ابتدا لازم است در خصوص عقاید فرقه اهل حق توضیحاتی را ارائه دهیم: در بین فرقه های اهل حق کسانی هستند که به الوهیت برخی مخلوقات مثل حضرت علی (ع) عقیده دارند، اینها قطعاً کافرند، در بین آنها گویا کسانی هم هستند که به الوهیت مخلوقات قائل نیستند، اگر اینها منکر دیگر ضروریات دین اسلام هم نباشند مسلمان خواهند بود؛ لکن به نظر می رسد که بسیاری از اینها منکر ضروریات دین هستند مثلا برخی از آنها شرب خمر را حلال می دانند یا به روزه به آن شکلی که اسلام گفته است اعتقاد ندارند و ؛ مشکلی که در مورد اهل حق وجود دارد این است که آنها دارای فرقه های بسیار متعددند و حکم کردن در مورد همه آنها به یک صورت درست نخواهد بود. مشکل دیگر در مورد این فرقه ها این است که آنها عقائد خود را فاش نمی کنند و به اصطلاح خودشان حفظ اسرار می کنند لذا اطلاع از عقائد آنها کارآسانی نیست چون در مواجهه با مسلمین عقائد خلاف خود را انکار می کنند.«تناسخ » یعنى حلول روح از قالبى مادّی به قالب مادّی دیگر، که در مذهب اهل حق سنگ اساس عقاید ایشان است. حلول ذات را «دونادون » گویند. به عقیده ایشان در تن هر کس ذره اى از ذرات الهى موجود است، و ظهور روحانى حق در صورت جسمانى پاکان و برگزیدگان، همیشه در گردش مى باشد، و آن را گردش مظهر به مظهر نامند. در این باره آنان معتقد به هفت جلوه پیاپی اند و مى گویند هر بار خداوند حق تعالى با چندتن از فرشتگان مقرب خدا، به صورت اتحاد در بدنهاى خاکى «حلول » مى نماید، این «حلول » به منزله لباس پوشیدن و کندن است، که آن را به فارسى جامه و به ترکى «دون » گویند و همانست که در فلسفه برهمایى هندوئى «کارما» آمده است.چنان که در کتاب «سرانجام » آمده است، «خداوند در ازل درون درى مى زیست، و سپس براى نخستین بار تجسم یافت، و به صورت شخصى به نام خاوندگار یا کردگار جهان ، مجسم شد، و بار دوم به صورت على (ع) ظاهر گشت.»اهل حق نامهای بچه های خود را معمولاً با نام علی(ع) ختم می کنند. و درباره حضرت على (ع) مى گویند، که او تجلى ذات خداست، و وى را «مظهر» تمام و کمال خدا مى دانند، و اوست که در هر دوره و عصرى ظهور کرده…این فرقه در خوردنیها و آشامیدنیها، محرّمات ندارند، بنابراین از خوردن گوشت خوک و یا نوشیدن شراب باکی ندارند که این بر خلاف عقاید اسلام است. با توجه به عقاید فرقه اهل حق و براساس آموزه های دین مبین اسلام و اصول قانون اساسی، این فرقه ضاله شناخته شده و رسمیت ندارد از این رو در انجام امور مربوط به مذهب و مرام خویش و یا تبلیغ عقاید و اعتقادات خود آزادی ندارد و بسیاری از حقوق و امتیازاتی که در مورد سایر ادیان رسمی وجود دارد در مورد این فرقه وجود ندارد؛ به عنوان نمونه نمی توانند دفاتر ازدواج و طلاق براساس تعالیم خودشان داشته باشند یا قواعد ارثی را غیر از قواعد رسمی کشور اجرا کنند یا مدارس بهایی تأسیس نمایند و همچنین براساس ماده 14 قانون استخدام کشوری، از استخدام افراد این فرقه و امثال آن در دستگاه های دولتی جلوگیری می شود. حال آن که در این قبیل امور و احوال شخصیه و در تعلمیات دینی، ادیان رسمی آزاد هستند (حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، سید محمد هاشمی، نشر دادگستر، 1378، صص 193 – 183). قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که تبلور ارزشها در یک جامعه اسلامی و ثمره تلاش و مجاهدت ملت قهرمان ایران می باشد اقلیت های دینی را در اصل سیزدهم اینگونه تعریف کرده است : (ایرانیان زرتشتی ، کلیمی، مسیحی تنها اقلیت های دینی شناخته می شوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آئین خود عمل می کنند) براساس اصول اسلامی، انسانی و قانون اساسی، افراد این قبیل فرقه ها، علی رغم فساد عقیده و رسمیت نداشتن از یکسری حقوق مانند حق حیات، تأمین امنیت، شغل، مسکن، آموزش و پرورش رایگان، تأمین اجتماعی، دادخواهی، حق انتخاب وکیل و نظایر آن، برخوردارند (همان). و تا زمانی که مرتکب جرایم قانونی و اخلال در نظم و امنیت جامعه نشده اند و یا دست به توطئه چینی بر علیه مذهب و نظام اسلامی نشده اند، از حقوق فوق برخوردار می باشند. که این خود بیانگر اوج رأفت، تسامح و سعه صدر نظام اسلامی در برخورد با این گونه فرق است.
