وَ قاتِلوهُم حَتّی لا تَکُونَ‌ فِتنَةٌ وَ‌ یَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلّهِ…[۱]
با آنان پیکار کنید تا فتنه برچیده شود و دین همه‌اش مخصوص خدا باشد.

آیه فوق دلالت دارد بر اینکه باید شرک و کفر ریشه‌کن شود و دین تماماً مخصوص خدا باشد و هیچ‌مشرکی در روی زمین نماند، جز آنکه کشته شده یا داخل در دین اسلام شود. این هدف هنوز تحقق نیافته است، درحالی‌که باید تحقق یابد و فتنه از روی زمین برچیده شود و دین خالص برای خدا گردد.

مطابق روایات، این هدف در عصر ظهور امام مهدی‌ علیه‌السلام تحقق خواهد یافت. همان‌گونه که در آیه «هُوَ الَّذِى أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَ دِینِ الْحَقّ ِ لِیُظْهِرَهُ عَلىَ الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُون»[۲] نیز به آن اشاره شد.

آلوسی ذیل آیه فوق می‌گوید: «مقصود آن است که همه ادیان باطل از بین برود؛ یعنی یا اهل ادیان از بین رفته و هلاک شوند و یا از ترس و جهات دیگر به دین اسلام بازگردند».[۳]
آنگاه می‌گوید: «گفته شده که تأویل آیه تاکنون محقق نشده است، و در هنگام ظهور حضرت مهدی‌ علیه‌السلام تأویل آن خواهد آمد. در آن عصر هیچ مشرکی بر روی زمین باقی نخواهد ماند».[۴]

از امام صادق‌ علیه‌السلام درمورد آیه فوق سؤال شد، حضرت فرمود:

لم یجیء تأویل هذه الآیة و لو قد قام قائمنا بعد سیری من یدرکه ما یکون من تأویل هذه الآیة و لیبلغنّ دین محمد صلی‌الله علیه و آله ما بلغ اللیل حتی لا یکون مشرک علی ظهر الارض…[5]
هنوز تأویل آیه نیامده است و اگر قائم ما قیام کند، زود است کسانی که او را درک می‌کنند، تأویل این آیه را نبینند. البته دین محمد به تمام نقاطی که شب پوشش آرام‌بخش خود را بر آن می‌افکند خواهد رسید تا اینکه در سراسر زمین، شرک و بت‌پرستی باقی نماند.

—————————————————————————–

پی‌نوشت‌ها

۱. انفال: ۳۹.

۲. توبه: ۳۳.

۳. روح‌المعانی، آلوسی، ج۹، ص۱۷۴.

۴. همان.

۵. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۲۰، ص۳۰۳.