کسی که می خواهد امر به معروف کند؛ نخست باید «معروف» و «منکر» را بشناسد، تا در انجام وظیفه‌­ی خود دچار اشتباه نشود. بداند چه مسائلی واجب و چه مسائلی حرام است، چه مسائلی مستحب و چه مسائلی مکروه است. و بداند کدام یک مورد اتفاق همه فقهای اسلام است، بنابراین اگر کاری نزد مرجع تقلید کسی جایز باشد، نمی توان او را از آن عمل نهی نمود.
امام صادق(علیه السلام) می فرماید:
«صَاحِبُ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ یَحْتَاجُ إِلَی أَنْ یَکُونَ عَالِماً بِالْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ»[ مصباح الشریعة، ترجمه مصطفوى، متن، ص272.]؛ «آمر به معروف، در کار خود، به شناخت حلال و حرام نیازمند است».

احتمال تأثیر

امر به معروف و نهی از منکر از تکالیفی است که برای واجب شدن آن احتمال تأثیر کافی است و لازم نیست مکلّف علم قطعی به تأثیر داشتن پیدا کند. این تکلیف تنها زمانی ساقط می شود که ما یقین به بی فایده بودن امر و نهی داشته باشیم و چنین فرضی واقعا نادر می باشد. بنابراین بر هر مسلمان واجب است هرجا که احتمال تأثیری می دهد به نحو مقتضی عکس العمل نشان دهد و وسوسه شیطان، بهانه راحت طلبی و شانه خالی کردن از زیر بار نشود.
امام خمینی(رحمت الله علیه) می فرماید:
«وجوب امر به معروف و نهی از منکر با ظن به عدم تأثیر ساقط نمی شود هرچند این ظن و گمان قوی باشد. بنابراین با احتمال تأثیر – احتمالی که از نظر عقلا مورد اعتنا و توجه است – امر به معروف واجب می شود».[ تحریر الوسیله، ج1، ص467، مسئله 1.]
مقام معظم رهبری در این باره فرموده‌اند:
«بعضی گفته‌اند که باید احتمال تاثیر وجود داشته باشد، من می‌گویم احتمال تاثیر همه جا قطعی است مگر در نزد حکومت‌های قلدر، قدرتمند و سلاطین. آنهایند که البته حرف حساب به گوششان فرو نمی‌رود و اثر نمی‌کند. اما برای مردم، حرف اثر دارد»[ سخنرانی معظم له در دانشگاه تهران 22/2/77.].

اصرار بر گناه

یکی دیگر از شرایط امر به معروف و نهی از منکر آن است که گناهکار قصد داشته باشد به کار غلط خود ادامه دهد و بر آن پافشاری داشته باشد اما اگر فرد گناهکار پس از عملِ خلافِ خود، تصمیم بر ترک آن گناه داشته باشد، نهی او لازم نیست.[ ر.ک: همان، ج1، ص470، مسئله 4.]
البته باید مراقب بود به واسطه‌ی «امر و نهی» ضرر جانی یا آبرویی و یا مالی قابل توجهی به او یا یکی از نزدیکان و دوستانش متوجه نشود که در این صورت، در برخی موارد امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست.[ مصطفی ادیب، پژوهشی فقهی پیرامون امر به معروف و نهی از منکر، تهران، انتشارات علاء، 1390ش، اول، ص132.]