اصحاب كهف چند سال در غار بسر بردند؟

اصحاب كهف، گروهي از جوانمردان خداپرست بودند كه در زمان «دقيانوس» زندگي مي كردند. آنها در جامعه اي مي زيستند كه بت پرستي و كفر آن جا را احاطه كرده ؛ ازطرفي حاکم ستمگر بر سر آنها ساية شوم افكنده بود. اين گروه از جوانان تصميم به قيام گرفته و زماني كه توانايي اين كار را در خود نديده، تصميم به مهاجرت گرفتند. آنها به غاري پناه بردند، و چون خسته بودند، همگي به خواب رفتند اما اين خواب مدت ها طول كشيد.
در «قرآن كريم» سورة «كهف» آية 11 خداوند متعال مي فرمايد: فضربنا علي ءاذانهم في الكهف سنين عددا»[1] در آن غار سالهاي بسيار آنها را به خواب كرديم. هر چند در اين آيه به صورت دقيق مدت زمان اقامت آنها در غار مشخص نشده است اما در چند آيه بعد يعني آية 25 همين سوره، خداوند متعال بعد از بيان داستان اصحاب كهف مي فرمايد: «و لبثوا في كهفهم ثلث مائة سنين  و ازدادوا تسعا»[2] آنها در غار خود سيصد سال درنگ كردند و نه سال نيز بر آن افزودند. بنابراين طبق اين آية شريفه مدت اقامت، آنها در غار سيصد و نه سال بوده است. هر چند برخي گفته اند كه جملة «ولبثوا في كهفهم… » گفتة يهوديان است. اما همة مفسران اين مطلب را قبول ندارند و قائلند كه اين آيه گفتار خداوند است، در بيان تعداد سالهاي اقامت آنان در غار، «علامه طباطبائي» درتفسير الميزان مي نويسد: «… عدد مذكور (309 سال) صحيح است، پس ديگر نبايد توجهي به اين حرف نمود كه جملة «و لبثوا في كهفهم» را جهودان گفته اند و حكايت اهل كتاب است.[3] و در «تفسير نمونه» آمده است: «جمعي معتقدند اين تعبير كه به جاي 309 سال فرموده است 300 سال و نه سال، اشاره به تفاوت سالهاي شمسي و قمري است. چرا كه آنها به حساب سالهاي شمسي 300 سال توقف كردند و با محاسبة سالهاي قمري 309 سال و اين از لطائف تعبير است.[4]و علامه طباطبايي مي نويسد: «تفاوت 300 سال شمسي با قمري تقريباً همين 9 سال مي شود…. فرق ميان 300 سال شمسي و 309 سال قمري كمتر از سه ماه است و در مواردي كه عددي را به طور تقريب مي آورند اين مقدار از تقريب را جايز مي شمارند و بدون هيچ حرفي، در كلام خود ما هم معمول است.

نتيجه گيري:
اجماع مفسران بر اين مطلب است كه جملة «ولبثوا في كهفهم ثلث مائة… » در بيان تعداد سالهاي اقامت اصحاب كهف در غار است. (نه گفتار يهوديان) بنابراين به اين نتيجه مي رسيم كه مدت اقامت اصحاب كهف در غار 309 سال بوده است.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. تفسير الميزان، جلد 13، ذيل آية 25 سورة كهف،
2. دائره المعارف بزرگ اسلامي.ج1

پي نوشت ها:
[1] . كهف/11.
[2] . همان، آية 25.
[3] . طباطبايي، تفسير الميزان، ترجمة سيد محمد باقر موسوي همداني، قم، دفتر انتشارات اسلامي، 1363، ج13، ص383.
[4] . مكارم شيرازي و ديگران، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1366، ج12، ص391.