افتادگی مثانه در خانم ها به چند درجه تقسیم می شود؟

افتادگی مثانه در خانم ها ، از نظر شدت معمولا به چهار درجه تقسیم می شود.
 

درجه اول (خفیف) 

مثانه کمی به داخل واژن حرکت می کند.
 

درجه دوم 

پزشک در هنگام معاینه متوجه می شود که مثانه بیمار ، بیشتر به داخل واژن هل داده شده است و قسمتی درحدود نصف آن را اشغال کرده است.
 

درجه سوم 

لمس مثانه تا پایین واژن بیمار می باشد.
 

درجه چهارم 

گاهی افتادگی اینقدر شدید است که خود بیمار با کمی زور زدن آن را به حالت قبل برمیگرداند زیرا مثانه کاملا از دهانه واژن فرد بیمار بیرون زده و در این صورت احتمال بروز عفونت های ( مثانه ، رحم ، دهانه رحم ) و بواسیر می باشد.
 

افتادگی مثانه در خانم ها چگونه رخ می دهد؟

زایمان های متعدد طبیعی، زور زدن در زایمان های سخت، زایمان های دوقولو از مهمترین علل کش آمدن و شل شدن عضلاتی است که نقش حمایتی از مثانه را به عهده دارند .

البته زنان یائسه نیز باید مراقب باشند (می دانیم که هورمون استروژن باعث استحکام عضلات می شود و با قطع آن، عضلات قسمت جلویی واژن شل می شوند.)

دیده شده برخی از بیماران بطور ژنتیکی به یائسگی زودرس دچار شده اند همچنین در خانم هایی که به طور مادرزادی عضلات کف لگنشان شل است افتادگی مثانه شایع است.

یبوست مزمن و یا زور زدن برای برداشتن اجسام سنگین هم موجب فشار زیاد به عضلات می شود و نهایتاً قسمت جلویی دیواره واژن که باعث حفظ مثانه، در جایگاه خودش می باشد ( درواقع پشتیبان آن است ) زیر فشار قرار می گیرد.

ممکن است بیماران مبتلا به آسم و چاقی، یا خانم هایی که از سرفه های مزمن رنج می برند نیز دچار افتادگی مثانه شوند. 1

علائم افتادگی مثانه چیست؟

در موارد خفیف این بیماری ممکن است نشانه و علائمی مشهود نباشد، اما در صورت بروز ممکن است علائم و نشانه‌ها شامل موارد زیر باشند:

احساس پر بودن یا فشار بر روی لگن و واژن

احساس ناراحتی هنگام کشیدگی، سرفه کردن، حمل یا بلند کردن اجسام

احساس پر بودن مثانه بعد از ادرار کردن

عفونت‌ های مکرر مثانه

درد یا نشت ادرار در هنگام مقاربت جنسی

در موارد شدید وجود برآمدگی بافتی که از دهانه واژن بیرون زده که ممکن است مانند نشستن روی تخم مرغ باشد.

علائم و نشانه‌ها معمولاً بعد از ایستادن طولانی مدت پدیدار می‌شوند و ممکن است هنگام دراز کشیدن از بین بروند.
 

علل ایجاد افتادگی مثانه چیست؟

کف لگن از ماهیچه ها، رباط‌ها و بافت‌های همبند تشکیل شده است که باعث حمایت مثانه و سایر اندام‌های لگن می‌شوند.

اتصالات بین عضلات کف لگن و رباط‌ها می‌تواند با گذشت زمان ضعیف شود. این ضعف می‌تواند در نتیجه آسیب دیدگی هنگام زایمان طبیعی یا کشیدگی مزمن عضلات کف لگن باشد. در این صورت مثانه به سمت پایین‌تر از حد طبیعی خود متمایل شده و به داخل واژن برآمده می‌شود (پرولاپس قدامی).

علل احتمالی افتادگی قدامی شامل موارد زیر است:

بارداری و زایمان طبیعی

اضافه وزن یا چاق بودن

بلند کردن مکرر اجسام سنگین

فشار هنگام اجابت مزاج

سرفه یا برونشیت مزمن

این عوامل ممکن است خطر ابتلا به افتادگی قدامی را افزایش دهند:

زایمان

زایمان واژینال یا طبیعی خطر ابتلا به افتادگی مثانه را افزایش می‌دهد.

