کند، یا براى او مشقت دارد، روزه بر او واجب نیست[5] ولى در صورت دوم [6] باید براى هر روز یک مد گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد[7]. و احتیاط واجب[8] آن است که بیشتر از مقدارى که ناچار است آب نیاشامد و چنانچه بعد بتواند روزه بگیرد، بنا بر احتیاط واجب باید روزههایى را که نگرفته قضا نماید.[9]
[1] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج 1، ص 966، مسأله 1743.
[2] بقره، 184.
[3]توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج 1، مسأله 1707.
[4] نجاة العباد (للإمام الخمینی)، ص: 168.
[5] (بهجت:) ولى اگر تا رمضان بعد بتواند روزه بگیرد واجب است قضاى آن را بگیرد و در صورت عدم توانائى واجب است براى هر روز یک مد طعام از گندم و جو و مانند اینها صدقه دهد.
(سیستانى:) ولى در صورت دوّم باید براى هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد و چنانچه بعد بتواند روزه بگیرد، واجب نیست قضا نماید.
[6] (گلپایگانى، صافى:) و بلکه در صورت اول هم بنا بر احتیاط لازم ..
[7] (خوئى، تبریزى، زنجانى، فاضل:) باید براى هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد… .
[8] (خوئى، گلپایگانى، تبریزى، زنجانى، فاضل، صافى:) احتیاط مستحب… .
[9] (مکارم:) مسأله روزه بر کسانى که مبتلا به بیمارى استسقاء هستند، یعنى زیاد تشنه مىشوند و توانایى روزه گرفتن را ندارند و یا براى آنها بسیار مشکل است، واجب نیست ولى باید براى هر روز یک مد طعام که در مسأله قبل [ (1725)] به آن اشاره شد کفاره بدهند و بهتر است که بیش از مقدار ضرورت آب نیاشامند و اگر بعداً بتوانند قضا کنند احتیاط واجب قضا کردن است. توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج1، ص: 957، مسأله 1727.