عقب زدگی زانو

درد و صدمات زانو یکی از آسیب های بسیار شایع در سراسر جهان است که بیشتر افراد فعال و ورزشکاران را درگیر می کند. عقب زدگی زانو (Hyperextended knee) در حقیقت نوعی آسیب دیدگی زانو است که در نتیجه خم شدن بیش از حد زانو به سمت عقب اتفاق میفتد. غالباً این آسیب دیدگی دردناک بوده و قابل درمان است. عقب زدگی زانو معمولاً زمانی اتفاق میفتد که بیشترین فشار به زانو وارد می شود.

به عنوان مثال به زمین نشستن بعد از پریدن یا توقف ناگهانی بعد از دویدن از جمله مواردی است که می تواند باعث بروز عارضه عقب زدگی زانو در فرد شود. با توجه به ذات این نوع آسیب دیدگی، ورزشکاران بیش از دیگران در معرض این عارضه قرار خواهند داشت. بعد از بروز این آسیب دیدگی فرد ممکن است دچار تورم، درد متوسط تا شدید و آسیب دیدگی بافت نرم اطراف زانو شود.1
 

دلایل عقب زدگی زانو

شلی ذاتی لیگامان های مفصل زانو

ضعف عضله چهارسر ران

بی ثباتی مفصل زانو به علت آسیب لیگامان و کپسول مفصلی

راستای نامناسب استخوان‌های Femur و Tibia که در تشکیل مفصل اصلی زانو شرکت می‌کنند.

بدجوش خوردن به دنبال شکستگی استخوان‌های اطراف مفصل زانو

ضعف عضلات اکستانسور مفصل ران

ضعف عضله گاستروکنمیوس

آسیب نورون حرکتی فوقانی(به عنوان مثال فلج نیمه بدن به دنبال یک ضایعه عروقی مغز)

آسیب نورون حرکتی تحتانی(مثلا گاهی در نشانگان پس از فلج اطفال)

اختلاف طول اندام‌های تحتانی

عقب زدگی مادرزادی زانو

بیماری ام اس(مالتیپل اسکلروزیس)

دیستروفی عضلانی

گاهی به علت فلج مغزی

محدود شدن حرکت مچ پا به سمت بالا(یعنی دورسی فلکشن)

ضعف عضله پوپلیتئوس.2

علائم عقب‌زدگی زانو  چیست؟

علائم آسیب‌های عقب‌زدگی زانو بسته به شدت فشار، میزان عقب‌رفتگی زانو و آسیب‌دیدگی ساختار زانو متغییر است. شایع‌ترین علائم آسیب‌های هایپراکستنشن زانو عبارتند از:
 

درد زانو

درد موضعی زانو پس از آسیب‌دیدگی آن یکی از علائم شایع است. این درد بنا به گفته‌ی افراد معمولا خفیف یا شدید و در قسمت پشت زانو است و یا گاهی‌اوقات اگرساختار‌های قدامی زانو آسیب دیده‌ باشند این درد بصورت نیشگون در قسمت جلویی زانو نیز حس‌می‌شود.

درد زانو می‌تواند در آسیب‌‌دیدگ‌های نسبتا جزئی که در آن آسیب کمتری به ساختار زانو وارده شده است دردی خفیف تا متوسط باشد و یا در صورتی که بافتهای نرم مانند رباط‌ها پاره‌شده‌ باشند ممکن‌است شدت آن متوسط تا شدید باشد.

ورم و کبودی زانو

ورم و کبودی زانو یکی دیگر از علائم شایع در عقب‌زدگی زانو است. اگر یکی از رباط‌ها بطور کامل پاره‌شود در این صورت بلافاصله و در عرض یکی دو ساعت زانو ورم و کبود شده و در اغلب مواقع شدت آن زیاد است. اگر شدت آسیب‌دیدگی جزئی باشد مثل کشیدگی درجه ۱ یا ۲ رباط یا تخریب غضروف، این ورم وکبودی به تدریج و ظرف ۲۴ الی ۴۸ ساعت آینده و عموما بصورت نسبتا خفیف نمایان‌می‌شود.
 

بی‌ثباتی زانو

ممکن‌است که پس ازعقب‌زدگی زانو، مفصل زانو به هنگام ایستادن و یا راه‌رفتن بی‌ثبات شود به طوری که ممکن‌است احساس‌کنید پاهایتان کاملا خم‌می‌شود و یا توانایی ایستادن بر روی آنها را ندارید. این حالت معمولا نشان‌دهنده‌ی این است که یک یا چند لیگامان زانو، غالبا لیگامان صلیبی قدامی پاره شده‌ است.
 

محدودشدن حرکات زانو

ممکن‌است که پس از عقب‌زدگی زانو بنا به انباشت مایعات در مفصل دامنه‌ی حرکات زانو محدود شود. هرچه شدت ورم زانو بیشتر باشد به همان اندازه نیز دامنه‌ی حرکات زانو محدودتر می‌شود.
 