افزایش سن

هیسترکتومی یا برداشتن رحم

ژنتیک

چاقی

درمان افتادگی مثانه

معمولا افتادگی مثانه‌ی درجه‌ی ۱ (خفیف) که درد یا ناراحتی ایجاد نمی‌کند، به هیچگونه درمان پزشکی یا جراحی نیاز ندارد.

ممکن است که پزشک به خانم مبتلا به افتادگی مثانه‌ی درجه‌ی ۱ توصیه کند که از بلند کردن اجسام سنگین یا زور زدن اجتناب کند؛ گرچه شواهد کمی برای حمایت از این توصیه وجود دارد.

پزشک در موارد جدی‌تر، عوامل مختلفی نظیر سن بیمار، سلامت عمومی، اولویت درمان و شدت افتادگی مثانه را درنظر می‌گیرد تا تعیین کند که کدام درمان مناسب است.
 

۱. پساری

پساری دستگاهی است که داخل واژن قرار داده می‌شود تا مثانه را در جای خود نگه دارد. برای جلوگیری از بروز عفونت، لازم است تا پساری‌ها در فواصل منظم بیرون آورده و تمیز شوند.

برخی از پساری‌ها طوری طراحی شده‌اند که به خانم‌ها امکان می‌دهند تا خودشان این کار را انجام دهند، اما سایر انواع پساری‌ها باید توسط پزشک بیرون آورده و تمیز شوند. معمولا برای کمک به پیشگیری از عفونت و فرسایش دیواره‌ی واژن، به همراه پساری از کرم استروژن استفاده می‌شود.

برخی از زنان هنگام استفاده از پساری، احساس ناراحتی می‌کنند یا معتقدند که آنها به‌راحتی جدا می‌شوند و می‌ افتند.
 

۲. درمان جایگزین استروژن

این درمان ممکن است برای بسیاری از زنان مبتلا به افتادگی مثانه مفید باشد. استروژن به تقویت و حفظ عضلات واژن کمک می‌کند.
 

۳. ورزش کگل و اصلاح فعالیت بدنی

ممکن است که پزشک برای موارد خفیف تا متوسط افتادگی مثانه، اصلاح فعالیت بدنی مانند اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین و زور زدن را توصیه کند؛ همچنین ممکن است پزشک‌تان به شما پیشنهاد کند که تمرینات ورزش کگل را انجام دهید.

اینها تمریناتی هستند که برای سفت کردن عضلات کف لگن به‌ کار می‌روند. ممکن است که تمرینات کگل برای درمان افتادگی‌ های خفیف تا متوسط یا تکمیل سایر درمان‌های افتادگی‌های حادتر مثانه استفاده شوند.
 

۴. داروهای درمان افتادگی مثانه

امکان دارد که برای افتادگی مثانه از درمان جایگزین استروژن استفاده شود تا در تقویت بافت‌های داخل و اطراف واژن، به بدن کمک کند.

درمان جایگزین استروژن نمی‌تواند برای همه‌ی افراد کاربردی باشد.

بدن زنان پس از یائسگی، استروژن چندانی تولید نمی‌کند و درنتیجه ممکن است که عضلات واژن ضعیف شوند.

ممکن است در موارد خفیف افتادگی مثانه، استروژن برای معکوس کردن علائمی مانند بی‌اختیاری ادرار و ضعیف شدن واژن تجویز شود.

در موارد شدیدتر افتادگی مثانه، ممکن است درمان جایگزین استروژن به همراه سایر انواع درمان‌ها به‌ کار رود.

استروژن می‌تواند به‌صورت خوراکی و در قالب قرص یا موضعی و به شکل چسب یا کرم تجویز شود. کرم استروژن، جذب سیستمیک بسیار کمی دارد و به‌صورت موضعی تأثیر بسیار زیادی ایجاد می‌کند. نوع موضعی این دارو، نسبت به نوع خوراکی خطر کمتری دارد.

استفاده از استروژن‌ها در واژن قُدامی و ناحیه‌ی پیشاب‌ راه، می‌تواند در تسکین علائم ادراری همچون نیاز فوری به دفع ادرار و تکرر ادرار بسیار مفید باشد؛ حتی علی‌رغم وجود افتادگی مثانه.
 

۵. عمل جراحی افتادگی مثانه

معمولا افتادگی‌های شدید مثانه که با پساری قابل‌کنترل نیستند، برای اصلاح به جراحی نیاز دارند.

