برهان نظم مربوط به ساختمان موجودات است. وضع ساختمان موجودات حکایت میکند که سازنده اینها یا خود عاقل و شاعر و مدبر بوده است یا تحت تدبیر و تسخیر یک اراده ای بوده است. مسأله هدایت از این مهمتر است؛ مربوط به کار اشیاء است، مربوط به کار موجودات است، یعنی موجودات پس از ساخته شدن، کاری که می‎کنند عجیب است. این کار نشان می‎دهد که یک چیز دیگری، یک نوری، یک جاذبه‎ای ـ هر چه می‎خواهید اسمش را بگذارید ـ وجود دارد که او را در کار خودش هدایت و رهبری می‎کند.
ممکن است کسی بگوید که هدایت یک امر جدا از برهان نظم نیست، چون هدایت مربوط به کار اشیاء است؛ کسی بگوید نوع کاری که اشیاء انجام می‎دهند لازمة جبری ساختمان اشیاء است، یعنی مثل این است که ما دربارة اتومبیل در دو قسمت نباید بحث کنیم: یکی اینکه بگوییم این اتومبیل یک ساختمان و سازمان منظمی دارد، دیگر اینکه کارش را چه جور انجام می‎دهد؛ کارش یک چیز علیحده‎ای نیست. این سازمان اگر این‎جور منظم شد، لازمة قهری و جبری‎اش همین کاری است که اتومبیل انجام می‎دهد؛ یک چیز علیحده‎ای نیست. امّا نه، ما این را می‎خواهیم بیان کنیم که [هدایت] زائد بر این است. اصل هدایت نشان می‎دهد که طرز کار اشیاء نتیجة جبری ساختمان مادی آنها نیست؛ باز یک جاذبه و یک کششی وجود دارد که همان جاذبه و کشش است که اشیاء را در مسیری که می‎روند هدایت می‎کند.
مجموعه آثار شهید مطهری ج4 – توحید،شهید مطهری
به نقل از سایت تبیان