آرتریت گیجگاهی

 آرتریت گیجگاهی (Giant cell arteritis) در حقیقت التهاب غشای پوشاننده شریان ها است. در اغلب اوقات شریان ها در سر فرد خصوصاً گیجگاه ها درگیر این بیماری خواهد شد. به همین خاطر به بیماری التهاب سرخرگی غول یاخته ای، آرتریت گیجگاهی نیز گفته می شود.

ابتلا به آرتریت گیجگاهی معمولاً باعث بروز علائمی مثل سردرد، حساسیت پوست سر، درد فک و مشکلات بینایی در فرد خواهد شد. این بیماری جدی بوده در صورت درمان نشدن این بیماری ممکن است منجر به نابینایی فرد مبتلا شود.

درمان سریع با داروهای کورتیکواستروئیدی معمولاً علائم شریانی بیماری آرتریت گیجگاهی را تسکین داده و ممکن است مانع بروز نابینایی شود. به احتمال زیاد بعد از شروع روند درمانی وضعیت بهتری خواهید داشت اما ممکن است حتی با وجود درمان بازهم بیماری عود کند. در نتیجه در طی دوران درمان با کورتیکو استروئیدها بازهم باید برای معاینه به پزشک مراجعه کرده و تحت نظر باشید.1
 

علت آرتریت گیجگاهی

در صورت ابتلا به بیماری آرتریت گیجگاهی، غشای پوشاننده داخل شریان ها ملتهب و متورم خواهد شد. این تورم باعث کاهش روند جریان خون داخل رگ های خونی شده و در نتیجه میزان خون، اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز کمتر از میزان مورد نیاز به بافت های بدن شما خواهد رسید.

تقریباً هر شریان بزرگ یا متوسطی ممکن است در جریان این بیماری دچار آسیب دیدگی شود، اما تجربه نشان داده است که تورم ناشی از این بیماری بیشتر شریان های موجود در گیجگاهی سر را درگیر خواهد کرد. گیجگاهی در قسمت جلویی گوش ها قرار گرفته و تا پوست سر ادامه پیدا می کند.

علت اصلی التهاب این شریان ها به طور دقیق مشخص نیست اما تصور بر این است که سیستم ایمنی بدن به دیواره شریان ها حمله کرده و موجب التهاب آن ها می شود. برخی از ژن ها و عوامل محیطی نیز ممکن است احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.1

علائم بیماری آرتریت گیجگاهی

آرتریت سلول غول آسا یا آرتریت سلول ژآنت در بیشتر موارد از نظر بالینی با مجموعه علائم زیر شروع می شود:

تب.

کم خونی یا آنمی.

ESR بالا.

سردرد.

تاری دید.

همه ی علائم بالا در یک بیمار با سن بیشتر از ۵۰ سال می تواند نشان دهنده ی واسکولیت آرتریت گیجگاهی یا تمپورال باشد.

سایر علائم این واسکولیت عبارت اند از:

احساس کسالت و خستگی.

بی اشتهایی.

کاهش وزن.

تعریق.

دردهای مفصلی یا آرترالژی.

پلی میالژی روماتیکا.2
 

عوامل خطر آرتریت گیجگاهی

عوامل متعددی می تواند احتمال ابتلا به بیماری آرتریت گیجگاهی را افزایش دهد.

این عوامل شامل موارد زیر می شود:
 

جنسیت

احتمال ابتلای زنان به این بیماری تقریباً دو برابر بیشتر از مردان است.
 

سابقه خانوادگی

گاهی اوقات این بیماری در بین خانواده ها شیوع خواهد داشت.
 

نژاد و منطقه جغرافیایی

این بیماری بیشتر در بین سفید پوستان جمعیت اروپای شمالی یا نژادهای اسکاندیناوی شایع است.
 

پلی میالژی روماتیکا

ابتلا به بیماری پلی میالژی روماتیکا احتمال ابتلای فرد به بیماری آرتریت گیجگاهی را تا حد قابل توجهی افزایش خواهد داد.
 

سن

بیماری آرتریت گیجگاهی تنها افراد بزرگسال و بالغ را درگیر کرده و به ندرت ممکن است فردی زیر 50 سال به این بیماری مبتلا شود. بیشتر افراد مبتلا به این بیماری در سنین بین 70 تا 80 سال شروع به بروز علائم و نشانه های این بیماری می کنند.1

تشخیص بیماری آرتیت گیجگاهی (تمپورال)

تشخیص آرتریت سلول غول آسا یا آرتریت سلول ژآنت و پلی میالژی روماتیکا، اغلب از طریق نشان دادن وجود تب، کم خونی و ESR بالا با یا بدون علائم پلی میالژی روماتیکا در یک بیمار با سن بیش از ۵۰ سال به انجام می رسد.