جراحی افتادگی مثانه معمولا از طریق واژن انجام می‌شود و هدف آن محکم کردن مثانه در محل صحیح است.

مثانه با برشی در دیواره‌ی واژن اصلاح می‌شود. ناحیه‌ی پایین‌افتاده، بسته و دیواره محکم می‌ شود.

این جراحی با توجه به روش مورد نظر پزشک، با بیهوشی عمومی، بی‌حسی منطقه‌ ای یا بی‌حسی موضعی انجام می‌ شود.

در جراحی‌های کوچک‌تر، بسیاری از بیماران در همان روز مرخص می‌شوند و به خانه می‌روند.

با توجه به FDA، ممکن است خطرات قرار دادن مِش جراحی (surgical mesh) در بافت بین مثانه و واژن به‌ منظور اصلاح افتادگی عضو لگن بسیار بیشتر از مزایای آن باشد. با این حال استفاده از مش می‌تواند در برخی شرایط مفید باشد.

جراح باید قبل از انجام عمل جراحی به‌طور کامل درمورد خطرات، مزایا و عوارض بالقوه‌ی این مواد توضیح دهد و فرآیند جراحی را برای فرد تشریح کند.

اکثر زنان حدود ۶ هفته پس از جراحی می‌توانند فعالیت‌های عادی‌ خود را از سر بگیرند.

با این حال، ممکن است که جراح توصیه کند که فرد تا ۶ ماه از انجام فعالیت‌هایی که باعث فشار بر مثانه می‌شوند، اجتناب کند یا آنها را به حداقل برساند.

درمان‌ های فیزیکی مانند تحریک الکتریکی و بیوفیدبک نیز می‌توانند در افتادگی مثانه به‌ کار روند و به تقویت عضلات لگن کمک کنند.
 

۶. تحریک الکتریکی

پزشک از یک پروب برای عضلات مورد نظر در داخل واژن یا کف لگن استفاده می‌کند. این پروب به دستگاهی وصل می‌ شود که جریان‌های الکتریکی کوچک را اندازه‌گیری و ارسال می‌کند. این جریان‌ها، عضلات را منقبض می‌کنند و این انقباضات می‌توانند به تقویت عضلات کمک کنند.

نوعی تحریک الکتریکی با تهاجم کمتر نیز وجود دارد که از بیرون بدن، عصب زهاری (پاندندال) را به‌طور مغناطیسی تحریک می‌کند.

این روش باعث فعال شدن عضلات کف لگن می‌شود و ممکن است به درمان بی‌اختیاری ادرار کمک کند.
 

۷. بیوفیدبک

در این روش حسگری برای نظارت بر فعالیت عضلانی در واژن و کف لگن به‌ کار می‌ رود. ممکن است که پزشک تمریناتی را برای تقویت عضلات این ناحیه توصیه کند. این تمرینات به سفت شدن عضلات دیواره‌ی واژن کمک می‌نمایند و برخی علائم ناشی از افتادگی مثانه را برطرف می‌کنند یا آنها را تسکین می‌دهند.

این حسگر می‌تواند بر انقباضات عضلانی درطول تمرینات نظارت کند؛ پزشک از این طریق متوجه می‌شود که آیا عضلات مورد نظر از این تمرینات سود خواهند برد یا نه.
 

پیشگیری از افتادگی مثانه

داشتن رژیم غذایی پرفیبر و مصرف روزانه‌ی مقدار زیاد مایعات می‌تواند احتمال ابتلای فرد به یبوست را کاهش دهد و از این طریق به پیشگیری از افتادگی مثانه کمک کند. درصورت امکان باید از زور زدن درطول اجابت مزاج خودداری شود. زنان مبتلا به یبوست مزمن باید به‌‌ منظور کاهش احتمال ابتلا به افتادگی مثانه، به پزشک مراجعه و هرچه سریع‌تر یبوست‌شان را درمان کنند.

بلند کردن اجسام سنگین با ابتلا به افتادگی مثانه رابطه‌ای مستقیم دارد و درصورت امکان باید از آن اجتناب شود.

چاقی عاملی خطرآفرین برای دچار شدن به افتادگی مثانه است. کنترل وزن ممکن است به پیشگیری از ایجاد این وضعیت کمک کند. 3

پی نوشت:
1.www.rastineh.com
2.www.doctoreto.com
3.www.chetor.com