عالم مردگان از جمله عوالمی است که همواره وقتی با آن مواجه می‌شویم سؤالات و ابهامات بسیاری برای ما به وجود می‌آید و هر فردی علاقه دارد بیشتر از این عالَم بداند چراکه مرگ از جمله مباحثی است که هر فردی روزی با آن دست به گریبان خواهد شد.امام جعفر صادق(ع) فرمود: «… المیّتُ تدمعُ عینهُ عند الموتِ فقالَ: ذلکَ عنْدُ معاینةِ رسول‌الله (ص) یری ما یسرّهُ… ثمَّ قال: اما تری الرّجلُ اذا یری ما یَسُرُّهُ فَتَدْمَعُ عَیْنُهُ و یَضْحَکُ»؛ میت در وقت مردن اشک از چشمش جاری می شود و این جاری شدن اشک یکی به خاطر دیدن رسول خدا(ص) و دیگر به خاطر مشاهده چیزهایی است که او را خوشحال می‌کند.بعد امام(ع) فرمود: آیا دیده‌ای که وقتی کسی چیزی را دید و بسیار خوشحال شد، اشک شوق از چشمش جاری می‌شود و می‌خندد.

* دیدن رسول خدا و ائمه اطهار(ع)
امام صادق(ع): .. هل یکرهُ المؤمنُ علی قبضِ روحهِ؟ قال(ع): «لا والله انّهُ اذا اتاهُ مَلَکُ الموتِ لقبضِ روحهِ جزعَ عندَ ذلک فیقولُ لهُ ملکُ الموتِ: یا ولی‌الله لا تجزعْ، فوَ الّذی بعثَ محمّدا لانا ابرُّ بکَ و اَشْفقُ علیکَ من والدٍ رحیمٍ لو حضرک، افتحْ عینیک فانظر. قال: و یمیلُ له رسول‌ الله ص) و امیرالمؤمنین و فاطمةُ و الحسنُ و الحسینُ و الائمّةُ من ذُرّیّتهمْ…»
از آن حضرت(ع) سؤال شد که آیا انسان مؤمن لحظه جان دادن برایش ناگوار است؟
امام(ع) فرمود: به خدا سوگند برایش ناخوشایند نیست. وقتی ملک‌‌الموت برای قبض روح مؤمن می‌آید، او بسیار نگران و بیتابی می‌کند، سپس ملک‌الموت به او می‌گوید: نگران مباش، قسم به آن خداوندی که محمد(ص) را به رسالت مبعوث کرد، من نسبت به تو از پدر مهربانی که بالای سرت باشد خشنودتر و مهربانتر هستم، بعد به او می‌گوید: چشمانت را باز کن و نگاه کن و ببین رسول خدا(ص) و امیرالمؤمنین و حضرت فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین(ع) بالای سرت حاضرند.
اگر ائمه اطهار(ع) بر بالین میت حاضر می‌شوند، چرا جمعیت اطراف مرده آنان را مشاهده نمی‌کنند؟
علامه مجلسی رحمه‌الله در این مورد می‌فرماید: ممکن است به صورت بدن مثالی که بسیار لطیف است حاضر شوند، به طوری که جز میت کسی دیگر آنان را نبیند و امکان دارد طبق مصلحتی که خداوند می‌داند بین چشمان ما و آنان پرده‌‌ای معنوی ایجاد کند تا ما مشاهده نکنیم، همانطوری که در سوره «اسراء» آیه 45 و «یس» آیه 9 به این نوع حجاب‌های معنوی اشاره دارد.
و نیز در زیارت عاشورا می‌خوانیم: «اللهمَّ ارزقنی شفاعة الحسین یوم الورود»؛ خداوندا! شفاعت امام حسین(ع) را روزی که وارد می‌شوم نصیبم گردان.

* عرضه اعمال هر روز ما بر ائمه اطهار(ع)
و نیز روایاتی که در ذیل آیه 105 سوره توبه آمده مبنی بر اینکه اعمال شما هر روز و شب بر اهل بیت(ع) عرضه می‌شود، اگر اعمال ما خوب باشد خوشحال والا ناراحت می‌شوند. از این احادیث استفاده می‌شود که آن بزرگواران در عالم برزخ نسبت به اعمال ما در دنیا عنایت دارند. بنابراین می‌توان گفت این عنایت و توجه شاید در عالم قبر نیز مشاهده ‌شود.
امام صادق(ع) فرمود: «تعرض الاعمال علی رسول‌الله(ص) اعمال العباد کلُّ صباح ابرارها و فجّارُها، فاحذروها و هو قول الله: اعملوا فسیری الله عملکم و رسولهُ»؛ اعمال بندگان چه خوب و چه بد، هر روز صبح بر پیامبر(ص) عرضه می‌شود، پس از اعمال بد دوری کنید.
امام رضا(ع) فرمود: «… والله انَّ اعمالکم لَتُعرَضُ عَلَیَّ کلُّ یومٍ و لیلةٍ»؛ سوگند به خداوند اعمال شما هر روز و شب بر من عرضه می‌شود.
– راه‌حل: با توجه به دو دسته روایت، شاید بتوان گفت: شفاعت اصلی اهل بیت(ع) مربوط به روز قیامت است، اما عنایت و توجه آنان در عالم قبر شامل شیعیان – ان‌شاءالله- خواهد شد، چنانچه عنایات خاص و ویژه حضرات معصومین (ع) بارها در دنیا شامل شیعیان و دوستان‌شان شده است.
مأخذ: کتاب «عالم برزخ؛ عالم حیات و زندگی» نوشته اسدالله محمدی‌نیا .