بیوپسی شریان تمپورال، تشخیص آرتریت گیجگاهی را قطعی می کند. از آنجا که درگیری رگ ممکن است قطع قطعه باشد، نمونه برداری یا بیوپسی از یک قطعه ی ۳ تا ۵ سانتی متری همراه با تهیه برش های متوالی از نمونه های بیوپسی، احتمال تشخیص را افزایش می دهد.

اولتراسونوگرافی شریان تمپورال در تشخیص بیماری مفید است. در صورت وجود علائم و نشانه های چشمی نظیر تاری دید، کاهش دید و یا حتی نابینایی، نمونه برداری یا بیوپسی از شریان تمپورال هر چه سریع تر باید انجام شود و تحت این شرایط، درمان نباید تا پس از نمونه برداری به تعویق بیفتد.

در همین رابطه گزارش شده است که نمونه برداری یا بیوپسی از شریان تمپورال ممکن است حتی پس از ۱۴ روز درمان با گلوکوکورتیکوئید (کورتون نظیر پردنیزولون یا پردنیزون)، وجود واسکولیت را مشخص کند. همچنین پاسخ به درمان آرتریت گیجگاهی یا تمپورال با گلوکوکورتیکوئید (کورتون نظیر پردنیزولون یا پردنیزون ) و کاهش علائم نظیر سردرد، تاری دید و خستگی فک، می تواند تشخیص بیماری را قطعی کند.

درگیری و گرفتاری رگ های بزرگ بدن می تواند با توجه به علائم مربوطه و یافته های حاصل از معاینه فیزیکی مانند ضعیف شدن نبض ها یا پیدایش بروئی ها مطرح گردد، و از طریق تصویربرداری از رگ ها (غالبا از طریق MRI یا CT) مسجل می شود.2
 

عوارض آرتریت گیجگاهی

اگر درمان صورت نگیرد ممکن است عوارض جدی و بالقوه تهدید کننده حیات ایجاد شود. آنها شامل موارد زیر هستند:

التهاب و آسیب سایر رگ های خونی بدن

توسعه آنوریسم ها از جمله آنوریسم آئورت

از دست دادن بینایی

ضعف عضلات چشم

نابینایی

سکته مغزی

آنوریسم آئورت می تواند منجر به خونریزی داخلی گسترده شود. در صورت عدم درمان آرتریت گیجگاهی، مرگ نیز می تواند رخ دهد. با پزشک خود در مورد راه های به حداقل رساندن هرگونه عوارض ناشی از بیماری صحبت کنید.3
 

درمان آرتریت گیجگاهی

این وضعیت درمان قطعی ندارد؛ بنابراین، هدف از درمان، به حداقل رساندن آسیب بافتی است که می تواند به دلیل جریان خون ناکافی ناشی از این بیماری ایجاد شود.

اگر پزشک به آرتریت گیجگاهی مشکوک باشد، درمان باید سریعاً شروع شود، حتی اگر نتایج آزمایش هنوز این تشخیص را تأیید نکرده باشد. پزشک ممکن است از کورتیکواستروئیدهای خوراکی استفاده کند. کورتیکواستروئیدها می توانند خطر ابتلا به برخی شرایط پزشکی مانند موارد زیر را افزایش دهند:

پوکی استخوان

فشار خون بالا

ضعف عضلانی

گلوکوم

آب مروارید

سایر عوارض جانبی احتمالی دارو ها شامل موارد زیر است:

افزایش وزن

افزایش قند خون

نازک شدن پوست

افزایش کبودی

کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن

مشکلات خواب

در مورد راه های به حداقل رساندن این عوارض جانبی با پزشک خود صحبت کنید.

پزشک ممکن است برای درمان علائم اسکلتی عضلانی، آسپرین تجویز کند.

درمان به طور معمول یک تا دو سال ادامه دارد. در حالی که شما تحت درمان با کورتون قرار می گیرید، مهم است که به طور منظم معاینات خود را انجام دهید. پزشک باید بر پیشرفت درمان نظارت کند و همچنین نحوه برخورد بدن شما با درمان را کنترل کنند. استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها می تواند اثرات مضر بر روی استخوان ها و سایر عملکردهای متابولیکی داشته باشند.

اقدامات زیر به طور کلی به عنوان بخشی از درمان توصیه می شود:

مصرف مکمل های کلسیم و ویتامین D 

ترک سیگار

انجام ورزش های هوازی مانند پیاده روی

غربالگری منظم چگالی استخوان

چک کردن قند خون

پس از اتمام دوره درمانی، هنوز باید تحت نظر باشید. این امر به این دلیل است که این بیماری می تواند عود کند.3

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.extern.ir
3.www.cafepezeshki.ir