اسامی ماههای رومی با اسامی ماههای میلادی فرق دارد . ماههای رومی در زمان قدیم مرسوم بود که امروزه فقط در محدوده برخی از کشورهای عربی ( مثلا لبنان و سوریه ) در کنار ماههای قمری در محدوده امپراطوری عثمانی قدیم مرسوم است . در میان ایرانیان نیز اسامی ماههای رومی مرسوم بود .
ماههای رومی، نوعی گاهشماری است که تا قرن گذشته و حتی اوایل قرن حاضر خورشیدی در ایران مورد استفاده بودهاست. گرچه امروزه بهکارگیری این ماهها، به خصوص در زبان فارسی متروک گردیدهاست، امّا هنوز هم گاهی در پارهای از نوشتههای گذشتگان، به اسامی این ماهها برخورد میکنیم. بعنوان مثال در کتاب معروف دعا موسوم به مفاتیحالجنان، اشارات متعددی به اسامی این ماهها و آداب و مناسک مربوط به هریک شدهاست یا در کتابهای قدیمی تاریخ، زمان بسیاری وقایع بر حسب این ماهها ثبت گردیدهاست.
اسامی ماههای رومی
نامهای این ماهها و مطابقت هر یک با ماههای سال خورشیدی به قرار زیر بودهاست.ماه آذار، از یک هفته مانده به یکم فروردین ماه خورشیدی آغاز میشود:
تشرین اول، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر مهر ماه تا اواخر ابان
تشرین آخر، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر آبان ماه تا اواخر اذر
کانون اول، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر آذر ماه تا اواخر دی
کانون آخر، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر دی ماه تا اواخر بهمن
شباط، ۲۸ روزه، تقریباً مطابق با اواخر بهمن ماه تا اواخر اسفند
آذار، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر اسفند ماه تا اواخر فروردین
نیسان، ۳۰ روزه، تقریباً مطابق با اواخر فروردین ماه تا اواخر اردیبهشت
ایار، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر اردیبهشت ماه تا اواخر خرداد
حزیران، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر خرداد ماه تا اواخر تیر
تموز، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر تیر ماه تا اواخر مرداد
آب، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر مرداد ماه تا اواخر شهریور
ایلول، ۳۰ روزه، تقریباً مطابق با اواخر شهریور ماه تا اواخر مهر
ابونصر فراهی در کتاب نصاب الصبیان اسامی ماههای رومی را به این شکل به نظم درآورده است:
دو تشرین و دو کانون و پس آنگه شباط و آذر و نیسان، ایار است
حزیران و تموز و آب و ایلول نگه دارش که از من یادگار است
ماههای رومی، نوعی گاهشماری است که تا قرن گذشته و حتی اوایل قرن حاضر خورشیدی در ایران مورد استفاده بودهاست. گرچه امروزه بهکارگیری این ماهها، به خصوص در زبان فارسی متروک گردیدهاست، امّا هنوز هم گاهی در پارهای از نوشتههای گذشتگان، به اسامی این ماهها برخورد میکنیم. بعنوان مثال در کتاب معروف دعا موسوم به مفاتیحالجنان، اشارات متعددی به اسامی این ماهها و آداب و مناسک مربوط به هریک شدهاست یا در کتابهای قدیمی تاریخ، زمان بسیاری وقایع بر حسب این ماهها ثبت گردیدهاست.
اسامی ماههای رومی
نامهای این ماهها و مطابقت هر یک با ماههای سال خورشیدی به قرار زیر بودهاست.ماه آذار، از یک هفته مانده به یکم فروردین ماه خورشیدی آغاز میشود:
تشرین اول، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر مهر ماه تا اواخر ابان
تشرین آخر، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر آبان ماه تا اواخر اذر
کانون اول، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر آذر ماه تا اواخر دی
کانون آخر، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر دی ماه تا اواخر بهمن
شباط، ۲۸ روزه، تقریباً مطابق با اواخر بهمن ماه تا اواخر اسفند
آذار، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر اسفند ماه تا اواخر فروردین
نیسان، ۳۰ روزه، تقریباً مطابق با اواخر فروردین ماه تا اواخر اردیبهشت
ایار، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر اردیبهشت ماه تا اواخر خرداد
حزیران، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر خرداد ماه تا اواخر تیر
تموز، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر تیر ماه تا اواخر مرداد
آب، ۳۱ روزه، تقریباً مطابق با اواخر مرداد ماه تا اواخر شهریور
ایلول، ۳۰ روزه، تقریباً مطابق با اواخر شهریور ماه تا اواخر مهر
ابونصر فراهی در کتاب نصاب الصبیان اسامی ماههای رومی را به این شکل به نظم درآورده است:
دو تشرین و دو کانون و پس آنگه شباط و آذر و نیسان، ایار است
حزیران و تموز و آب و ایلول نگه دارش که از من یادگار است
منبع جهت مطالعه :
تاریخ ِ تاریخ در ایران، دکتر رضا عبداللهی، انتشارات امیرکبیر