صدا دادن زانو

هایپراکستنشن زانو با صدا دادن زانو همراه است و حس سوزش معمولا بیانگر پارگی (کامل) یکی از رباط‌ها است. در بیشتر موارد لیگامان صلیبی قدامی است که پاره‌می‌شود و باعث ورم سریع و بی‌ثباتی چشمگیری در زانو می‌گردد.3
 

چه روشهایی برای درمان عقب‌زدگی زانو وجود دارد؟ 

درمان عقب‌زدگی زانو به شدت آسیب‌دیدگی بستگی‌دارد اما بهترین روش‌ درمانی از نظر هزینه برای شروع عبارتند از:
 

مراقبت و استراحت

مراقبت از زانو در برابر آسیب‌های بیشتر بسیار مهم است. بدین منظور می‌توانید تا مدتی از عصا و یا بریس‌های زانو استفاده‌کنید. همچنین به علت کشیدگی رباط زانو، عقب‌زدگی می‌تواند دچار شل‌شدن عضله نیز شود. به عبارتی دیگر فرد در معرض خطر آسیب‌های بزرگتری در قسمت زانو قرار دارد لذا مراقبت از زانو در برابر صدمات بیشتر بسیار حائز اهمیت است.

در این شرایط لازم است که تا مدتی از ورزش‌کردن بپرهیزید تا درد و ورم زانو فروکش‌کند اما این به این معنا نیست که هیچگونه فعالیتی نداشته باشید. ورزش‌های سبک و آرام نه تنها برای حفظ انعطاف‌پذیری و قدرت زانو بسیار ضروری هستند بلکه به کاهش ورم آن نیز کمک‌می‌کنند. به هنگام استراحت، زانوی خود را بطور کامل صاف‌کنید تا از خشک‌ و سفت‌شدن آن پیشگیری‌کنید.
 

استفاده از یخ

گذاشتن یخ بطور منظم بر روی زانوی عقب‌رفته می‌تواند به کاهش درد و ورم آن کمک‌کند. هر چه زودتر ورم زانو فروکش‌کند به همان اندازه نیز زودتر توانایی حرکتی، قدرت و ثبات زانوی خود را به دست می‌آورید. طرز قرار دادن صحیح یخ بر روی زانو بسیار مهم است. ماندن یخ به مدت زیادی بر روی زانو  و تماس مستقیم آن با پوست می‌تواند باعث بدترشدن اوضاع شود.
 

استفاده از زانوبند

یکی دیگر از روش‌های عالی برای کاهش ورم زانو استفاده از زانوبند است. زانوبند تکیه‌گاهی آرام برای زانوی عقب‌رفته است. زانوبندها طوری طراحی شده‌اند که به آرامی به زانو فشار وارده‌ کرده و باعث محدودشدن و کاهش مایعات اضافی در زانو می‌شوند.
 

بالاگرفتن پاها 

شاید ساده به نظر برسد اما بالاگرفتن پاها به هنگام استراحت به کاهش ورم زانو کمک‌می‌کند. در این حالت زانو از تکه‌گاهی برخوردار است و از آنجا که از در ارتفاعی بالاتر از سطح قلب قرار دارد بیشترین بهره را می‌برد. در این حالت جاذبه زمین به دورشدن مایعات از زانو کمک‌می‌کند بدین صورت این مایعات جذب سایر قسمت‌های بدن می‌شوند.

استفاده از دارو 

شاید پزشک مجبور باشد برای کاهش درد و ورم زانو مصرف مسکن‌ ها و داروهای ضدالتهابی را تجویزکند.
 

عمل جراحی 

اگر یکی از رباط‌های زانو به ویژه رباط صلیبی قدامی بر اثر عقب‌رفتگی زانو پاره شود در این صورت شاید برای ترمیم تاندون پاره‌شده نیاز به عمل جراحی باشد. در این شرایط باتوجه به شدت پارگی یا رباط ترمیم‌می‌شود و یا رباطی دیگر به کمک پیوند جایگزین آن می‌شود. روند بهبودی پس از جراحی کند است اما از طریق بازپروری صحیح می‌توان دوباره بهبودی کامل خود را بدست‌آورد.3
 

ورزش عقب زدگی زانو

با توجه به علل و عوارض عقب زدگی زانو ورزش در درمان این بیماران نقش مهمی خواهد داشت.

در ورزش عقب زدگی زانو نه تنها قدرت و طول عضلات اصلاح می شود ، بلکه تعادل و ثبات مفصلی بیمار نیز افزایش خواهد یافت .

همچنین الگوی راه رفتن بیمار باید اصلاح شود. این تمرینات شامل مجموعه ای از تمرینات ثبات مرکزی ، تمرینات تقویتی عضلات چهار سر رانی ،همسترینگ، گاستروکنمیوس و پوپلیتئوس ، تمرینات کششی عضله چهار سر رانی و سولئوس ، تمرینات حس عمقی ، تمرینات تعادلی و همچنین تمرینات باز آموزی الگوی راه رفتن بیمار می باشد.

ممکن است درمان های همراه همانند درمان های دستی برای افزایش ثبات و هماهنگی ، بهبود قدرت و یا آزاد سازی و افزایش طول عضلات درگیر مورد استفاده قرار گیرند .

استفاده از ارتز های مخصوص زانو نیز می تواند کمک کننده باشد.2
 

عوارض عقب زدگی زانو

این عارضه معمولاً با عوارض جانبی زیر همراه خواهد بود:

درد

تورم و التهاب

پارگی نسبی یا کامل رباط پا

بی ثباتی زانو در هنگام حرکت

در نتیجه این عوارض جانبی نیز فرد ممکن است در حرکت، ورزش و حتی انجام فعالیت های روزانه خود با چالش روبرو باشد. البته در موارد شدید، کشش بیش از حد رباط های زانو ممکن است باعث پارگی نسبی یا کامل رباط پای فرد آسیب دیده شود.1

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.alirezai-pt.com
3.www.drheidarian.ir