در ادامه جهت روشن شدن هر چه بیشتر ماهیت این فرقه چند نمونه از استفتائات رهبر معظم انقلاب،‌ امام خامنه ای، در خصوص فرقه اهل حق را بیان می کنیم:
س317: فرقه اى وجود دارد که خود را «على‌اللهى» مى نامند، یعنى امیرالمومنین على بن ابى طالب(علیه‌السلام) را خدا دانسته و به دعا و طلب حاجت به جاى نماز و روزه اعتقاد دارند. آیا اینها نجس هستند؟
ج: اگر اعتقاد داشته باشند که امیر المومنین على بن ابى طالب(علیه‌السلام) خدا است «تعالى الله عن ذلک علوا کبیرا»، حکم آنها مانند غیر مسلمانهایى است که اهل کتاب نباشند، یعنى کافر و نجس مى باشند.
س 318: فرقه اى وجود دارد که خود را «على‌اللهى» مى نامند و معتقدند که حضرت على(علیه‌السلام) خدا نیست ولى کمتر از خدا هم نیست، این گروه چه حکمى دارند؟
ج: اگر قائل به شریکى براى خداوند واحد منان متعال نباشند، حکم مشرک را نخواهند داشت.
س 319: آنچه را که از طرف شیعیان دوازده امامى براى امام حسین(علیه‌السلام) یا اصحاب کساء(صلوات الله علیهم اجمعین) نذر مى شود، آیا جایز است به مراکزى که محل اجتماع پیروان فرقه «على اللهى» است داده شود، بنحوى که باعث احیاء این مراکز گردد؟
ج: اعتقاد به خدا بودن مولى‌الموحدین(علیه الصلوة والسلام) عقیده باطلى است و موجب مى شود که کسى که به آن اعتقاد دارد، از اسلام خارج گردد. کمک به ترویج این عقیده فاسد حرام است؛ بعلاوه مصرف مال نذرى در غیر مورد نذر جایز نیست.
س 326: اهل روستایى که من در آن تدریس مى کنم، نماز نمى خوانند؛ زیرا از فرقه اهل حق هستند و ما مجبور به خوردن غذا و نان آنها هستیم. چون شب و روز در آن روستا اقامت داریم، آیا نمازهاى ما اشکال دارد؟
ج: اگر توحید و نبوت و هیچ‌یک از ضروریات دین اسلام را انکار نکنند و معتقد به نقصى در رسالت رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) نباشند، حکم به کفر و نجاست آنها نمى شود. در غیر این صورت باید هنگام تماس با آنها یا خوردن غذاى آنان، مسأله طهارت و نجاست مراعات شود.
دیدگاه مراجع عالیقدر در مورد این فرقه:
حضرت آیت الله مکارم شیرازی: همه آنها انحرافاتی دارند و آنها فرق مختلفی هستند. بعضی شهادتین یعنی توحید و نبوت را قبول دارند آنها پاک هستند و معاشرت با این دسته جایز است مگر این که سبب تقویت این گروه منحرف گردد.
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی: فرقه مذکوره منحرفند و معاشرت با آنها مضر است مگر برای کسی که احتمال عقلائی بدهد که در معاشرت ها می تواند آنها را هدایت نماید و در هر حال اگر حضرت امیرالمومنین را واقعا خدا بدانند مشرک و نجسند و ازدواج با آنها باطل است.
حضرت آیت الله فاضل لنکرانی: اگر حضرت امیر (ع) را خدا بدانند یا منکر یکی از ضروریات دین شوند نجس می باشند و الا محکوم به اسلام و طهارت می باشند.
حضرت آیت الله بهجت: محکوم به نجاست اند. حضرت آیت الله سیستانی: اگر منکر ضروریات دین نباشند محکوم به طهارتند ولی به هر حال از فرقه ضاله هستند.