در آموزه‌های دینی و تعالیم اسلامی و قانون مدنی کشورمان حقوق و وظایف شرعی و قانونی برای زن و شوهر ذکر شده است که رعایت آن بر زن و شوهر لازم است و در صورت تخطی برای طرف مقابل حق اعتراض وجود دارد، اما بقیه موارد در حیطه علم اخلاق قرار می گیرد که رعایت کردن آن در شادکامی و میزان رضایت از زندگی زناشویی مطلوب و پسندیده است، ولی الزامی نیست.
حقوق و وظایف اختصاصی واجب زن
1. تمکین جنسی و اطاعت از شوهر در این خصوص مگر در مواردی که زن عذر شرعی دارد؛
2. عدم خروج از منزل بدون اذن و اجازه شوهر؛
3. نذر با اذن و اجازه شوهر.
در مورد نذر برخی مراجع مانند مرحوم امام خمینی (قدس سره) و مقام معظم رهبری فرموده اند: «زن اگر از مال خودش هم بخواند چیزی نذر کند باید از شوهر اجازه بگیرد برخی هم فرموده اند اگر نذرش مزاحم حقوق شوهر باشد باید اجازه بگیرد در غیر این صورت اجازه لازم نیست» البته هرکس باید به فتوای مرجع خودش عمل کند.
علاوه بر این در قرآن کریم به خوش رفتاری و داشتن رفتاری شایسته و بایسته به همسر حتی هنگام بروز اختلاف و اقدام به طلاق و جدایی تأکید و سفاش شده است.
در این میان احترام به شوهر و حفظ حرمت وی از تأکید بیشتری برخوردار است. امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «سَعِیدَةٌ سَعِیدَةٌ امْرَأَةٌ تُکْرِمُ زَوْجَهَا وَ لَا تُؤْذِیهِ وَ تُطِیعُهُ فِی جَمِیعِ أَحْوَالِه» (1)؛ «خوشا به سعادت و خوشا به سعادت آن زنی باد که شوهرش را تکریم کند و به او آزار نرساند و همیشه از شوهرش فرمانبری کند».
این مسئله تا بدان جا اهمیت دارد که رضایت پروردگار منوط به رضایت شوهر شده است. امام باقر (علیه‌السلام) می‌فرماید: «وَ لَا شَفِیعَ لِلْمَرْأَةِ أَنْجَحُ عِنْدَ رَبِّهَا مِنْ رِضَا زَوْجِهَا» (2)؛ «برای زن هیچ شفیعی نزد پروردگارش به اندازه رضایت شوهرش سودمندتر نیست».
پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) می‌فرمایند: «طُوبَى لِامْرَأَةٍ رَضِیَ عَنْهَا زَوْجُهَا» (3)؛ «خوشا به حال زنی که شوهرش از او راضی باشد».
با این اوصاف هر مقدار زن به شوهرش احترام و خدمت کند و سعی در کسب رضایت او کند، پسندیده است و مأجور خواهد بود.
البته باید توجه داشت که این گونه روایات دوطرفه است؛ یعنی اینکه همان طور که به زنان سفارش به تکریم و گرامیداشت شوهرانشان شده است به مردان نیز توصیه اکید به احترام و حفظ حرمت همسرانشان شده است و به نوعی باید احترام متقابل بین زن و شوهر حاکم باشدو اگر مرد وظایف خود را انجام ندهد و در بعضی از مواقع زن می تواند از شوهر در مراجع قانونی شکایت کند .
پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) می‌فرمایند: «إنَّ الرَّجُلَ لَیُؤجَرُ فى رَفعِ اللُّقمَةِ إلی فِى امرَأتِهِ» (4)؛ «مردی که به طرف دهان همسرش لقمه‌ای بالا ببرد، پاداش می‌برد».
پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) می‌فرمایند: «لِلرَّجُلِ عَلَى المَرْأَةِ أَنْ تَلْزَمَ بَیْتَهُ وَ تَوَدَّدَهُ وَ تُحِبَّهُ وَ تُشْفِقَهُ وَ تَجْتَنِبَ سَخَطَهُ وَ تَتَّبِعَ مَرْضَاتَهُ وَ تُوفِیَ بِعَهْدِهِ وَ وَعْدِه » (5)؛ «حق مرد بر همسرش این است که زن ملازم خانه او باشد و به شوهرش دوستی، محبت و دلسوزی کند و از خشم وی دوری گزیند و آنچه را مورد رضایت اوست انجام دهد و به پیمان و وعده وی وفادار باشد.
حقوق زن نسبت به مرد:
1. تهیه غذا،
2. تهیه پوشاک،
3. تهیه وسایل مورد نیاز خانه،
4. تهیه مسکن،
5. حق آمیزش و همخوابى،
پی‌نوشت‌ها:
1. حر عاملى، محمد بن حسن ، وسائل الشیعة، قم : مؤسسة آل البیت علیهم السلام، 1409ق، ج16، ص280.
2. همان، ج20، ص222.
3. همان، ج20، ص213.
4. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، قم: دارالحدیث، 1379،ج5، ص101.
5. نورى، حسین بن محمد تقى، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل ، قم : مؤسسة آل البیت علیهم السلام ، 1408ق ، ج14، ص244.